«جان گلن» فضانورد پیشگام، بازگشت سفینه فضائی خود به کره زمین را مدیون محاسبات سه زن نابغه بود، که علیرغم تبعیض جنسیتی و نژادی آن روزگار، در تیم ضربتی پرواز سازمان فضانوردی ملی آمریکا NASA عضویت یافته بودند. فیلم «ارقام پنهان» پیروز شدن آنها بر پیشداوری‌ها و هنجارهای فرهنگی را به تصویر می‌کشد.
در صحنه‌ای از فیلم، این سه زن، هر یک با تخصصی متفاوت، در صف استقبال‌کنندگان از فضانوردان، ایستاده‌اند که «جان گلن» دست آنها را به نشانه سپاس میفشارد. فیلم «ارقام پنهان» نشان میدهد که همکاری آنها با «ناسا» در مقام‌های مهم علمی و تخصصی، برای بستگان و آشنایان آنها به همان اندازه باورناپذیر بود که برای مقامات ناسا.
افتتاح اکران همگانی فیلم «ارقام پنهان» که اتفاقا با درگذشت «جان گلن»، فضانورد سیاستمدار، همزمان شد، فرصتی پدید آورد برای بازیگران فیلم که از فضانورد پیشگام، تقدیر کنند.
روی فرش قرمز در تالار هنرکده هنرهای تجسمینیویورک، «تاراجی پی.هنسون» بازیگر نقش «کترین جانسون»، ریاضی‌دان ناسا، میگوید «جان گلن» قهرمان بود و وقتی دست این زنها را فشرد، به آنها گفت زندگی شما، اهمیت دارد و کترین، در جواب گفت، زندگی او هم مهم است و بنابراین، محاسبات را طوری به درستی انجام داد که «گلن» بتواند به کره زمین، نزد زن و بچه‌اش، برگردد.»
خانم «هنسون» که بازی او در فیلم «ارقام پنهان» مورد تحسین منتقدها قرار گرفته، میگوید این فیلم در باره تلاش است و کنار گذاشتن تفاوت‌ها، و دست یافتن به هدف مشترک، و پیش راندن نوع بشر.»
ناباوری
در یکی از صحنه‌های فیلم، دو افسر امنیتی سازمان فضانوردی آمریکا،ناسا در کنار سرپرست زنان محاسبه‌گر و مسئول پروژه ضربتی پرواز به فضا، با بازی «کوین کاستنر» دارند «کترین جانسون»، کارشناس هندسه تحلیلی با بازی «تاراجی پی هنسن» را با ناباوری، استنطاق می‌کنند، او با گرفتن صفحات سیاه شده جلوی چراغ، به تئوری محاسباتی محرمانه، پی برده است و اتهام ماموران، که جاسوس روسیه است را انکار میکند.
در صحنه دیگری از فیلم، سه زن در یک اتوموبیل فرسوده، در شاهراه گیرکرده اند که یک افسر راهنمائی راننده، پشت سر آنها توقف میکند. این افسر ابتدا داستان آنها را که کارمند ناسا هستند را باور نمیکند اما بعد از دیدن کارت‌های شناسائی، ماشین آنها را اسکورت میکند.
ناباوری افسر، نمونه ای از هنجارهای جامعه آمریکا در آن سالهاست، که در فیلم بارها و بارها تکرار میشود.
این سه نابغه ریاضی و مهندسی فضائی، در سال ۱۹۶۱ هنگامی که آمریکا برای اعزام انسان به فضا، با اتحاد شوروی رقابت میکرد، به ناسا در محاسبات ریاضی مسیر سفینه‌ها در مدار زمین، کمک کردند.
نقش دو زن سیاهپوست دیگر را «اوکتاویا اسپنسر» و «جانل مانه» ایفا کرده اند.
«جنل مانه» که نقش «مری جکسون» مهندس فضائی را در فیلم ایفا کرده، میگوید در زمانی که با این زنها به خطر جنسیت و رنگ پوست، مثل شهروندان درجه دوم رفتار میشد، «جان گلن» جان خود را در اختیار آنها گذاشت و قبل از تائید محاسبات توسط «کترین جانسون» حاضر نشد سوار سفینه شود.
اهمیت فیلم «ارقام پنهانی» به نظر منتقد «واشینگتن پست»، در این است که ناکارآمدی و اتلاف مستتر در نژادپرستی و مردسالاری را نشان میدهد که با هدر دادن استعدادها، بشریت را قرن‌ها از پیشرفت محروم کردند.
معنی «ارقام پنهان»
اسم فیلم به محاسباتی اشاره دارد که به فضانوردان امکان میداد از مدار زمین خارج شوند و سالم برگردند، و همچنین اشاره به این زنهاست، که از نظرها، پنهان بودند.
