لینکهای قابل دسترسی

خبر فوری
دوشنبه ۵ آذر ۱۴۰۳ ایران ۰۷:۵۷

مهدوی کنی درگذشت؛ از مجلس خبرگان تا دولت ۴۵ روزه


محمدرضا مهدوی کنی، رئیس مجلس خبرگان رهبری ایران، بعد از یک دوره طولانی بیماری، امروز درگذشت. او از پنج ماه پیش در اغما به سر می برد.

مهمترین سمتی که محمدرضا مهدوی کنی داشت، ریاست مجلس خبرگان رهبری بود. او سه سال پیش جانشین اکبر هاشمی رفسنجانی شد. بعد از وقایع انتخابات سال ۸۸، بخشی از اصولگرایان از عملکرد هاشمی راضی نبودند و فشار بر او را زیاد کردند. هر چند آنها به دنبال ریاست چهره هایی چون محمدتقی مصباح یزدی و یا محمد یزدی بودند اما در نهایت مهدوی کنی به ریاست رسید که چهره ای معتدل تر و البته نزدیک به اکبر هاشمی رفسنجانی بود.

با اینکه مهمترین وظیفه مجلس خبرگان، نظارت بر رهبر و تغییر احتمالی عالیترین مقام جمهوری اسلامی ایران است اما مهدوی کنی هرگز از این ظرفیت استفاده نکرد و حتی در هر نشست خبرگان از رهبر جمهوری اسلامی ایران تجلیل کرد.

او رویه ای را که در سالهای قبل بود تغییر نداد و بعد از هر نشست مجلس خبرگان، با نمایندگان این مجلس به دیدار آیت الله خامنه ای رفت تا پای صحبت های او بنشیند.

اکنون با مرگ مهدوی کنی، بار دیگر بحث ریاست مجلس خبرگان مطرح می شود، بخصوص که دوسال دیگر از عمر این مجلس باقیست.

نخست وزیر ۴۵ روز

مهدوی کنی در ابتدای انقلاب، از روحانیون مورد حمایت آیت الله خمینی بود.

او در اولین دولت برآمده از انتخابات ، یعنی کابینه ابوالحسن بنی صدر، به وزارت کشور رسید و دو انتخابات مهم در دوره او برگزار شد. انتخابات اولین دوره مجلس ایران را برگزار کرد و در سال ۶۰ بعد از برکناری بنی صدر، مهدوی کنی انتخابات ریاست جمهوری دوم را برگزار کرد که به پیروزی محمدعلی رجایی انجامید.

دولت محمدعلی رجایی دیری نپایید و با کشته شدن او و نخست وزیرش محمد جواد باهنر، شورای ریاست جمهوری تشکیل شد. شورایی که اکبر هاشمی رفسنجانی رئیس مجلس و عبدالکریم موسوی اردبیلی رئیس دیوانعالی عضو آن بودند و محمدرضا مهدوی کنی را به عنوان نخست وزیر موقت معرفی کردند.

مهدوی کنی در سمت نخست وزیر تنها دو تغییر در کابینه رجایی داشت و آن دولت رای اعتماد گرفت. اما ۴۵ روز بعد جای خود را به دولت جدید داد که ریاست جمهوری آن بر عهده علی خامنه ای بود.

هاروارد اسلامی و جامعه روحانیت

بعد از سال شصت، مهدوی کنی از مشاغل اجرایی و دولتی کناره گیری کرد. به همراه آیت الله حسینعلی منتظری ابتدا شعبه مطالعات مدیریت دانشگاه هاروارد آمریکا را به دانشگاه امام صادق تغییر نام داد تا نسلی جدید از سیاستمداران ایرانی را با الگوهای اسلامی تعلیم دهد. با عزل منتظری از قائم مقامی رهبر، مهدوی کنی اختیار همه امور دانشگاه امام صادق را برعهده گرفت.

برخی چون مهدی خزعلی از فساد مالی و اداری مهدوی کنی و بستگان او در اداره این دانشگاه می گویند.

اما اقدام دیگر مهدوی کنی، تاسیس یک حزب سیاسی بود. تشکل سیاسی جامعه روحانیت مبارز یکی دیگر از میراث های مهدوی کنی است.

این تشکل با همراهی محمد بهشتی، مرتضی مطهری، ناطق نوری و مهدی کروبی شروع به کار کرد اما بعد دچار انشعاب شد.

با این حال، در همه این سالها مهدوی کنی دبیر کل جامعه روحانیت مبارز ماند.

تشکلی که نقش رهبری اصولگرایان را داشت.

هر چقدر این تشکل در دهه هشتاد برای پیروزی در انتخابات موفق بود اما در انتخابات گذشته قادر به اتحاد اصولگرایان نشد و آنها شکست خوردند.

XS
SM
MD
LG