بر اساس تحقیقی که کمیته حمایت از روزنامه نگارانCommittee to Protect Journalists به عمل آورده است در حال حاضر دست کم ۴۷ روزنامه نگار در زندان های ایران بسر می برند، که از دیگر کشورهای جهان بیشتر است.
اگر چه شمار زیادی از این روزنامه نگاران در جریان تظاهرات پس از انتخابات بازداشت شده اند، اما مقامات ایران مستمراً به بازداشت روزنامه نگاران ادامه می دهند.
جوئل سیمونJoel Simon رئیس این کمیته می گوید: «سرکوب بی رحمانه رسانه های نوشتاری در ایران نشانگر آن است که مقامات آن کشور هنوز از اشاعه نظرات و اطلاعات جدید وحشت و واهمه دارند. هدف ما واقعاً این نیست که پرده از این بی رحمی برداریم، بلکه ما می خواهیم به دولت جمهوری اسلامی بگوییم که جهان ناظر و مراقب شما است.»
این کمیته، که درباره روزنامه نگاران زندانی در ایران تحقیقات ماهانه انجام می دهد، می گوید تنها در دو ماه گذشته ۲۶ روزنامه نگار بازداشت شده اند. از جمله این بازداشت شدگان می توان از عماد الدین باقی، مدافع حقوق بشر، ماشاالله شمس الواعظین، سر دبیری که جایزه مطبوعات را نصیب خود کرد، محمد داوری سردبیری که برای نخستین بار شکنجه زندانیان در زندان کهریزک را افشا کرد، و شیوا نظر آهاری، خبرنگار مدافع حقوق بشر، که ظرف ۸ ماه گذشته دوبار به زندان افتاده است، نام برد.
در بسیاری موارد مقامات ایران اتهامات واهی و مبهمی، از قبیل تبلیغ علیه نظام، اهانت به مقامات، و برهم زدن نظم عمومی را برای دستگیری روزنامه نگاران عنوان کرده اند. اما در موارد دیگر علت بازداشت روزنامه نگاران در پرده ای از اسرار باقی مانده و روزنامه نگار، بدون آنکه اتهام وی اعلام گردد، در بند نگاهداری می شود.
برخی از بازداشت شدگان به زندان دراز مدت، شلاق، تبعید، و محرومیت دائم از قلم زدن و دیگر فعالیت های اجتماعی و سیاسی محکوم شده اند، و نام یکی آنان در فهرست اعدام شدگان است، و دو تن دیگر به ارتداد متهم شده اند که مجازات مرگ در پی دارد.
کمیته حمایت از روزنامه نگاران می گوید ایران اکنون از لحاظ تعداد زندانیان روزنامه نگار در صدر فهرست جهانی قرار دارد، و حتی شمار روزنامه نگاران دربند در زندان های چین از ایران کمتر است، و تنها به ۲۴ نفر می رسد.
آنچه در پی می آید شمه ای است از چگونگی بازداشت روزنامه نگاران ایرانی و نحوه رفتار با آنها در زندان:
عدنان حسن پور ، بازداشت در ۲۵ ژانویه ۲۰۰۷
حسن پور، سردبیر هفته نامه آسو به زبان کردی بود که در مریوان بازداشت، و ۷ ماه بعد از سوی دادگاه انقلاب اسلامی به اعدام محکوم شد. دادگاه تجدید نظر حکم محکومیت وی را لغو و دستور محاکمه مجدد صادر کرد، اما دادگاه جدید حکم دادگاه بدوی را ابرام و او بار دیگر به اعدام محکوم شد.
محمد صدیق کبودوند، بازداشت در یکم ژوئیه ۲۰۰۷
لباس شخصی ها کبودوند را در دفتر کارش در تهران بازداشت کردند.
کبودوند، رئیس سازمان حقوق بشر کردستان و سردبیر نشریه پیام مردم بود. بازداشت وی به اتهام اقدام علیه امنیت ملی صورت گرفت، و دادگاه انقلاب وی را به ۱۱ سال محکوم کرد.
