یک کارشناس مسائل خاورمیانه می گوید مداخله روسیه در سوریه نه فقط برای واشنگتن تکان دهنده است، بلکه در عین حال می تواند مسیر بازی در خاورمیانه را تغییر دهد، بویژه اگر به پایان جنگ داخلی در سوریه کمک کند.
ولی نصر مدیر مدرسه مطالعات بین المللی پیشرفته دانشگاه جانز هاپکینز در مقاله ای در نشریه پولیتیکو می گوید، مانور ولادیمیر پوتین در نخستین نگاه، قمار از روی استیصال برای نجات رژیم اسد به نظر می رسد.
مداخله نظامی می تواند وضع اسد را برای مدتی تثیبت کند، اما منتقدان بر این باورند که روسیه سرانجام با خطر تکرار شکست در افغانستان، وقتی مجاهدین بر قدرت نظامی روسیه چیره شدند، روبرو خواهد شد.
با این حال، به عقیده ولی نصر این منفی بافان باید در نظر داشته باشند که برای پوتین، آنگونه که در سخنرانی خود در اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل متحد روشن کرد، گزینه درگیری ممکن است شکست ناراحت کننده ای برای اسد باشد که به افراطگرایی اسلامی قدرت می بخشد؛ و موقعیت روسیه در متوقف ساختن خونریزی به مراتب از آمریکا بهتر است.
نویسنده مقاله همچنین اظهار نظر می کند که روسیه دینامیک های بحران سوریه را تغییر داده و امکانات جدیدی فراهم آورده است.
بحران دیگر درباره ایران، که دفاع از اسد شدت بخشیده و در همین حال با داعش در عراق می جنگد، نیست. روسیه نبرد با افراطگرایی اسلامی را به جای "شرارت ایران" در کانون سیاست های منطقه ای خود قرار داده است.
مداخله روسیه همچنین چالش مستقیمی است با حمایت ترکیه و کشورهای عرب حوزه خلیج فارس از مخالفان بشار اسد. در سال ۲۰۱۲ میلادی، ملک عبدالله پادشاه عربستان سعودی ناخوشنودی خود از حمایت مسکو از اسد را با قطع مکالمه تلفنی با دیمیتری مدودف رئیس جمهوری وقت روسیه نشان داد. اما حالا به نظر می رسد روسیه چندان نگران واکنش ترکیه و جهان عرب به جدیدترین مانورهای نظامی آن نیست.
پس از توافق جامع اتمی قدرت های جهانی با ایران، کشورهای عربی لازم دیدند مناسبات خود با مسکو را تقویت کنند. برخلاف آمریکا، روسیه ناچار نیست بین ایران و رقیبان عربش یکی را انتخاب کند؛ مسکو قادر بوده به ایران نزدیک بماند، و در عین حال روابط با سلاطین خلیج فارس را تقویت کند.
ولی نصر در ادامه مقاله یادآور می شود که آمریکا از آغاز تمایلی به درگیری در بحران سوریه نداشته است. حمایت آن از مخالفان بشار اسد بی تاثیر بوده، و تلاش هایش برای یافتن یک راه حل دیپلماتیک به جایی نرسیده است. بر عکس، و شاید در نتیجه آن، این نظر در سراسر خاورمیانه قوت می گیرد که روسیه در پایان دادن به بازی در سوریه اساسی است.
جان کری وزیر خارجه آمریکا کوشش برای حل دیپلماتیک مساله سوریه را بررسی می کند، اما این روسیه است که وضع را برای کارگر شدن دیپلماسی شکل می دهد. در چهار سال جنگ داخلی، آمریکا درخواست های مسلح کردن شورشیان و ایجاد ناحیه پرواز ممنوع را نپذیرفته و تهدید هایش را برای عبور از خط قرمز کاربرد تسلیحات شیمیایی عملی نکرده است.
ولی نصر بر این نظر است که تاثیر ایالات متحده بر جنگ داخلی سوریه بسیار کم بوده است. بر عکس، روسیه، ارتش اسد را مسلح ساخته و اکنون مسئولیت دفاع از رژیم او را بر عهده گرفته است.
نویسنده ملاحظات داخلی را در کاهش توانایی واشنگتن برای وادار کردن بازیگران منطقه ای به مصالحه در مورد سوریه مؤثر دانسته و می گوید فضای سیاسی در آمریکا و ایران از گفتگوهای جدی درباره مسائل منطقه ای جلوگیری می کند، چه رسد به بده و بستان معقولی که دیپلماسی را امکان پذیر خواهد کرد.
رهبر ایران گفته است گفتگوها با آمریکا فعلا از موضوع هسته ای فراتر نخواهد رفت، و دولت باراک اوباما وقتی مقوله نقش منطقه ای ایران مطرح می شود، به جای تعامل از مهار سخن می گوید.
اجرای توافق اتمی وین بر تمام بحث ها در مورد سوریه سایه خواهد انداخت، و واشنگتن حتی اگر هم می توانست با تهران کنار بیاید، با مخالفت های اسرائیل، کشورهای عرب خلیج فارس و کنگره روبرو می بود.
ولی نصر در ادامه این مقاله در پولیتیکو می گوید، مسکو در سوق دادن ایران، ترکیه و سلطان نشین های عرب به سوی مصالحه در موقعیت بهتری قرار دارد و تلاش های دیپلماتیک آن آثار ملموسی داشته است.
این وضع می تواند راهی برای برون رفت از بن بست جاری در سوریه پیدا کند، که خبری خوشایند، نه فقط برای کشورهای پیرامون آن، بلکه در اروپا خواهد بود که در آنجا هجوم آوارگان خسته از جنگ، چالش های انسانی و امنیتی عمده ای را موجب شده است.
با این حال، پرسش های جدیدی در مورد چالش روسیه با آمریکا و نظم جهانی مطرح می سازد. منتقدین دولت اوباما می ترسند قدرت نمایی مسکو را در موضع برتری در امور خاور میانه قرار دهد و آن را در دیگر نقاط جهان تقویت کند. منتقدان می گویند آنچه روسیه پر می کند خلائی است که بی اعتنایی آمریکا بر جا گذاشته است.