آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا، روز پنجشنبه با وزیر امورخارجه قزاقستان در مورد ناآرامیها در این کشور گفتوگو کرد.
بنا بر بیانیه وزارت خارجه آمریکا، آقای بلینکن بر حمایت کامل ایالات متحده از نهادهای قانون اساسی قزاقستان و آزادی رسانهها تاکید و از یک راهحل مسالمتآمیز و با احترام به حقوق مردم برای بحران جاری حمایت کرد.
این بیانیه درباره گفتوگوی بلینکن با وزیر خارجه این کشور آسیای مرکزی همچنین میگوید که وزیر خارجه آمریکا اولویت ارتقای ثبات در اروپا از جمله حمایت از حاکمیت و تمامیت ارضی اوکراین در پاسخ به تجاوز روسیه را مطرح کرد.
پیشتر پلیس قزاقستان اعلام کرد دهها نفر از شورشیان را در شهر آلماتی، پایتخت، کشته است. تلویزیون دولتی این کشور هم اعلام کرد ۱۳ نیروی امنیتی کشته شدند و سر دو نفر از آنها از تن جدا شده است.
به نوشته خبرگزاری رویترز در روز پنجشنبه ۱۶ دی، روسیه نیز چتربازان خود را برای کمک به دولت قزاقستان اعزام کرده است.
خبرنگاران رویترز گفتند یک اقامتگاه ریاست جمهوری قزاقستان و دفتر شهردار در آلماتی، به آتش کشیده شده و سوختند.
تا بعدازظهر پنجشنبه، فرودگاه شهر که پیشتر معترضان آن را تصرف کرده بودند، تحت کنترل نیروهای نظامی قرار گرفت. خودروهای سوخته همچون زباله در خیابانها پخش شده است.
بر اساس این گزارش، اوایل روز پنجشنبه چندین خودروی زرهی حامل نیروها و تعداد زیادی نیرو وارد میدان اصلی آلماتی شدند و با نزدیک شدن نیروها به جمعیت صدای تیراندازی شنیده می شد. مدتی بعد، میدان آرام به نظر میرسید و حدود ۲۰۰ تا ۳۰۰ معترض هنوز در محل حضور داشتند اما نیروی نظامی آن اطراف نبود.
ویدئوهای تایید نشده در شبکههای اجتماعی نیروهایی را نشان میدهد که شبانه در خیابانهای مه آلود آلماتی گشتزنی میکنند، صدای تیراندازی شنیده میشود و همچنین غارت گستردهای در شهر انجام میگیرد.
اینترنت در سرتاسر قزاقستان قطع شده است و تایید میزان کامل سطح خشونت غیرممکن است.
این ناآرامی در قزاقستان بیسابقه است. از زمان فروپاشی شوروی، نورسلطان نظربایف، رهبر ۸۱ ساله بر این کشور حکومت میکرد تا اینکه سه سال پیش از مقام ریاستجمهوری کنار رفت، هر چند او اختیارات گستردهای را حفظ کرد.
نظربایف، رئیس جمهوری بعد از خود، قاسم جومارت توقایف، را انتخاب کرد و به مقام ریاست جمهوری رساند.
توقایف شبانه از روسیه خواست برای کمک، به قزاقستان نیرو بفرستد. او علت ناآرامی ها در این کشور را حضور «تروریست های آموزش دیده خارجی» دانست که به گفته وی ساختمان ها و سلاح ها را تصرف کرده و در اختیار گرفتهاند.
او درباره نا آرامیها گفت این حمله به «شهروندان ما است که از من می خواهند که فورا به آنها کمک کنم.»
مسکو گفت که با قزاقستان و متحدانش در مورد اقدامات بیشتر برای حمایت از «عملیات ضد تروریستی» مقامات قزاقستان مشورت خواهد کرد و اعتراضات را تلاشی با الهام از «خارج» برای تضعیف زوری امنیت کشور خواند.
نه قزاقستان و نه روسیه شواهدی برای حمایت از ادعای دخالت خارجی ارائه نکردند.
دبیرخانه «سازمان پیمان امنیت جمعی» به رهبری روسیه گفت که واحدهای نخبه چتربازان روسی در این کشور حضور دارند و «پیشتر انجام وظایف محوله خود را آغاز کردهاند.»
دبیرخانه گفت که نیروهای اعزامی شامل واحدهایی از بلاروس، ارمنستان، تاجیکستان و قرقیزستان و همچنین روسیه هستند. این دبیرخانه تعداد نیروها را فاش نکرد.
کشورهای غربی خواستار آرامش در قزاقستان شدهاند. چین این اعتراضات را موضوع داخلی قزاقستان خواند.
در زمان نظربایف، قزاقستان به دلیل ثبات و جذب سرمایه گذاری خارجی در مقیاس بزرگ، شهرت یافت. هر چند مخالفان سیاسی به شدت محدود شدند، دولت قزاقستان نسبت به همسایگان شوروی سابق کمتر سرکوبگر و ناپایدار تلقی می شد.
این کشور همچنین پس از ایالات متحده دومین استخراج کننده بزرگ بیت کوین در جهان است که قطع اینترنت بر آن تاثیر میگذارد.
پیشتر نیز کابینه قزاقستان در پی اعتراضات عمومی مردم این کشور به افزایش قیمت مواد سوختی سقوط کرد و معاون نخستوزیر به صورت موقت عهدهدار مسئولیت اداره کابینه شد.
قاسم جومارت توقایف، رئیسجمهوری قزاقستان، استعفای دولت به ریاست نخستوزیر عسکر مأمون را پذیرفت و علیخان اسماعیلف، معاون نخستوزیر، را به صورت موقت تا موعد تشکیل کابینه جدید به سرپرستی مقام نخستوزیری این کشور منصوب کرد.
جرقه اعتراضها از روز سه شنبه و با تظاهرات تعداد زیادی از معترضان به «افزایش شدید قیمت گاز نفتی مایع» زده شد؛ تظاهراتی که از چند نقطه در آلماتی پایتخت قزاقستان آغاز و به سرعت به نقاط دیگر این کشور گسترش یافت. قیمتهای سوخت از اول ماه ژانویه بالا رفت. بسیاری از مردم قزاقستان خودروهای خود را گازسوز کرده بودند.