شنبه ۱۵ اکتبر ۲۰۱۱ (۲۳ مهر ۱۳۹۰) گزارش احمد شهید، گزارشگر ویژه حقوق بشر در امور ایران در شش فصل منتشر شد. گزارش آقای شهید با استفاده از تجارب و خاطرات زندانیان و فعالان حقوق بشر و زنان تهیه شده و مقطعی کوتاه از شهریور ۸۹ به این طرف را دربر می گیرد. یکی از این فصول، مربوط به حقوق زنان است. با درود به شما خانم کار...
در بخش حقوق زنان این گزارش آقای شهید اشاره داشته اند به اینکه ایران پیمان نامه حقوق مدنی و سیاسی را بدون شرط تصویب کرده. سوال اینجاست که چه مواردی وجود داره که از اجرای کامل این پیمان نامه در ایران جلوگیری می کنه؟
مهرانگیز کار: در این گزارش یک بخشی اختصاص به حقوق زنان دارد و البته تاکید بر این است که دولت ایران در سال ۵۴ میثاق حقوق مدنی و سیاسی رو بدون قید و شرط امضاء کرده اما طی این سالها مخصوصا از بعد از انقلاب کمترین اهمیتی به تعهداتی که در این سند نمی دهد از جمله در بخش حقوق زنان. البته دولت ایران همواره تاکید دارد بر اینکه این حکومت دینی ست و ما براساس موازین شرعی قانونگذاری می کنیم ولی هرگز هم امضاء خود از این میثاق رو پس نمی گیره. در نتیجه مشکل رو هم برای خود جمهوری اسلامی و هم برای نهادهای بین المللی پیچیده کرده. از یک سو این نظام سیاسی دربند این است که در نهادهای بین المللی از امتیازات عضویت در سازمان ملل و امضاء این اسناد استفاده بکنه و از سوی دیگر حاضر نیست به تکالیفش عمل کند. در سند حقوق مدنی و سیاسی که دولت ایران آن را امضاء کرده هیچگونه تبعیضی پذیرفته نیست از جمله تبعیض قانونی و اجتماعی علیه زنان. تاکید بر این است در این سند که شرایط برای توانمندشدن زنان مناسب، ساماندهی و ماندگار بشود. در تمام مواردی که ما باهاش سر و کار داریم تبعیض بصورت آشکار و خیلی علنی و بسیار بی رحمانه نسبت به زنان در قوانین ایران گنجانده شده مانند قوانین ناظر بر خانواده، قوانین جزایی کشور، در سن ورود به مسئولیت کیفری و مجازات های بسیار وحشتناک که در قانون مجازات اسلامی باهاش برخورد می کنیم و در نهایت باید بگوییم کمترین اعتنایی پیرامون حقوق زن در قانونگذاری ایران متصور نیست. در حال حاضر مکانیسم قانونگذاری در این سیستم به گونه ای ست که شش فقیه شورای نگهبان که منسوب مقام رهبری هستند عدم تعارض مصوبات مجلس رو باید حتما صحه بگذارند و با وجودی که در ساختار قانونگذاری ایران یک نهادی به نام نهاد مجمع تشخیص مصلحت نظام وجود دارد که می تواند اون مصوباتی را که شورای نگهبان رد می کند از باب مصلحت نظام از تصویب بگذرونه ولی متاسفانه این مجمع هم همون نظریه فقهی و متحجر شورای نگهبان رو در امر حقوق زن دنبال کرده و مخصوصا وقتی مجلس ششم کار می کرد و مصوباتی داشت برای بهبود حقوق زن نه تنها شورای نگهبان مانع می شد برای اینکه این مصوبات اعتبار قانونی پیدا کنه و اونها رو از باب تعارض با شرع وتو می کرد، بلکه وقتی دو سوم نمایندگان مجلس هم اصرار می کردند و موضوع ارجاع می شد به مجمع تشخیص مصلحت نظام، مجمع به اون اعتنا نمی کرد.
بنظر شما نقایص این گزارش چیست و اگر شما بودید چه نکاتی را به این گزارش اضافه می کردید؟
مهرانگيز کار: هیچوقت هیچ گزارشی کامل، دقیق و بدون عیب و نقص نیست مخصوصا گزارشی که یک گزارشگر ویژه بدون دسترسی به امکان ورود به اون کشور نوشته باشه. طبیعتا بسیاری از عوامل در نوشتن این گزارش تاثیرگذار بوده: سلیقه و گرایش و علاقه های شخصی اون افراد و اون نهادهای حقوق بشری که با این گزارشگر همکاری کردن و در مقام مشاورش قرار داشتن. همچنین محدودیت این گزارشگر برای دسترسی به زندان ها و بررسی وضعیت زندانیان در زندان ها . همینطور محدودیت اون برای دسترسی پیداکردن به همه قربانیان، مگر قربانیانی که مشاورانش توصیه کرده باشن. در هرحال در بخش حقوق زن و در کلیه بحث هایی که در این گزارش آمده ما مواجه می شویم با اسامی قربانیان زیادی که از فرهیختگان ایرانی هستند، اما اگر گزارشی بخواهد وارد نقل و اسم گذاری قربانیان بشود طبیعتا در کشوری مثل ایران که تعداد قربانیان خیلی زیاد است بسیاری از قربانیانی که اسمشون از قلم افتاده از این بابت متاثر می شوند و این تاثر خاطر مشکلی ست که بر مشکلات اضافه می شود. به نظر من این قربانیان از قلم افتاده معترضین این گزارش هستند ولی در مجموع آقای احمد شهید بصورت سمبلیک کار کرده و اسامی رو در این گزارش آورده مثلا من خودم یکی از مدعیان هستم. برای اینکه شوهر من چهار ماه پیش به علت برخوردهای خشونت آمیز جمهوری اسلامی با او و چند سال در انفرادی بودن و بعد در حبس خانگی بودن، ده سال دوری از خانواده و نداشتن مجوز برای خروج از کشور خودش رو از طبقه ششم پرت کرد و خودکشی کرد ولی شما اسمی از این مرد سالخورده، رنج کشیده و شکنجه دیده در گزارش نمی بینید با اینکه این واقعه در سال ۱۳۹۰ اتفاق افتاده. ما وارد چرایی موضوع نمی شویم اما حتما باید گفت که به هر حال این گزارش در جایی که گزارشگر امکان ورود به ایران رو نداره قرار می گیره این گزارش در محدوده مشاورانش اما در هر حال این گزارش، گزارش بسیار خوب و تاثیرگذاری در جامعه جهانی است.
البته ساعتی پیش در کنفرانس خبری که آقای احمد شهید داشتند مرتب تکرار کردند که این گزارش ، گزارشی ست مقطعی و فشرده و گزارشی که باید کامل تر بشود. شهید این نوید را داده است که گزارش های بعدی حاوی جزئیات بیشتر و اسامی کامل تر و در مجموع کامل تری خواهد بود.
با تشکر از شما برای حضورتون در برنامه زن امروز و این مصاحبه
