یک مقام ارشد امنیتی اوکراین می‌گوید که به اعتقاد او ایران هواپیمای مسافربری اوکراینی را عمدا با موشک هدف قرار داده است. به گفته این مقام امنیتی اوکراینی، قصد ایران احتمالا این بود که در شب شلیک، به چرخه افزایش تنش نظامی با ایالات متحده پایان دهد.
همه ۱۷۶ سرنشین آن هواپیما، از جمله ۵۵ شهروند کانادایی و ۳۰ فرد دارای مجوز اقامت دائم، در آن پرواز کشته شدند. هواپیمای پرواز شماره ۷۵۲ که در تاریخ ۱۸ دی ۱۳۹۸ از تهران به کیف، پایتخت اوکراین می رفت، اندکی پس از برخاستن از فرودگاه در تهران هدف شلیک دو موشک پدافند هوایی سپاه پاسداران قرار گرفت و منهدم شد. آن هواپیما ساعاتی پس از حمله موشکی ایران به پایگاه عین الاسد در عراق که میزبان نیروهای آمریکایی بوده است، هدف گرفته شد.
ایران می گوید در شرایطی که تنش ها با آمریکا بالا بود، به اشتباه به آن هواپیما شلیک کرد. اما به نوشته روزنامه کانادایی «گلوب اند میل» اولکسی دانیلوف که به عنوان دبیر شورای دفاع و امنیت ملی اوکراین بر تحقیقات اولیه این کشور در خصوص فاجعه هواپیمای اوکراینی نظارت داشت، گفته است مخالفت ایران با دسترسی بدون محدودیت بازرسان بین المللی به شواهد و مدارک، او را متقاعد کرده است که ایران هواپیمای اوکراینی را به عمد هدف قرار داد.
اولکسی دانیلوف از مقر شورای امنیت ملی و دفاع در کیف به روزنامه کانادایی گفت ایران به کسی اجازه نمی دهد که این تراژدی را بررسی کند و هرگونه تحقیقاتی را به تعویق می اندازد و یا سرعت انجام آن را کاهش می دهد. او گفت: «اگر بخواهم مودبانه بگویم، همین حقیقت که آنها تحقیقات را خودشان انجام می دهند، باعث تعجب است.»
دانیلوف گفت: «وقتی آنها می گویند که این یک حادثه بود... من نمی پذیرم.» او در ادامه گفت: «عمدی بود. یک حمله آگاهانه بود.»
روزنامه کانادایی «گلوب اند میل» مینویسد، دولت کانادا که یکی از نزدیکترین متحدان اوکراین است از این نظرات مقام امنیتی اوکراین استقبال نکرده است. اما دولت کانادا همچنان نارضایتی خود را از تحقیقات و گزارش منتشر شده نهاد هوانوردی غیرنظامی ایران که «خطای انسانی» را باعث سقوط هواپیمای اوکراینی دانسته، ابراز کرده است.
فاجعه هواپیمای اوکراینی همان شبی رخ داد که ایران به پایگاه میزبان نیروهای آمریکایی، چندین موشک بالیستیک شلیک کرد. اقدام ایران واکنشی به ترور قاسم سلیمانی، فرمانده ارشد نظامی بود که پنج روز قبل از آن صورت گرفت. او در حمله پهپادی آمریکا، به همراه ابومهدی المهندس، از رهبران شبه نظامیان مورد حمایت ایران در عراق، کشته شد.
آن بحران در کوتاه مدت قابلیت این را پیدا کرده بود که به یک جنگ منطقه ای منجر شود. اما بحران پس از ساقط شدن هواپیمای اوکراینی با شلیک دو موشک در حومه تهران، آرام شد.
دانیلوف می گوید نظریه خود را با مقامات کانادایی در میان نگذاشته است. اما او می گوید در سفری به تهران علی شمخانی، همتای ایرانی خود، را به طور مستقیم به چالش کشید. دانیلوف می گوید که علی شمخانی به او فقط اطمینان داد که جناح سیاسی او پشت اتفاقی که برای هواپیمای اوکراینی افتاد، نبوده است.
دانیلوف می گوید: «از او [علی شمخانی] صریح پرسیدم: چرا این کار را انجام دادید؟ و او خیلی صادقانه پاسخ داد که آنها تمایلی به ساقط کردن آن هواپیما نداشتند؛ اما ایران کشوری است که گروه های مختلفی در آن نفوذ دارند. دست کم سه گروه نظامی با سه فرمانده مختلف، از جمله سپاه پاسداران، وجود دارد و تنها این‌ها نیستند.»
در اوکراین، وزارت خارجه آن کشور اکنون رهبری رسیدگی به پرونده هواپیمای مسافربری اوکراینی را برعهده دارد. این وزارتخانه با کانادا، افغانستان، سوئد، بریتانیا، و کشورهای دیگری که شهروندانشان کشته شدند نیز هماهنگی دارد. به نوشته گلوب اند میل، یوهن ینین، معاون وزیر خارجه اوکراین، در پاسخ به سوالی درباره نظرات آقای دانیلوف گفته است که وی نمایندگی کل دولت اوکراین را نیز برعهده دارد.
معاون وزیر خارجه اوکراین گفته است که دولت این کشور خواستار تحقیقات منصفانه و غیرجانبدارانه از سوی ایران است. او گفت که دولت اوکراین تا زمانی که شواهد و مدارک مربوط را نبیند، به نسخه «خطای انسانی» اعتقادی ندارد. این مقام اوکراینی گفته است که ایران از اعلام اسامی و رده های ده نفری که تهران می گوید در ارتباط با فاجعه هواپیمای اوکراینی علیه آنها اعلام جرم شده است، به اوکراین خودداری کرده است. معاون وزیر خارجه اوکراین گفته است که «آنها هیچ وقت به درستی با اوکراین همکاری نداشته اند.»
گلوب اند میل مینویسد، دولت کانادا در پاسخ به سوال این نشریه درباره اظهارات دبیر شورای امنیت ملی اوکراین، از موافقت با آن اظهارات خودداری کرد و حتی نظری درباره آن سخنان نداد و در عوض، بر سرخوردگی خود از ممانعت ایران از انجام تحقیقات مستقل، تاکید کرد. سخنگوی «امور جهانی» کانادا به این نشریه گفته است که کانادا بارها خواستار تحقیقات جامع و شفات در باره پرواز پی‌اس۷۵۲ شده است و خانواده قربانیان سزاوار پاسخ های ایران هستند. او همچنین گفت، دولت کانادا عمیقا نگران فقدان اطلاعات و شواهد قانع کننده از سوی ایران است. این سخنگو گفت اتاوا مشغول آماده کردن تحقیقات خود درباره ساقط شدن هواپیمای اوکراینی است و به زودی گزارشی را منتشر می کند.
نظریه دبیر شورای امنیت ملی اوکراین این است که ایران در شب ۱۸ دی ۱۳۹۸ به دنبال این بود که تنش‌ها را منحرف کند تا وقفه‌ای استراتژیک را در وضعیت تنش‌زا به وجود آورد. او این امر را با پرونده ساقط کردن هواپیمای مالزیایی در آسمان شرق اوکراین به دست جدایی‌طلبان مورد حمایت روسیه مقایسه کرده است.
به نوشته گلوب اند میل، دانیلوف می‌گوید: «پس از ترور قاسم سلیمانی، انتظار می‌رفت یک جنگ [تمام‌عیار] به راه بیافتد. پس از سرنگون کردن هواپیما و کشته شدن شهروندان ما، این [جنگ تمام‌عیار] از اولویت اول به اولویت دهم رفت.»
