مراسم دومین سالگرد سرنگون شدن پرواز پیاس۷۵۲ هواپیمایی اوکراین با شلیک موشکهای سپاه پاسداران در آسمان تهران، با سخنرانی حامد اسماعیلیون، سخنگوی خانوادههای جانباختگان و جاستین ترودو نخستوزیر کانادا روز شنبه ۱۸ دیماه در شهر تورنتوی کانادا برگزار شد.
در آغاز این برنامه که به دلیل محدودیتهای ناشی از همهگیری کرونا بدون حضور شرکتکنندگان برگزار شد، اسامی جانباختگان پرواز پیاس۷۵۲ توسط چند تن از بازماندگان قربانیان در این مراسم خوانده شد.
در این مراسم دو روزه که در شهر تورنتو برگزار میشود، حامد اسماعیلیون، سخنگوی خانوادههای این جانباختگان با شرح این که تمام اموال قربانیان به تاراج رفت و حتی به سگهای آنها رحم نشد، و «حتی انگشتر ازدواج آنها از دستانشان بیرون آورده شد»، گفت: بعد از ۱۷۷ مورد قتل آیا از دولت فدرال نمیپرسید چه کسی آنها را کشت؟ از مقامات نمیپرسید که یک تحقیقات جناحی را آغاز کنند؟
او تأکید کرد: اگر به شما بگویند تمام این موارد قتل فقط به اشتباه یک نفر مربوط بوده، آیا می پذیرید؟ مافیای قاتل خودش مسئول رسیدگی است و حتی وکیلان قربانیان را انتخاب میکنند، این شما را دیوانه نخواهد کرد؟
اسماعیلیون با اشاره به از دست دادن همسر و فرزندش در شلیک موشکهای سپاه به هواپیمای مسافربری تأکید کرد: جمهوری اسلامی ایران کانادا را با قلدری تهدید میکند و بگذریم از این که با حسن نیت پای میز مذاکره نمیآید. به جای آن ما نامههای مودبانه مینویسیم و میگوییم خواهش میکنیم بیایید پای میز مذاکره. توجیهگران جمهوری اسلامی همچنان دارند کار میکنند و حرفی از تحریم نیست و همه در سکوت ما را نگاه میکنند.
سخنگوی خانوادههای جانباختگان پرواز پیاس۷۵۲ با بیان این که «صبر ما لبریز شده، گفت: امروز روزی است که دیپلماسی تمام میشود و عدالت آغاز میشود. عدالت قابل مذاکره نیست. ما آسوده نخواهیم نشست با این اظهارات پوشالی سیاسی. ما درک نمیکنیم این تأخیری که این پرونده را به ایکائو نمیبرند. دادگستری کانادا باید این پرونده را باز کند و بدون تأخیر تأکید کند که ماهیت آن تروریستی بوده است.
او همچنین تأکید کرد: ما تقاضای حکم جلب تکتک آنها، رهبر جمهوری اسلامی ایران و فرماندهان سپاه را داریم و سپاه پاسداران تمامیتش باید سازمان تروریستی شناخته شود و داراییهای جمهوری اسلامی مسدود شود. به جای دهههای بعد، امروز باید برای کرامت انسان اقدام کنیم. این بار ننگ، با اندیشهها و رفتارهایی است که نتیجهاش به این جنایت منجر شده است. فارغ از نتیجه، ما خانوادهها به مبارزه ادامه خواهیم داد.
جاستین ترودو، نخست وزیر کانادا با ابراز خرسندی از حضور در جمع این خانوادگان خاطرنشان کرد: ما تیمی از افرادی را داریم که در این لحظات دشوار همراه شما هستند تا به نتیجه و پاسخگویی برسیم.
او هجدهم دی ماه را روز درد، رنج، اندوه دانست که در این روز کانادا بخشی از مردم خود را از دست داد و گفت: در روز یادمان این واقعه ما این تراژدی و موارد مشابه آن به یادمان خواهد ماند. نوعروسان و نودامادان، دانشجویان، فرزندان، پزشکان، صاحبان کسب و کارهای کوچک که قربانی شدند، همه را به یاد داریم.
ترودو در این سخنان که به دو زبان انگلیسی و فرانسه بیان کرد، با اشاره به اتباع کانادا و دارندگان کارت اقامت این کشور، تأکید کرد: قول میدهم همیشه به مبارزه برای پاسخگویی، شفافیت و عدالتی که شما شایسته آن هستید ادامه خواهیم داد.
او با بیان این که سرنگونی این هواپیما به دلیل بیمبالاتی و بیتوجهی به جان انسان توسط جمهوری اسلامی رخ داد، گفت: حالا که ایران پایبند به مذاکره نبوده با مکانیزمهای بینالمللی به همراه کشورهای دیگر، تا وقتی ایران پاسخ ندهد، از پا نخواهیم نشست و با مکانیزم های بین المللی ایران را در برابر عدالت پاسخگو میکنیم.
او اضافه کرد: بدیهی است کشوری که مسئول سرنگونی است نمیتواند مسئول تحقیق باشد. ما به برنامههایمان ادامه میدهیم در کنار شرکایمان، تا مردممان را ایمن نگه داریم و شفافیت تحقیقات را تضمین کنیم و همزمان برای عدالت و پاسخگویی میجنگیم.
نخستوزیر کانادا افزود« این آن کسانی را که ما از دست دادهایم برنمیگرداند و درد و رنج شما را کاهش نمیدهد. اما عزیزان ما فراموش نخواهند شد. هموطنان شما در سراسر کانادا به شما فکر میکنند و شما تنها نیستید. ما به عنوان یک کشور در کنار هم میایستیم.»
