اسرائیل و آمریکا در برابر ادعای حزبالله که میگوید این دو متحد، لبنان را مخفیانه تهدید کردهاند تا از ورود هواپیماهای تجاری ایرانی حامل پول برای این گروه تروریستی خودداری کند، سکوت کردهاند.
به گفته پژوهشگران آمریکایی و اسرائیلی که در روزهای اخیر با صدای آمریکا صحبت کردهاند، سکوت دولتهای اسرائیل و آمریکا در مورد این ادعای حزبالله نمونهای از رویکرد محتاطانه آنها در برخورد با برخی مشکلات امنیتی منطقهای است.
این پژوهشگران همچنین میگویند که تعلیق نامحدود حق فرود هواپیماهای ایرانی در لبنان، که از ۲۵ بهمن (۱۳ فوریه) اجرا شده است، انتقال پول نقد به حزبالله، نیروی نیابتی اصلی حکومت ایران در منطقه، را دشوارتر اما غیرممکن نخواهد کرد.
بیروت این تعلیق را با عنوان یک «اقدام امنیتی» آغاز کرد و در همان روز به پرواز برنامهریزیشده شرکت هواپیمایی ماهان از ایران اجازه فرود نداد، که در نتیجه آن، مسافران در تهران سرگردان ماندند. مقامات لبنانی در ابتدا اعلام کردند که توقف پروازهای تجاری از ایران پنج روز طول خواهد کشید، اما سپس آن را بدون تعیین زمان پایان تمدید کردند.
یک روز پیش از آغاز تعلیق پروازها، ارتش اسرائیل در شبکه اجتماعی ایکس هشدار داد و خواستار توقف استفاده نیروی قدس سپاه پاسداران از هواپیماهای غیرنظامی برای قاچاق پول به حزبالله از طریق فرودگاه بیروت شد.
در این هشدار آمده بود که اسرائیل «از تمامی ابزارهای موجود» برای تأمین امنیت خود استفاده خواهد کرد، زیرا حزبالله در تلاش است تا پس از خسارتهای سنگینی که در پی حمله چندماهه اسرائیل متحمل شد و با آتشبس نوامبر پایان یافت، منابع مالی خود را بازیابی کند.
نمایندگی جمهوری اسلامی در سازمان ملل متحد در نیویورک، تا پیش از انتشار این گزارش، به درخواست صدای آمریکا برای اظهار نظر در مورد هشدار اسرائیل پاسخ نداده است.
دبیرکل حزبالله، نعیم قاسم، در یک سخنرانی ضبطشده که ۲۸ بهمن (۱۶ فوریه) از تلویزیون پخش شد، گفت دولت لبنان هشدار گرفت که در صورت صدور مجوز فرود برای پرواز ماهان ایر، اسرائیل باند فرودگاه بیروت را بمباران خواهد کرد.
در ۱ اسفند (۱۹ فوریه)، شبکه تلویزیونی المنار وابسته به حزبالله نیز در تفسیری لغو این پرواز را به «قلدری و تهدیدهای آمریکا» نسبت داد و مدعی شد این تهدیدها شامل این بود که اگر دولت لبنان با «محدود کردن» آزادی عمل حزبالله موافقت نکند، با «تحریمهای مالی و سیاسی ایالات متحده» علیه لبنان مواجه میشود.
جوزف عون، رئیس جمهوری لبنان، ۳۰ اسفند (۱۸ فوریه) در گفتوگو با خبرنگاران گفت که اقدامات دولت او علیه خطوط هوایی متعلق به ایران «به تحریمهای اعمالشده علیه آنها مرتبط است.» چندین شرکت هواپیمایی ایرانی، از جمله ماهان ایر و ایران ایر، تحت تحریمهای آمریکا و اتحادیه اروپا قرار دارند، که هرگونه معامله با این شرکتها را ممنوع میکند.
سفارت لبنان در واشنگتن به درخواست صدای آمریکا برای اظهار نظر درباره این که آیا دولت این کشور هشدار دریافت کرده بود که در صورت فرود پرواز ماهان ایر در ۲۵ بهمن، اسرائیل باند فرودگاه بیروت را بمباران خواهد کرد، پاسخی نداد.
ارتش اسرائیل نیز از اظهار نظر در این زمینه خودداری کرده است.
وزارت امور خارجه آمریکا نیز به چندین پرسش صدای آمریکا درباره این که آیا هشدار اسرائیل در ۲۴ بهمن را از طریق سازوکار نظارت بر آتشبس، که تحت رهبری آمریکا است، به دولت لبنان منتقل کرده است یا نه، پاسخی نداده است.
