تاج طلایی نفیسی که حدود ۱۵۰۰ سال پیش با سنگ‌های قیمتی جواهرنشان شده بود، یکی از ارزنده ترین آثار باستانی جهان از دوران «هونها» بود که اکنون از موزه‌ای در اوکراین ناپدید شده است.
مقامات موزه میگویند که سربازان روس پس از تسخیر شهر ملیتوپل در اوکراین، این تاج گرانبها و گنجینه‌های دیگر را با خود بردند.
مقامات اوکراین میگویند تهاجم روسیه به اوکراین – که هشت ماه از آن میگذرد – با تخریب و غارت مکانها و گنجینه‌های تاریخی در سطح صنعتی همراه است. وزیر فرهنگ اوکراین، الکساندر تکاچنکو ادعا می کند که سربازان روس آثار تقریبا ۴۰ موزه در اوکراین را برای خود برداشته‌اند و صدها میلیون یورو خسارت به بار آورده‌اند. او میگوید: «نحوه برخورد روسها با میراث فرهنگی اوکراین یک جنایت است.» اولنا زلنسکا، بانوی اول اوکراین میگوید: « این جنگی است علیه هویت ما.»
به گفته یکی از کارکنان موزه تاریخ ملیتوپل پیش از هجوم سربازان روس، کارکنان موزه سعی کردند نیم تاج هون و صدها گنجینه ی دیگر را پنهان کنند. ولی بعد از هفته ها جست جو، سربازان روس سرانجام زیرزمین مخفی ساختمان را پیدا کردند. اوکراینی ها نمیدانند سربازان روس این محموله را که شامل تاج و ۱۷۰۰ اثر دیگر می شود کجا برده اند. این تاج یکی از معدود تاج های باقیمانده از دوران هون در سراسر جهان است. گنجینه های دیگر از جمله شامل ۱۹۸ قطعه طلای ۲۴۰۰ ساله از دوران سکاها است. الکساندر سیموننکو – پژوهشگر ارشد انستیتو باستانشناسی اوکراین میگوید: «این ها یافته های باستانی هستد. آثار هنری اند. نمی شود روی آنها قیمت گذاشت. ناپدید شدن فرهنگ، فاجعه ای جبران ناپذیر است.»
وزارت فرهنگ روسیه به سوالات ما در مورد مجموعه ی ملیتوپل پاسخ نداد.
مقامات اوکراینی که به علت بمباران مداوم ماریوپل از آنجا گریخته اند می گویند که روسها موزه های این بندر را هم غارت کرده اند. این بندر در اردیبهشت ماه به تصرف کامل روس ها درآمد. شورای در تبعید شهر ماریوپل می گوید که نیروهای روس ۲۰۰۰ قطعه از اشیا موزه را که در میانشان یک طومار منحصربه فرد دستنویس از تورات، یک انجیل ۲۰۰ ساله و بیش از ۲۰۰ مدال وجود داشته است، سرقت کرده و به منطقه ی اشغال شده ی دونتسک در شرق اوکراین برده اند.
یونسکو تاکنون آسیب به ۱۹۹ مکان را تایید کرده است که شامل ۸۴ کلیسا، ۳۷ ساختمان تاریخی، ۳۷ مکان فرهنگی، ۱۸ بنای یادبود، ۱۳ موزه و ۱۰ کتابخانه می شود. آمارهای دولت اوکراین از این هم بیشتر است و ادعا می کند که تعداد ساختمانهای مذهبی آسیب دیده به ۲۷۰ رسیده است.
در روزهای آغازین حمله نیروهای روس، دهها هزار اثر از خطوط مقدم و مناطق جنگ زده تخلیه شدند. مدیر موزهی گنجینه های تاریخی اوکراین در کیف، ناتالیا یانچنکو در هفته های اول تهاجم در ساختمان موزه زندگی و از آثار باستانی محافظت میکرد. او می گوید: «ما از اشغالگران روس میترسیدیم چون آنها هر چه را که اوکراینی بود نابود میکردند.» او آثار باستانی را با دقت برای انتقال بسته بندی کرد و امیدوار است که آنها یک روز به جای خودشان برگردند. در حال حاضر موزه فقط نسخه های کپی شده را در معرض دید قرار داده است. او میگوید: «حتی فکر این را که آن ها را از دست بدهیم، نمی توانستیم بکنیم.»
در حال حاضر دولت اوکراین و حامیان غربی اش، بیشتر بر شکست روسیه در جبهه جنگ متمرکزند. ولی وقتی که صلح بازگردد، حفظ مجموعه های فرهنگی حیاتی خواهد بود تا بازماندگان جنگ بتوانند نبرد دیگری را آغاز کنند: نبرد برای بازسازی زندگی.
