سی سال از زمانی که نلسون ماندلا از زندان آزاد شد و سیستم آپارتاید در آفریقای جنوبی به پایان رسید می گذرد. خبرگزاری اسوشیتدپرس، در روز یازدهم ماه فوریه سال ۱۹۹۰ این رویداد تاریخی را پوشش داد.
در این گزارش، حال و هوای آن روز مستند شده است؛ از شادی و پایکوبی سیاه پوستان تا درگیری‌های خشونت‌آمیزی که استقبال از ماندلا را پس از ۲۷ سال حبس در یادها ماندگار کرد.
او در بدو آزادی خطاب به ده‌ها هزار هوادار خود گفت: «به نام صلح، دموکراسی، و آزادی برای همه به شما درود می فرستم.»
ماندلا، دوباره بر تعهد خود درقبال کنگره ملی آفریقا تأکید کرد و خواستار افزایش فشار برای پایان دادن به سلطه اقلیت سفید پوست شد؛ همان چیزی که برایش حبس ابد به اتهام توطئه علیه دولت به ارمغان آورد.
سخنرانی ماندلا، با درگیری‌های خشونت‌آمیز میان پلیس و سیاه‌پوستانی که شادی می کردند به تأخیر افتاد.
جرج هربرت واکر بوش، رئیس جمهور وقت آمریکا، پس از آزادی ماندلا از زندان آن را خبری بسیار خوش خواند و در گفتگویی تلفنی به او گفت که همه آمریکایی‌ها از آزادی او خشنود هستند. پرزیدنت بوش سپس ماندلا را به کاخ سفید دعوت کرد.
تصمیم برای آزادی ماندلا در پی فشارها و کارزارهای بین المللی یک روز پیشتر توسط فریدریک دو کلرک، رئیس جمهوری وقت آفریقای جنوبی، اعلام شد. او همچنین اصلاحات دیگری از جمله پایان دادن به ممنوعیت ۳۰ ساله فعالیت کنگره ملی آفریقا را برای پیشبرد توافقی میان سیاه‌پوستان و سفید‌پوستان در دستور کار خود قرار داد.
تلویزیون دولتی، لحظه خروج ماندلا از زندان را به صورت زنده پخش کرد.
صورت شکسته و لاغر او در ۷۱ ساله، مردم آفریقای جنوبی را، که بسیاری از آنها پس از آخرین حضور ماندلا در انظار عمومی در سال ۱۹۶۴ متولد شده بودند، حیرت‌زده کرد.
نلسون ماندلا، آخرین زندانی سیاسی شناخته شده آفریقای جنوبی بود. شش نفر از همکاران او در کنگره ملی آفریقا که بیش از ۲۵ سال از عمرشان را در زندان گذرانده بودند نیز در ماه اکتبر همان سال آزاد شدند.
سالهای حبس ماندلا شامل کار سخت در جزیره روبن در بندن کیپ تاون بود. او به خانواده خود گفت: «درد و رنج شما به مراتب بیشتر از خود من بوده است.»