سرتیپ بازنشسته ارتش اسرائیل، اساف اوریون، که پژوهشگر دفاعی در مؤسسه سیاست خاور نزدیک واشنگتن است، گفت اسرائیل نیازی نداشت تهدید خاصی را علیه فرودگاه بیروت به طور علنی مطرح کند تا پیامش را به لبنان برساند. او به حملات متعدد اسرائیل به فرودگاههای اصلی غیرنظامی سوریه در دمشق و حلب در اکتبر و نوامبر ۲۰۲۳ اشاره کرد.
این حملات، که فرودگاههای سوریه را موقتاً از کار انداخت، بخشی از یک کارزار نظامی چند ساله اسرائیل برای جلوگیری از ارسال سلاحهای ایرانی به حزبالله از طریق سوریه بود؛ کشوری که در آن زمان تحت کنترل بشار اسد، متحد جمهوری اسلامی، قرار داشت.
اوریون گفت: «به سوابق اسرائیل در فرودگاه بینالمللی دمشق نگاه کنید. اسد، پیش از آن که در ماه دسامبر به تبعید برود، فهمیده بود که اگر میخواهد فرودگاهش عملیاتی بماند، باید از ورود محمولههای تسلیحاتی از ایران جلوگیری کند.»
آوی ملمد، مقام پیشین اطلاعاتی اسرائیل که مؤسسه پژوهشی غیرانتفاعی «درون خاورمیانه» در ایالات متحده را اداره میکند، گفت ایالات متحده نیز معمولا هشدارهای خود را از طریق ترکیبی از ارتباطات خصوصی و دیپلماسی عمومی به لبنان منتقل میکند، نه از طریق تهدیدهای علنی.
مورگان اورتگاس، معاون فرستاده ویژه آمریکا در امور خاورمیانه، در سفر خود به لبنان در ۷ فوریه (۱۹ بهمن) به خبرنگاران گفت که حزبالله نباید هیچ نقشی در دولت لبنان داشته باشد تا نتواند برای مردم این کشور ایجاد رعب و وحشت کند و این را «خط قرمز» واشنگتن خواند. او به احتمال اعمال تحریمهای جدید علیه لبنان اشارهای نکرد.
سرلشکر آمریکایی جاسپر جفرز، که در نوامبر برای رهبری سازوکار نظارت بر آتشبس وارد لبنان شد، تاکنون سخنان کمی در مورد فعالیتهای خود داشته است. در آخرین بیانیه جفرز که ۲۶ دی (۱۵ ژانویه) سفارت ایالات متحده در بیروت منتشر کرد، او از تلاشهای نیروهای مسلح لبنان برای «تأمین امنیت و ثبات این کشور» تمجید کرد.
پژوهشگران میگویند ناتوانی جمهوری اسلامی در ارسال هواپیماهای غیرنظامی خود به پایتخت لبنان، تلاشهای طولانیمدت این حکومت برای انتقال پول نقد به حزبالله را پیچیدهتر خواهد کرد.
ایال زیسر، استاد تاریخ خاورمیانه در دانشگاه تلآویو، گفت جمهوری اسلامی گزینههای جایگزینی برای انتقال پول دارد، از جمله استفاده از هواپیماهای عراقی و ترکیهای که به بیروت پرواز میکنند.
او گفت: «اما اگر در حال انتقال میلیونها دلار از طریق فرودگاههای عراق و ترکیه باشید، به همکاری مقامات این کشورها نیاز خواهید داشت. انتقال پول از یک هواپیمای ایرانی به یک هواپیمای ترکیهای در فرودگاهی در ترکیه فرایندی پیچیده خواهد بود.»
دیوید داود، از بنیاد دفاع از دموکراسیها در واشنگتن، گفت انتقال مقادیر کمتر پول نقد از طریق پروازهای عراقی و ترکیهای به بیروت، برای حکومت ایران آسانتر و برای مقامات سایر کشورها اثبات آن بهعنوان فعالیت غیرقانونی دشوارتر خواهد بود.
دولت لبنان از اکتبر گذشته کنترل بیشتری بر امنیت فرودگاه بیروت اعمال کرده و با این کار نفوذ حزبالله را کاهش داده است. این گروه همزمان زیر فشار حمله اسرائیل قرار داشت.
اما به عقیده دیوید داود، تصمیم لبنان در تعلیق پروازها از ایران، و نه از سایر کشورها، نشان میدهد که سختگیری امنیتی این کشور همچنان جامع و یکدست نیست.