حسین درخشان بازداشت در نوامبر ۲۰۰۸
در سی ام دسامبر ۲۰۰۸ سخنگوی قوه قضاییه اعلام کرد درخشان، وبلاگ نویس مشهور بازداشت شده است. اتهام وی جاسوسی برای اسراییل، و توهین به یکی از روحانیان با نفوذ بوده است.
نادر کریمی جونی بازداشت دسامبر ۲۰۰۸
کریمی که سردبیری نشریات جهان صنعت، شرق، گزارش و سیاست روز را بر عهده داشت پس از بازداشت، به اتهام ایجاد اغتشاش، جاسوسی، و اقدام علیه امنیت ملی به ۱۰ سال زندان محکوم شد.
احمد زید آبادی، بازداشت ژوئن ۲۰۰۹
زیدآبادی، ستون نگار روز آنلاین، در تهران بازداشت شد. وی دبیر کل سازمان دانش آموختگان (ادوار تحکیم ) نیز بود، و از مهدی کروبی حمایت می کرد. پس از ۵۴ روز بازداشت، به همسر او اجازه ملاقات با وی را دادند، و او پس از دیدار اعلام کرد که زیدآبادی در شرایط غیر انسانی نگهداری می شود. زید آبادی از جمله یکصد نفری است که در ماه اوت گذشته به اتهامات واهی وادار به اعتراف دروغین شدند، و او به ۶ سال زندان محکوم شد.
امید سلیمی ، بازداشت در ۱۴ ژوئن ۲۰۰۹
سلیمی، عکاسی که با نشریه نصف جهان در اصفهان کار می کرد از سوی سپاه پاسداران بازداشت، و به زندان اوین منتقل شد. اتهام او هنوز اعلام نشده است.
کیوان صمیمی، بازداشت: ۱۴ ژوئن ۲۰۰۹
صمیمی مدیر نشریه نامه بود. وی به خانواده خود گفته است که برای اعتراف دروغین زیر فشار قرار گرفته است. اتهام او مشوش کردن اذهان عمومی، ایجاد بلوا، و برهم زدن نظم عمومی اعلام شده است. وی به ۶ سال زندان و محرومیت دائم از فعالیتهای سیاسی محکوم شده است.
سعید لیلاز، بازداشت ۱۷ ژوئن ۲۰۰۹
لیلاز سردبیر نشریه سرمایه و منتقد سیاست های اقتصادی احمدی نژاد بود که در خانه خود بازداشت شد. وی از جمله یکصد نفری است که به اتهامات واهی وادار به اعتراف دروغین شدند. لیلاز را یکصد روز در زندان انفرادی نگاه داشتند و اینک در زندان عمومی اوین است. وی به ۱۵ سال زندان محکوم شده است.
بهمن احمدی آمویی، بازداشت ۱۹ ژوئن ۲۰۰۹
آمویی برای نشریات میهن، همشهری، جامعه، خرداد، نوروز و شرق مقاله می نوشت. وی همراه با همسرش بازداشت شد. آمویی بخشی از دوره زندانی خود را در سلول انفرادی گذرانده است. او به ۳۴ ضربه شلاق، و ۷ سال و ۴ ماه زندان محکوم شده است.
عیسی سحرخیز، بازداشت سوم ژوئیه ۲۰۰۹
سحرخیز، که سابقه دراز مدتی در روزنامه نگاری دارد، ستون نگار اصلاح طلبی است که در روزآنلاین قلم می زد. وی ۱۵ سال در ایرنا خدمت کرده است، و بنیان گذار انجمن روزنامه نگاران ایران است. وی در نوشته های خود مستقیماً آیت الله خامنه ای را به باد انتقاد قرار می داد. سحر خیز به اتهام شرکت در اغتشاشات بازداشت شده است.