قبل از آنکه کامپیوتر اسم یک دستگاه باشد، اسم یک حرفه بود و شمار کثیری از زنهای تحصیلکرده سیاهپوست، که کار سنگین محاسبات را در «ناسا» بر عهده داشتند، کامپیوتر نامیده میشدند، و در یک ساختمان مجزا، و پنهان، کار می‌کردند، که به خاطر تبعیض نژادی، حتی دستشوئی جداگانه داشتند.
فیلم «ارقام پنهان» براساس کتابی است به همین نام از نویسنده «مارگو لی شترلی» Margot Lee Shetterly که حقوق فیلم کردن آن را تهیه‌کننده «دانا جیلیاتی» قبل از آنکه نوشته شود، از روی خلاصه آن، خریداری کرد.
خانم «شترلی» در مقدمه کتاب یادآور میشود که داستان این زنهای سیاهپوست، خلاف انتظار ماست و دانسته‌های ما را در باره تاریخ معاصر آمریکا، به چالش می‌کشد.»
قهرمان فیلم، «کترین جانسون» که از پرزیدنت «اوباما» نشان مخصوص دریافت کرد وساختمانی در «ناسا» به نام اوست، الان ۹۸ سال دارد و تنها زنی است در میان این سه، که هنوز در قید حیات است.
رئیس «گروه ضربتی فضا» در فیلم، با بازی «کوین کاستنر» که ترکیبی از چند شخصیت تاریخی است، سرسختانه تلاش میکرد عقب‌افتادگی آمریکا از شوروی را به سرعت جبران کند. به خاطر اعتقاد قلبی به برابری نژادی نبود که او از «کترین جانسون» برای پیوستن به تیم خود، دعوت کرد، بلکه نبوغ این زن از یک طرف، و نیاز شدید برنامه فضائی به محاسبات دقیق برای حفظ جان فضانوردها در بازگشت به کره زمین، انگیزه این ترفیع بود.
هر یک از این سه زن، در رشته خود، سرآمد بودند. «کترین جانسون»، مدار گردش سفینه «جان گلن» دور کره زمین را محاسبه کرد.
«دوروتی وان» با بازی «اوکتاویا اسپنسر» برنامه‌ریزی نخستین کامیپوتر «ای بی آم» را برعهده داشت، که قرار بود به تدریج، جای زنهای محاسبه‌گر را بگیرد.
«مری جکسون» با بازی «جنل مانه» تلاش میکرد مهندس پرواز بشود، هر چند هیچ زن سیاهپوستی تا کنون در «ناسا» به این مقام نرسیده.
غرورانگیز
فیلم «ارقام پنهان» یک فیلم هالیوودی است که برای دلخوش کردن تماشاگر ساخته شده، و در این کار، موفق میشود.
چنانکه منتقدها اشاره کرده‌اند، این، یک فیلم واقعی‌گرایانه نیست، هر چند براساس شخصیت‌های واقعی، ساخته شده.
تاکید کارگردان «تئودور ملفی»، آگهی‌ساز سابق، که با فیلم «سنت وینسنت» با شرکت «بیل ماری» کار فیلمسازی را شروع کرد، و همکار سناریستش، «الیسون شرودر»، بر جنبه عاطفی و غرورانگیز این داستان است، ولی به قول «کنت توران» منتقد «لس آنجلس تایمز» اگراین فیلم به روشی موشکافانه‌تر ساخته میشد، نمی‌توانست به این اندازه تاثیرگذار باشد.
در بحث درباره فیلم «ارقام پنهان» منتقدها به دو فیلم دیگر اشاره می‌کنند، که همزمان روی پرده‌اند و داستان این فیلم را تکمیل می‌کنند: فیلم «لاوینگ» Loving در باره ازدواج یک کارگر سفیدپوست با یک زن سیاهپوست در ویرجینیای آن دوره، که سرانجام به رای دیوانعالی کشور برای الغای قوانین ایالتی ضد ازدواج میان‌نژادی، انجامید و فیلم «مهتاب» Moonlight، در باره رشد یک جوان فقیر همجنسگرا در محلات فقیرنشین شهر «میامی.»
صحنه‌های فیلم، بارها و بارها، هنجار زمانه را در برابر سنت‌شکنی این سه زن و موقعیت آنها، قرار میدهد. نمونه‌اش، صحنه‌ای است که اول فیلم می‌بینیم، با پلیس راهنمائی. مشابه این صحنه، یعنی تبدیل ناباوری به احترام، در طول فیلم، به صورت‌های مختلف، تکرار میشود.
این ساختار، به فیلم امکان زیادی برای شخصیت‌پردازی نمی‌دهد، و در باره زندگی خصوصی آنها هم، جزئیات اندکی در فیلم هست.
از دید «ای او اسکات» منتقد «نیویورک تایمز» فیلم «ارقام پنهان» به طرزی موثر، رواج عادی و زهرآگین برتری سفیدپوستان در جامعه آن زمان را تصویر میکند، در مقابل عزم سرسخت این سه زن برای داشتن زندگی عادی زیر سایه آن هنجار.
