جایزه نوبل شیمی سال ۲۰۲۰ به طور مشترک به جنیفر دودنا، دانشمند ۵۶ ساله آمریکایی، و ایمنوئل شارپانتیه، دانشمند ۵۱ ساله فرانسوی، به خاطر کشف روش موسوم به «قیچی مولکولی» برای ویرایش ژنها تعلق گرفت.
به گزارش آسوشیتدپرس، روش ویرایش ژنتیکی موسوم به «کریسپر» (به انگلیسی CRISPR-cas9) به پژوهشگران اجازه میدهد که با استفاده از آن بتوانند برای جدا کردن ژنهای معیوب از دیانای جانوران، گیاهان، و میکروارگانیسمها بهره ببرند و بخشی از ژنوم را ویرایش و اصلاح کنند. به این ترتیب، این روش میتواند به پیشگیری از بیماریهای ارثی کمک کند.
این چهارمین بار در تاریخ ۱۱۹ ساله نوبل است که یکجایزه نوبل علمی تنها به زنان اهدا میشود.
کلس گوستافسون، رئیس کمیته شیمی نوبل، گفت: «قدرت فوقالعادهای در این ابزار ژنتیکی وجود دارد که زندگیهمه ما را تحت تأثیر قرار میدهد.»
استفاده از این روش برای ویراش ژنتیکی در سال ۲۰۱۸ سر و صدای زیادی را به راه انداخت. در آن سال یک دانشمند توانست با استفاده از قیچی مولکولی و گذاشتن ژن «سیسیآر۵» در ژنوم انسان، نوزادانی مقاوم نسبت به ویروس اچآیوی (عامل بیماری ایدز) به وجود آورد.
با این وجود برخی افراد مذهبی اصلاح ژنتیکی را دستکاری در کار پروردگار میدانند و با آن مخالف هستند.
خانم دودنا میگوید امیدوار است از اکتشاف آنها به نفع بشر استفاده شود و این اکتشاف درهای تازهای را برای کشف معماهای علمی به روی دانشمندان بگشاید.
از جمله بیماریهایی که دانشمندان نسبت به درمانشان با بهرهگیری از این روش امیدوار هستند میتوان به بیماریهای چشمی، اختلالات خونی، و همچنین روشهای ایمنیدرمانی برای سرطان اشاره کرد.