مسعود باستانی، بازداشت ۵ ژوئیه ۲۰۰۹
باستانی مدیر نشریات فرهیختگان و جمهوریت هنگام مراجعه به دادگاه برای اخذ اطلاعات راجع به همسر خود بازداشت شد. وی در زمره یکصد روزنامه نگاری است که در ماه اوت وادار به اعترافات دروغین شدند. باستانی به ۶ سال زندان محکوم شده است.
مرجان عبداللهیان ، بازداشت ۹ ژوئیه ۲۰۰۹
عبداللهیان، روزنامه نگار عکاس برای نشریه همشهری بود. شش روز پس از بازداشت به خانواده اش اطلاع داد که در زندان اوین است. اتهام وی هنوزاعلام نشده است.
سعید متین پور، بازداشت ۱۲ ژوئیه ۲۰۰۹
متین پور در جریان سرکوب مطبوعات بازداشت شد. دادگاه انقلاب وی را به داشتن رابطه با خارجیان و تبلیغ علیه نظام متهم کرده است. وی از بیماری ریوی رنج می برد و در حال حاضر در زندان است.
رضا نوربخش ، بازداشت ۴ اوت ۲۰۰۹
نوربخش سردبیر نشریه فرهیختگان در خانه خود بازداشت شد. وی به تارنمای جمهوریت نیز کمک می کرد. نوربخش از جمله یکصد روزنامه نگاری است که در ماه اوت مجبور به اعتراف دروغین شدند. با وجود روشن نبودن اتهامات، دادگاه او را به ۶ سال زندان محکوم کرد.
محمد حسین سهرابی راد، بازداشت سپتامبر ۲۰۰۹
سهرابی راد را وزارت اطلاعات به اتهام همکاری با تارنمای سهام نیوز بازداشت کرد. بنا به گزارش رسانه ها، وی در زندان اوین تحت فشارهای جسمی و روحی شدید قرار گرفته است.
محمد داوری، بازداشت ۵ سپتامبر ۲۰۰۹
تارنمای سهام نیوز، وابسته به مهدی کروبی گزارش بازداشت داوری، سردبیر این تارنما را اعلام کرد. او در نوامبر ۲۰۰۹ به اتهام تبلیغ علیه نظام، برانگیختن مردم به شورش و بلوا و برهم زدن نظم عمومی محاکمه شد و اکنون در زندان اوین است.
محمد رضا مقیسه، بازداشت ۱۸ اکتبر ۲۰۰۹
مقیسه عضو انجمن روزنامه نگاران ایران است. وی پس از بازداشت به بند ۲۰۹ زندان اوین منتقل شد، اما هنوز اطلاعاتی درباره پرونده وی داده نشده است. مقیسه سرباز جنگ ایران و عراق بوده است.
مزدک علی نظری، بازداشت نوامبر ۲۰۰۹
نظری که در سال ۲۰۰۷ جایزه بهترین روزنامه نگار را از انجمن روزنامه نگاران نصیب خود کرد، در خانه خود بازداشت شد. نظری سردبیر ماهنامه نسیم هراز، که مسائل فرهنگی را در بر می گرفت، بود و تارنمای «روزنامه نگاری برای صلح» را که به حقوق بشر می پرداخت اداره می کرد. نظری بازداشت خود را بدون ذکر جزییات و بدون آنکه مکان بازداشت را بگوید، به خانواده خود اطلاع داده است.
سعید جلیل فر، و سعید کلانکی بازداشت دوم دسامبر۲۰۰۹
جلیل فر و کلانکی، که پیرامون بیگاری کودکان و مسائل زندانیان سیاسی قلم می زدند از سوی وزارت اطلاعات بازداشت شدند. هر دو زندانی عضو سازمان کمیته گزارشگران حقوق بشر هستند. اتهام آنها هنوز روشن نشده است. این دو تن نخستین کسانی بودند که به خاطر فعالیت در زمینه افشای تخلفات دولت در زمینه حقوق بشر بازداشت شدند. جلیل فر تا مدت ۴۰ روز که در بند بود نتوانست از وضعیت خود به خانواده خود خبر بدهد.
