ابراهیم رئیسی که به استان سیستان و بلوچستان رفته است با انتقاد از «حاکمان افغانستان» در مورد وضعیت رود هیرمند گفت: «اخطار می‌کنم، حق‌آبه مردم سیستان و بلوچستان را بدهند.»
رئیس جمهوری اسلامی ایران روز پنجشنبه خطاب به طالبان گفت: «حرف من را جدی بگیرید تا بعدا گلایه نکنید.» رئیسی مشخص نکرد اگر طالبان حرف او را «جدی» تلقی نکند واکنش ایران چه خواهد بود.
بسیاری از مقامات ارشد جمهوری اسلامی مانند روسای مختلف سازمان محیط زیست، برخی معاونان روسای مختلف دولت جمهوری اسلامی و حتی مقامات محلی همچون استانداران و فرمانداران بارها طی چند دهه گذشته مدعی «پیگیری حق‌آبه ایران از هیرمند» شده‌اند، بدون آنکه هیچ نتیجه ملموسی به دست بیاید.
معاهده‌ای تاریخی
معاهده مربوط به آب «رود هیرمند» بین دولت وقت ایران و دولت افغانستان شامل «۱۲ ماده و دو پروتکل ضمیمه» است که بیست و دوم اسفندماه ۱۳۵۱ (۱۳ مارس ۱۹۷۳) در کابل به امضا رسید.
طبق ماده ششم این معاهده، «افغانستان نباید دست به اقداماتی بزند که حق‌آبه ایران برای زراعت به‌طور کلی نامناسب شود یا به مواد شیمیایی حاصله از فاضلاب صنایع، به‌حدی آلوده شود که با آخرین روش‌های فنی و معمول، قابل تصفیه نبوده و استعمال آب برای ضروریات معدنی ناممکن و مضر شود.»
«فاجعه انسانی»
یک عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس این هفته از بحران آبی در سیستان و بلوچستان اخبر داد و گفت که به رئیس جمهوری نامه نوشته و تأکید کرده که ذخایر آبی استان سیستان و بلوچستان تا ۲ ماه آینده تمام خواهد شد و جمعیت حدود ۲ میلیونی منطقه با بحران امنیتی آب مواجه است.
فدا حسین مالکی در گفتگو با خبرگزاری «تسنیم» به موضوع حق‌آبه ایران از هیرمند نیز اشاره کرده و تاکید کرده است که باید «مقامات در سطح حاکمیتی به این مسئله ورود کنند» و با رایزنی مستقیم با طالبان مساله را حل‌وفصل کنند.
به گفته مالکی تداوم این روند در ماه‌های آتی «فاجعه‌ای انسانی» در استان سیستان و بلوچستان رقم خواهد زد.
اعتراض پشت اعتراض
جمع گسترده‌ای از اهالی استان سیستان و بلوچستان اوایل این ماه در اعتراض به وضعیت بحران آبی منطقه، بر بستر خشکیده تالاب «هامون» تجمع کردند.
به گزارش منابع خبری از ایران، در این تجمع دست کم ساکنان پنج شهرستان منطقه شامل «زابل، زهک، هامون، هیرمند و نیمروز» واقع در شمال استان سیستان و بلوچستان حضور چشمگیری داشتند.
این تجمع‌کنندگان با در دست گرفتن دست‌نوشته‌ها و پلاکاردهایی، «حق‌آبه هیرمند» که سال‌هاست صرفا وعده آن از سوی مقامات مختلف داده شده را برای چندمین‌بار مطالبه کردند.
در این تجمع که مانند تجمع‌های مشابه برای مطالبه حق آبه هیرمند در بستر تالاب بین‌المللی خشکیده «هامون» و محوطه «کوه خواجه» برگزار شد، حاضران با تشکیل زنجیره انسانی «در اعتراض به عملکرد دستگاه دیپلماسی و کمیساریای آب ایران» نسبت به پیگیری حق‌آبه رودخانه هیرمند از افغانستان، اعتراض خود را به نمایش گذاشتند.
هشتم بهمن‌ماه ۱۴۰۰ نیز شماری از اهالی مناطق شمالی استان سیستان و بلوچستان در اعتراض به «عدم دریافت حق‌آبه هیرمند»، در بخش‌های مختلف استان از جمله مقابل «پایانه مرزی میلک» در مرز ایران و افغانستان تجمع اعتراضی برگزار کردند.
همان هنگام نیز رسانه‌های ایران از جمله خبرگزاری دولتی «ایرنا»، گزارش دادند که تجمعی دیگری در اعتراض به «عدم تأمین حق‌آبه کشاورزان سیستان» مقابل کنسولگری افغانستان در زاهدان برگزار شده است.
