مایک پمپئو، وزیر خارجه ایالات متحده، روز چهارشنبه ۲۱ خرداد در یک کنفرانس خبری در وزارت خارجه آمریکا از گزارش سالانه آمریکا درباره آزادی مذهبی در جهان رونمایی کرد.
گزارش ۲۰۱۹ وزارت خارجه آمریکا درباره آزادی های مذهبی، ۳۳ صفحه را به وضعیت ایران اختصاص داده است و از محدودیت هایی که قوانین جمهوری اسلامی برای پیروان ادیان و مذاهب مختلف و یا افراد بی‌دین یا خداناباور تعیین کرده، نوشته است. این بیانیه می‌گوید که ایران تحت اتهام «محاربه با خدا» یا تبلیغ علیه اسلام شمار زیادی از مخالفان، کسانی که خواستار اصلاحات سیاسی هستند، و کسانی را که به طور مسالمت‌آمیز اعتراض می کنند را محکوم و اعدام کرده است.
این گزارش می‌گوید جمهوری اسلامی در سال ۲۰۱۹ نیز به آزار، بازجویی، و بازداشت بهاییان، مسیحیان غیرارمنی به ویژه کسانی که به مسیحیت گرویده‌اند (نوکیشان)، سنی‌ها، و دیگر اقلیت‌های دینی ادامه داده است.
برخورد با مخالفان حجاب اجباری
وزارت خارجه آمریکا در گزارش جدید خود از برخورد جمهوری اسلامی با فعالان مخالف حجاب اجباری نوشته، و برای نمونه، به برخورد مقامات ایران با صبا کردافشاری، فعال مخالف حجاب اجباری زنان اشاره کرده است. رسانه‌ها در ماه اوت ۲۰۱۹ گزارش دادند که او به خاطر فعالیت علیه حجاب اجباری به ۲۴ سال زندان محکوم شد.
وضعیت بهاییان
این گزارش با اشاره به محدودیت های اعمال شده برای بهاییان، از جمله به جلوگیری از خاک شدن درگذشتگان بهایی در تبریز توسط شورای شهر و مقامات استان آذربایجان شرقی می نویسد و به ادامه بازداشتهای متعدد بهاییان در ایران اشاره دارد.
این گزارش همچنین با اشاره به به اینکه قوانین جمهوری اسلامی ایران بهاییان را از تاسیس موسسات آموزشی خود منع می کند، می گوید وزارت علوم، طی دستوری به دانشگاه ها اعلام کرده که دسترسی بهاییان به موسسات آموزش عالی ممنوع است.
وزارت خارجه آمریکا می گوید قوانین دولتی می گوید بهاییان تنها اگر هویت خود را بهایی اعلام نکنند، می توانند در دانشگاه تحصیل کنند. بهاییان برای شرکت در کنکور سراسری باید خود را پیرو دینی جز بهائیت معرفی کنند (برای نمونه: مسلمان، مسیحی، یهودی، و یا زرتشتی) و سپس به سوالات مربوط به آن ادیان در آزمون کنکور پاسخ دهند.
شرایط یهودیان
بخش دیگری از این گزارش می‌گوید به گفته جامعه یهودیان ایران، پنج مدرسه یهودی و دو پیش دبستانی یهودی در تهران فعال است؛ اما مقامات جمهوری اسلامی یهودیان را ملزم کرده اند که مدیران این مراکز یهودی باید مسلمان باشند. مقامات جمهوری اسلامی به رغم مجاز دانستن آموزش زبان عبری، پخش کتاب‌های عبری به ویژه کتاب‌های غیرمذهبی عبری را محدود، و با این کار آموزش زبان عبری را دشوار می‌کنند. گزارش شده است که حکومت ایران، بر خلاف قوانین دین یهودی، مدرسه های یهودیان را ملزم کرده اند که روز شنبه همچون مراکز آموزشی دیگر، باز باشند. رسانه‌ها به نقل از سیامک مره صدق، تنها نماینده یهودیان در مجلس ایران، گزارش کرده‌اند که حکومت همچنان علیه یهودیان تبعیض قائل می‌شود و آنها را محدود می‌کند. اما در امور مذهبی آنها دخالت کمی دارد.
گزارش ویژه وزارت خارجه آمریکا می گوید که حکومت جمهوری اسلامی همچنان به انتشار مطالب یهودستیزانه ادامه داده است. این گزارش برای نمونه به انتشار یک کارتون در روزنامه جام جم اشاره دارد که تصویر آن این طور بیان می کرد که شرکت اسرائيل در ورزش‌های بین‌المللی «یک توطئه یهودی» است.
برخورد با اهل حق، دراویش، و سنی‌ها
گزارش وزارت خارجه همچنین به فعالان و رهبران یارسانی یا (اهل حق) اشاره دارد که به خاطر بیان رفتارهای حکومت با آنها و ذکر موارد تبعیض، بازداشت و یا ناپدید شده‌اند.
