رویترز در مقاله مفصلی، به بررسی خشک شدن رودخانههای عراق و کمبود آب در برخی از مناطق این کشور پرداخته است.
سیروان، یکی از این روخانهها است که از ایران وارد عراق میشود ولی به گفته فعالان محیط زیست عراقی، به دلیل «کنترل تمام» آب رودخانه توسط ایرانیها، آبی به این سوی مرز نمیرسد.
با کمبود بارندگی امسال، عراق با کمبود آب شدیدی مواجه است و به گفته مقامات عراقی که برای احیای رودخانههایی مانند سیروان در این کشور تلاش میکنند، کاهش جریان آب از کشورهای همسایه، ترکیه و ایران، مشکلات داخلی مانند نشت آب، فرسودگی لولهها، و خروج غیرقانونی منابع را بدتر میکند. ایران و ترکیه برای رفع کمبود آب خود سدهای بزرگی در کشورهای خود میسازند، ولی همکاریهای منطقهای در این زمینه منسجم نیست.
به گفته مقامات عراقی، سد داریان در ایران، بخشهایی از سیروان را از طریق یک کانال ۴۸ کیلومتری به داخل ایران بازمیگرداند. مقامات ایرانی از پاسخگویی به رویترز در این زمینه خودداری کردند، و گفتهاند که این سد هنوز در حال احداث است. این در حالی است که به گفته کشاورزان محلی، حجم آب رودخانه از دو سال پیش بصورت محسوسی کاهش یافته است و این کمبود به ویژه در سالهای متوالی خشکسالی، تأثیر منفی بر مناطق پایین رودخانه دارد.
رودخانه سیروان از ایران آغاز میشود و با حرکت در امتداد مرز عراق، از منطقه نیمه خودمختار کردستان عراق میگذرد و در جنوب این کشور به دجله میرسد.
به گفته سخنگوی وزارت آب عراق، گفتوگو با ترکیه علیرغم چالشهای زیاد، در جریان است، ولی مقامات ایرانی تمایل چندانی برای مذاکره در زمینه آب ندارند. به گفته مقامات عراقی، ایرانیها به تناوب، آب رودخانهها را جاری میکنند، ولی برنامه مشخصی ندارند، و میزان آب نیزمتغیراست. چندی پیش در خوزستان ایران شاهد اعتراضات گسترده به شرایط کمآبی بود.
این سخنگو گفته است که از ماه ژوئن، جریان آب از ترکیه و ایران نصف شده است.
یک مقام ارشد وزارت خارجه ایران در پاسخ به اتهامات طرف عراقی که گفتهاند تهران تمایلی به گفتوگو درباره بحران آب ندارد، به گفته است که خشکسالی در ایران باعث «رفتن برق و اعتراضات» شده است. او به رویترز گفته است که در پی تشکیل دولت جدید در ایران، تشکیل جلسات با عراقیها زمان میبرد.
رویترز مینویسد مقامات ترک نیز پاسخی به این خبرگزاری برای واکنش به اظهارات مقامات عراقی، ندادند.
عراق امیدوار است تا از طریق دیپلماسی، آگاهیهای بیشتری درباره سیاست راهبردی ایران، و میزان ذخیره آب در سدهای این کشور کسب کند، و از تهران بخواهد تا حجم آب رودخانههای جاری به عراق را افزایش دهد. مقامات عراقی میگویند از طریق تصاویر ماهوارهای از حجم آب پشت سدها در ایران و ترکیه با خبر میشوند اما ترجیح میدهند در این باره از کانالهای دیپلماتیک مطلع شوند.