خورشید گرفتگی یا کسوف روی زمین یکی از دیدنی‌ترین رویدادهای طبیعی است و برای مریخ‌نوردهای ناسا که وظیفه کاوش مریخ را بر عهده دارند، فرصت خوبی برای نگاه کردن به بالا است.
مریخ‌نورد «استقامت» (پرسویرنس) ناسا با بهره‌گیری از سیستم دوربین پیشرفته خود توانسته است واضح‌ترین تصاویر ویدیویی خورشید گرفتگی در مریخ را ثبت کند. این تصاویر به دانشمندان در درک بهتر رفتار قمر سیب‌زمینی شکل مریخ موسوم به «فوبوس» کمک می‌کند.
قمر مریخی «فوبوس» تنها چند هزار مایل بالاتر از سطح سیاره سرخ می‌چرخد. نزدیکی آن به کره خود یکی از دلایلی است که اخترشناسان تا اواخر قرن نوزدهم قادر به دیدنش نبودند. در واقع، این قمر در طول قرن‌ها به کره مریخ نزدیک‌تر می‌شود و در نهایت یا شکسته می‌شود یا به سطح مریخ کشیده می‌شود.
در اوایل قرن هفدهم، یوهانس کپلر، اخترشناس آلمانی این تئوری را مطرح کرد که مریخ ممکن است دو قمر داشته باشد اما هیچ مدرکی از آنها پیدا نشد چون آنها به قدری نزدیک بودند که توسط مریخ پوشانده می‌شدند. در نهایت یک اخترشناس آمریکایی وجود آنها را ثابت کرد.
تاریخچه ناسا با ثبت خورشید گرفتگی در مریخ به سال ۲۰۰۴ میلادی باز می گردد که «روحیه» (اسپریت) و «فرصت» (آپورچونیتی) نخستین مشاهدات خود را از فوبوس در حال عبور از خورشید انجام دادند.
در سال ۲۰۱۹ ، «کنجکاوی» (کیوریاسیتی) اولین ویدیوی خود را از این رویداد ضبط کرد و حتی قمر کوچک موسوم به «دیموس» را که در همان ماه از جلوی خورشید رد شد نیز ثبت کرد.
«فوبوس» محکوم به فنا است و طی ده‌ها میلیون سال آینده به سمت نابودی می‌رود. این رویدادهای کسوفی نیز مسیری را که فوبوس به سمت مرگ نهایی طی می‌کند روشن می‌کند.
آخرین مورد عبور «فوبوس» از میان مریخ و خورشید در دوم ماه آوریل رخ داد و حدود ۴۰ ثانیه طول کشید که بسیار کوتاه‌تر از کسوف معمولی کره زمین است چون «فوبوس» ۱۵۷ برابر کوچکتر از ماه زمین است.
«استقامت» توانست دوربین «مست‌کم-زی» خود را به سمت خورشید بچرخاند و تمام صحنه ها را ضبط کند. به دلیل عملکرد بالای نسل جدید دوربین‌های «استقامت»، واضح‌ترین ویدیو از خورشید گرفتگی فوبوس که تا کنون گرفته شده است به ثبت رسید؛ تصویری که دانشمندان ناسا آن را «شگفت‌انگیز» توصیف کرده‌اند.
دوربین «مست‌کم-زی» دارای یک فیلتر خورشیدی است که مانند عینک آفتابی برای کاهش شدت نور عمل می کند. مارک لمون، اخترشناس مؤسسه علوم فضایی در بولدر، کلرادو، که رصدهای فوبوس توسط مریخ را تنظیم می‌کند می‌گوید در این تصاویر جزئیات مشخص است و حتی می‌توان لکه های خورشیدی را دقیقاً همانطور که مریخ نورد می‌بیند مشاهده کرد.
«استقامت»، در ۱۸ فوریه ۲۰۲۱ بر سطح مریخ فرود آمد و در حال کاوش و پژوهش در سیاره سرخ است.
مریخ نورد «استقامت»، طی یک سال فعالیت خود در مریخ، جنوب و غرب این سیاره را مورد بررسی قرار‌داده اما به تازگی از منطقه فرود خود دور شده تا به دهانه یکی از رودخانه‌های این سیاره برسد و اکنون در حال جمع آوری نمونه‌های سنگی منطقه است. استقامت قرار است طی به کاوش بیشتر در این بخش از سیاره بپردازد و با ارسال تصاویری واضح از منطقه به شناسایی تاریخ مریخ و احتمال وجود آب و نشانه های حیات در آن کمک کند.