گزارش وزارت خارجه می گوید قوانین جمهوری اسلامی مجازات اعدام را برای غیرمسلمانانی که مسلمانان را به ادیان دیگر دعوت کنند، در نظر گرفته است.
وزارت خارجه آمریکا می گوید ایران در سال ۲۰۱۹ به اعدام شهروندان تحت عنوان «محاربه با خدا» ادامه داد، که از آن جمله می‌توان به اعدام دو شهروند سنی اهوازی در زندان فجر اشاره کرد.
این گزارش می گوید سازمان های غیردولتی از اعدام تعداد بالای زندانیان سنی خبر داده و از شکنجه و دریافت اعتراضات اجباری و عدم دسترسی به مشاوره های حقوقی ابراز نگرانی کرده اند.
این گزارش می گوید رسانه های بین المللی و مدافعان حقوق بشر از آزار و بدرفتاری با دراویش گنابادی و جلوگیری از دسترسی آنها به مشاوره های حقوقی در زندان زنان قرچک خبر داده اند. در ماه ژانویه ۲۰۱۹ «کمپین حقوق بشر ایران» گزارش داد که الهام احمدی، یک درویش گنابادی زندانی، به خاطر آنکه گفته بود شرایط زندان بد است و از دسترسی به درمان های پزشکی جلوگیری می شود، ۱۴۸ ضربه شلاق به مجازاتش افزوده شد.
گزارش وزارت خارجه آمریکا همچنین می گوید سازمان های حقوق بشری و گزارشگر ویژه حقوق بشری سازمان ملل متحد در امور ایران نیز به طور گسترده بد رفتاری با اقلیت احمدیه به همراه ۱۰ زن صوفی گنابادی زندانی در زندان قرچک را تقبیح کردند. آنها همچنین تعداد بالای اعدام و بازداشت در استان های دارای اقلیت ها را رقت آور خواندند. به گفته نهادها این موارد به خاطر استفاده از زور علیه معترضان آبان ماه گذشته بود.
گزارش وزارت خارجه با استناد به اطلاعات سازمان غیردولتی «اتحاد برای ایران» که در آمریکا مستقر است و گزارش های حقوق بشری را جمع آوری می کند، می نویسد که این نهاد می گوید دست‌کم ۱۰۹ نفر از اقلیت های دینی به خاطر اقلیت دینی بودن، زندانی هستند.
در ماه مارس ۲۰۱۹ نیز از زندانی شدن جمعی ۲۳ درویش گنابادی خبر داده شد که برخی از آنها به ۲۶ سال زندان محکوم شدند. اتهام آنها تجمع و تبانی علیه امنیت ملی و سرپیچی از فرمان های پلیس و برهم زدن نظم عمومی اعلام شد. آنها بخشی از بیش از ۳۰۰ درویش گنابادی بودند که به خاطر اعتراض علیه حصر خانگی رهبر خود و بازداشت یک درویش دیگر به نام نعمت الله ریاحی، در سال ۲۰۱۸ بازداشت شدند.
گزارش مفصل وزارت خارجه آمریکا درباره آزادی های مذهبی در ایران (۲۰۱۹) نام بسیاری از بازداشت شدگان در جمهوری اسلامی ایران را آورده است. یکی از آنها پیمان میرزازاده، خواننده کُردی است که به اتهام «توهین به پیامبر» و مصرف مشروبات الکلی بازداشت و به دو سال زندان و ۱۰۰ ضربه شلاق محکوم شد و در پی آن مجازات درد و ورم شدید در پا و کمر او گزارش شد. گزارش همچنین به تیراندازی و کشته شدن چندین نفر در استان سیستان و بلوچستان اشاره دارد. طبق این گزارش، بلوچ ها هم به عنوان اقلیت دینی و هم اقلیت قومی تحت تبعیض حکومتی قرار دارند.
طبق این گزارش جمهوری اسلامی همچنین به حملات سایبری علیه سایت های مربوط به اقلیت های مذهبی به ویژه سایت های دراویش گنابادی ادامه داده است.
آمریکا آزارهای مذهبی در ایران را محکوم می‌کند
گزارش می گوید که ایالات متحده آمریکا با ایران دارای روابط دیپلماتیک نیست و به همین دلیل فرصتی برای بیان نگرانی ها در مورد نقض آزادیهای مذهبی و محدودیت های مربوطه را در دیدارهای دو جانبه نداشته است. این گزارش اما با اشاره به اظهارات و بیانه های مقامات آمریکایی در مورد نقض آزادی های مذهبی در ایران، می گوید که دولت آمریکا همچنان از جمهوری اسلامی می خواهد که به آزادی مذهبی احترام بگذارد و آمریکا همچنان در مجامع مختلف، نقض این آزادی ها را محکوم می کند و بر آزادی افرادی که به خاطر اعتقادات دینی درایران بازداشت شده اند، تاکید می کند.