بعد از مراسمی که در ساختمان آرت سنتر تورنتو برگزار میشود، خانوادهها در یکی از میدانهای شهر جمع خواهند شد و به یاد جانباختگان شمع روشن خواهند کرد و یاد آنها را زنده نگه خواهند داشت. آنها از ایرانیان ساکن تورنتو خواستهاند برای این یادبود به آنها بپیوندند.
در ادامه این برنامه پس از خواندن نام قربانیان پرواز پیاس۷۵۲ گروهی از شهروندان کانادا که اعضای خانوادهشان را سالها پیش در سقوط هواپیمای هند از دست دادند، با یادآوری تجربه خود، با خانوادههای این پرواز همدردی کردند.
ملانی جولی، وزیر خارجه کانادا، با حضور آنلاین در این مراسم گفت: باعث افتخار من است که امروز در کنار شما هستم.۱۷۶ انسان فوقالعاده جانشان را دو سال پیش با سرنگونی پیاس۷۵۲ جانشان را از دست دادند، از جمله کاناداییها.
او با یادآوری واقعههای دیگری چون سقوط هواپیمای اتیوپی و بمبگذاری پاریس که به جان باختن ۳۷۵ منجر شد، خاطرنشان کرد، تنها میتوان احساس کرد که شما چه دردی دارید. قلب من و ذهن من امروز همراه با تکتک شما است. امروز افراد زیبایی که ما در این فاجعه از دست دادیم گرامی بداریم. آنها تواناییهای بالقوهای داشتند که بتوانند خدمات پایداری به جامعه ما بکنند.
او که همچون نخستوزیر سخنانش را به زبان فرانسوی نیز تکرار میکرد، با تسلیت به خانوادهها و عزیزان کسانی که در سرنگونی پیاس۷۵۲ از دست دادند، ادامه داد: من نیز صبرم لبریز شده است.
وزیر خارجه کانادا با تأکید بر نیروی خانوادههای این جانباختگان برای یافتن حقیقت، عدالت و پاسخگویی، عنوان کرد: دولت کانادا به همراه شرکای بینالمللی مصمم است و من مصمم هستم که ایران را به خاطر این فاجعه وحشتناک مطابق قوانین بینالمللی پاسخگو کنیم. ما در کنار شما خواهیم ماند تا زمانی که حقیقت، عدالت و پاسخگویی برای این فاجعه به دست بیاید. ما به عنوان دولت، شما خانوادهها را در قلب تصمیمات قرار میدهیم و من از شجاعت و شهامت شما برای حقیقتجویی قدرت میگیرم.
شان فریزر، وزیر مهاجرت، پناهندگی و شهروندی کانادا و همچنین عمر الغبرا، وزیر راه و ترابری این کشور از جمله دیگر سخنرانان بودند که به صورت آنلاین در مراسم یادبود جانباختگان سرنگونی هواپیمای اوکراینی شرکت کردند.
در ادامه این مراسم، یاد کاووس سیدامامی، پژوهشگر محیط زیست و زهرا کاظمی، عکاس رسانهای کانادایی ایرانیتبار که تحت بازداشت در زندانهای ایران کشته شدهاند گرامی داشته شد و شرح حالی از این دو واقعه ارائه شد.
اولکسی دانیلف، وزیر امنیت ملی و شورای دفاعی اوکراین، روز چهارشنبه ۱۶ دیماه در مصاحبهای اختصاصی به صدای آمریکا گفت: «آنچه ٨ ژانویه ٢٠٢٠ (١٨ دی ١٣٩٨) رخ داد، اقدامی تروریستی بود که علیه یک هواپیمای غیرنظامی صورت گرفت.» او نسبت به آنچه خودداری ایران از همکاری با روند تحقیقات و ارائه غرامت بابت ساقط کردن هواپیمای بینالمللی اوکراینی پرواز پیاس٧۵۲ خواند، ابراز ناخرسندی کرد.
جمهوری اسلامی ضمن اعتراف به شلیک موشکهای ساقطکننده هواپیما که منجر به کشتن ۱۷۶ نفر شد، این حادثه را یک تصادف ناشی از استقرار اشتباه سامانه پدافند هوایی و خطای انسانی توسط اپراتورهای موشکی خوانده است.
روز پنجشنبه کانادا، بریتانیا، سوئد و اوکراین، چهار کشوری که اتباع آن در پرواز پیاس۷۵۲ کشته شدهاند، اعلام کردند تلاشها برای گفتوگو با جمهوری اسلامی ایران جهت پرداخت غرامت هواپیمای سرنگونشده اوکراینی را کنار گذاشتهاند و سعی میکنند این پرونده را طبق قوانین بینالمللی حل و فصل کنند، چرا که با وجود تلاشهای آنها در دو سال گذشته و «تلاشهای متعدد» برای حل این موضوع از طریق مذاکره، «گروه هماهنگی» تشخیص داده است که تلاشهای بیشتر برای مذاکره با ایران «بیثمر» است.
هواپیمای مسافربری اوکراینی که دقایقی پیش از حادثه از فرودگاه بینالمللی امام خمینی برخاسته بود، عمدتا حامل شهروندان ایرانی-کانادایی بود که به سوی کیف، پایتخت اوکراین، و نهایتا کانادا در پرواز بود.
این مراسم به طور کامل از شبکههای اجتماعی صدای آمریکا با ترجمه همزمان پخش شد:
- یوتیوب:
- فیسبوک:
- توئیتر: