تلویزیون فارسی بی بی سی در روز یکشنبه ۱۶ ماه مه (بیست و ششم اردیبهشت ماه) برای اولین بار فیلم مستندی را درباره استاد محمد رضا شجریان پخش کرد که او در آن از زندگی، چگونگی ورودش به دنیای موسیقی، از آثارش و همچنین نظراتش در باره تحولات سیاسی اخیر ایران به صورتی بی پرده سخن گفته است. شجریان که به عنوان یکی از استادان مسلم موسیقی اصیل ایرانی شناخته شده و از محبوبیت خاصی در میان مردم برخوردار است، پس از رویدادهای انتخابات خرداد ماه سال گذشته در ایران به مخالفت صریح با سیاست های محمود احمدی نژاد، رئیس جمهوری ایران پرداخت که این مسئله به محبوبیت او افزود.
شجریان در بخش هایی از این گفتگوی تلویزیونی در مورد روزهای ورود به رادیو ایران و زمانی که دست اندرکاران در امتحان صدای رادیو که در آن زمان شرط ورود خوانندگان جدید به این سازمان بود او را رد کردند صحبت کرده است و این که چگونه بعدها «داوود پیرنیا» مسئول برنامه گلها در رادیو ایران که از رد صدای او توسط شورای رادیو متعجب شده بود به او فرصتی داد تا در این برنامه به اجرای برنامه بپردازد.
شجریان بعدها و در ماه های پس از انقلاب و استقرار رژیم اسلامی ایران یک بار دیگر به رادیو ایران بازگشت: «نزدیک ماه رمضان سال ۵٨ بود. یک عده از جوانان که در صدا سیما بودند از من خواستند که کمکی بکنم و برای لحظات نزدیک افطار فکری بکنم. من هم گفتم که کمکتون میکنم. رفتم خونه و شعری رو انتخاب کردم و عصر، اون رو توی استودیو اجرا کردم. درست دو روز قبل از ماه رمضان، یک فتواییه از آقای خمینی آمد که موسیقی مخدر است. من گفتم خداحافظ شما! جای ما نیست. موسیقی مخدر است؟ حرام می خواهید بدونید؟ خودتون میدونید و خودتون. نوار رو دادم به بچه ها و گفتم شعری به همراه ربنا هست، دادم بهشون و خداحافظی کردم. بعد چند روز بعد دیدم که همین ربنای من رو پخش کرده اند!»
شجریان که پیش از این ها گفته بود «فقط مذهب بوده که نگذاشته است موسیقی رشد کند» در گفتگو با گزارشگر بی بی سی در این فیلم مستند درباره رشد چشمگیر موسیقی در طول سال های گذشته در ایران سخن می گوید و در پاسخ به این سئوال که چرا موسیقی اصیل بیش از این ها در سطح جهانی شناخته نشده و از محبوبیت خاصی برخوردار نیست می گوید: «موسیقی ایران در سطح جهانی موفق است و این هنرمندان ایرانی هستند که باید بیشتر آن را مطرح سازند.»
شجریان که در حال حاضر برای برگزاری کنسرت های مختلف به همراه گروه «شهناز» با حضور موسیقی دانان برجسته ای چون مجید درخشانی در استرالیا به سر می برد روز یکشنبه در گفت و گویی با شبکه تلویزیونی «اس بی اس» ملبورن یک بار دیگر از شرایط سیاسی کنونی ایران انتقاد کرد. شجریان که از پس از نا آرامی های اخیر در ارتباط با انتخابات ریاست جمهوری ایران، نسبت به عملکرد خشونت بار حکومت و دولت با مردم موضع مشخصی را اختیار کرده، در این مصاحبه تلویزیونی با تاکید بر اینکه ۳۰ سال پیش کسی نمی‌دانست با انقلاب، ایران در چنین مردابی گیر خواهد کرد، گفت: «اما مردم بالاخره راه خود را پیدا خواهند کرد. ولی این موضوع زمان خواهد برد.» آقای شجریان که سال‌هاست از صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران خواسته است که آثار او و کارهایش را پخش نکنند، درباره همراهی‌اش با مردم و جنبش سبز به این شبکه استرالیایی گفت: «وقتی آقای احمدی نژاد کسانی را که برای اعتراض به خیابان‌ها رفته بودند، خس و شاک خواند، من هم اعلام کردم، صدای این خس و خاشاک‌ام. این صدا همیشه برای خس و خاشاک بوده و هست و به رادیو و تلویزیون شما اجازه نمی دهم صدای مرا پخش کنید.»
محمدرضا شجریان، زاده ١٣١٩ در شهر مشهد است. آواز خواندن را از ۵ سالگی با یادگیری تلاوت قرآن نزد پدر آغاز کرد و از ٩ سالگی در تظاهرات و اجتماعات سیاسی آن زمان به تلاوت قرآن پرداخت. در سال ١٣٣١ صدای شجریان برای نخستین بار از رادیو خراسان پخش می شود. پس از پایان تحصیلات در دانش سرای مقدماتی مشهد او به پی گیری جدی کار آواز می پردازد و از سال ١٣٣٨ به اجرای آوازهای بدون ساز و نیز قرائت قرآن برای رادیو خراسان پرداخت.
محمدرضا شجریان در این زمان ضمن تدریس در دبستان خواجه نظام الملک بخش زادکان به فراگیری سنتور نزد جلال اخباری می پردازد. او کمی بعد به تهران منتقل می شود و در آنجا ضمن آشنایی با استاد احمد عبادی پس از کوشش هایی وارد رادیو ایران می شود. نخستین برنامه شجریان زیر نام مستعار«سیاوش بیدکانی» با عنوان «برگ سبز شماره ٢١۶» در پانزدهم آذرماه ١٣۴۶ از برنامه گلهای رادیو ایران پخش شد.
شجریان در مستند بی بی سی با یادآوری آن دوران می گوید پس از آنکه آهنگساز معروف آن دوران، تجویدی صدای اورا برای خواندن در رادیو مناسب ندانست او به سراغ داوود پیرنیا رفته و بخشی از نوار آواز خود را برای او پخش می کند. پیرنیا با تعجب از او می پرسد: «این را تو خوانده ای؟»
در پرونده پر بار هنری استاد شجریان، تاریخچه ای از فعالیت های گوناگون او در صحنه هنر موسیقی اصیل و سنتی ایران و همکاری با برجسته ترین آهنگسازان، موسیقی دانان و نوازندگان این کشور نقش بسته است. او هم چنین کنسرت های نیکوکارانه ای را به نفع زلزله زدگان نقاط مختلف ایران برگزار کرده که عواید آن به مردم مصیبت زده این نواحی اهدا شده است.
در سطح جهانی نیز شجریان توانست در سال ١٣٧٨ جایزه افتخاری یونسکو به نام «پیکاسو» را به دست آورد.
محمدرضا شجریان به مصاحبه گر تلویزیون استرالیا در ملبورن می‌گوید که او هرگاه حرفی برای گفتن به مردم داشته باشد، روی صحنه می رود و آنچه را که در دلش انباشته شده بیرون می‌ریزد: «ما هنرمان را برای مردم نگه می‌داریم و برای مردمی که دوستشان داریم زندگی می‌کنیم.»
شجریان می گوید برای او از اینکه با مردمی زندگی می کند که آن ها را دوست دارد و آن ها نیز او را دوست می دارند بسیار لذت بخش است: «هروقت که حرفی برای گفتن به این مردم داشته باشم روی صحنه می روم.» با این حرف او بلافاصله تصنیف دو صدائی که شجریان به همراه دخترش مژگان خوانده است پخش می شود: «شیوه چشمت فریب جنگ داشت...»
شجریان از این «فریب» به روشنی صحبت می کند و از خواست مردم که با وقایع پس از انتخابات ریاست جمهوری سال پیش دگرگون شد: «رئیس جمهوری آمد و به مردم معترض توهین کرد و آنان را خس و خاشاک خواند. گفتم من هم یکی از همین خس و خاشاکم و برای همین خس و خاشاک می‌خوانم و شما حق ندارید صدای مرا از رادیو و تلویزیونتان پخش کنید.»
استاد شجریان به همراه گروه شهناز از استرالیا راهی آمریکا شده است تا کنسرت هایی نیز در شهرهای مختلف ایالات متحده اجرا کند. او قبل از ترک استرالیا در یک نشست تخصصی با طرفدارانش در دانشگاه گریفیت در شهر بریزبین از راحتی کار با جوانان می گوید: «ما قدر جوانان را نمی‌دانیم، به آنان مسئولیت بدهید می‌بینید. افکاری را که در سر داشتم نمی توانستم با اساتید بزرگ موسیقی ایران عملی کنم که آنان هر یک شیوه خود را دارند. اساتید هم دوره خودم نیز به سختی ترک عادت می‌کنند. بنا براین بهترین کار تجربه با جوانان بود تا سازهای جدیدی بسازیم و بدهیم دست اینها تا بزنند. آن ها این کار را به بهترین شکل ممکن انجام می دهند. سازهائی هم که من به تازگی ساخته و به گروه «شهناز» اضافه کرده‌ام، همه به شوق وجود جوانان نازنینی است که در کنار خود دارم. »
شجریان ضمن اینکه معتقد است سازهای جدید خیلی خوب جواب داده‌اند و حالا از گروه شهناز به سرپرستی مجید درخشانی صدای دیگری بر می خیزد، در مورد سازهای جدیدش می‌گوید: «صراحی و صراحی آلتو» را به جای غژک (قیچک) ساختم که بهتر جواب می‌دهد. به جای عود هم برای موسیقی ایرانی «بم صراحی» را ساختم که یک ساز باس است. «شاه صراحی» به جای کنتر باس ساخته شد و چون حمل و نقل این ساز بزرگ در سفرها مشکل بود، «شهنواز» و «شهبانگ» را بدون کاسه رزنانس تولید کردم که کار ویلون سل و کنترباس را در حرکت انجام می دهند و کاسه کوچکتری دارند. به همین ترتیب «ساغر و کرشمه و سبو» نیز به این مجموعه اضافه شدند.
علاوه بر شجریان که اول مهر امسال هفتاد ساله می‌شود و فرزندانش مژگان و همایون، برادرش جواد نیز آواز می خوانند. او که همیشه خود را هنرمندی در کنار مردم دانسته است در دوران قبل از انقلاب، رادیو – تلویزیون ملی ایران را نیز به خاطر ترویج ابتذال ترک کرده بود.