کوهیار گودرزی ، بازداشت ۲۰ دسامبر ۲۰۰۹
گودرزی روزنامه نگار پرسابقه و فعال کمیته حقوق بشر به محاربه متهم شده است، که مجازات مرگ در پی دارد. وی همچنین به تبلیغ علیه نظام متهم است. کسانی که برای ملاقات او به زندان اوین رفته اند، گودرزی را در حالی که سر و صورتش باند پیچی شده بود دیده اند.
شیوا نظر آهاری و سعید حائری، بازداشت ۲۰ دسامبر ۲۰۰۹
این دو تن در اتوبوسی که آنان را برای شرکت در مراسم به خاکسپاری آیت الله منتظری از تهران به قم می برد بازداشت شدند. آهاری در جریان اعتراضات پس از انتخابات بازداشت و پس از ۴ ماه که در سلول انفرادی در بند بود، به قید ضمانت آزاد شد. اما بار دیگر در دسامبر ۲۰۰۹ بازداشت شد. نظر آهاری به شرکت در جلسات ممنوعه متهم شده است. خانواده حائری به مدت یک ماه نتوانستند با وی تماس بگیرند.
محمد نوری زاد، بازداشت ۲۰ دسامبر ۲۰۰۹
نوری زاد، وبلاگ نویس و فیلمساز، پس از نوشتن نامه سرگشاده ای به آیت الله خامنه ای، که در آن مصرانه از وی خواسته بود به خاطر اقدامات دولت از ملت پوزش بخواهد، بازداشت شد. وی از رئیس قوه قضاییه نیز انتقاد کرده بود. نوری زاد در زندان به اعتصاب غذا دست زد. وی هنوز در زندان است.
عماد الدین باقی، بازداشت ۲۳ دسامبر
باقی، روزنامه نگار، نویسنده و فعال حقوق بشر است که از سوی دادگاه انقلاب بازداشت شد. پس از مرگ آیت الله منتظری بی- بی- سی مصاحبه ای را پخش کرد که باقی، دو سال پیش از آن با وی انجام داده بود. در پی پخش این مصاحبه باقی بازداشت شد. باقی از سال ۲۰۰۰ تا کنون چندین باز بازداشت شده است.
علیرضا بهشتی شیرازی، بازداشت ۲۳ سپتامبر ۲۰۰۹
شیرازی، سردبیر روزنامه کلمه سبز بود. وی از خانه خود به نقطه نامعلومی برده شد.
آروین صداقت کیش، بازداشت ۲۷ دسامبر ۲۰۰۷
صداقت کیش، روزنامه نگاری که بخش فرهنگ و هنر مجله فرهنگ و آهنگ را اداره می کرد، یکی از سه روزنامه نگار این نشریه است که بازداشت شده اند. اتهام وی هنوز روشن نشده است. صداقت کیش، که موزیسین است، با چند مجله و تارنما، از جمله هارمونی تاک کار می کرد.
مصطفی ایزدی، بازداشت ۲۸ دسامبر ۲۰۰۹
ایزدی، نویسنده و روزنامه نگاری است که مأموران امنیتی پس از بازرسی خانه اش وی را از خانه به زندان بردند. ایزدی مؤلف کتابی درباره زندگی آیت الله منتظری است. «پس از انتشار این گزارش آزاد شد»
سام محمودی سرابی، بازداشت ۲۹ دسامبر ۲۰۰۹
سرابی، روزنامه نگاری است که در نشریه اعتماد قلم می زد. وی پس از بازداشت به بند ۲۰۹ زندان اوین برده شد. خبرگزاری فعالان حقوق بشر می گوید مسؤلین به خانواده سرابی گفته اند درباره پرونده و علت بازداشت وی نباید تحقیق و جستجو کنند.
کیوان مهرگان، و بدرالسادات مفیدی بازداشت ۲۹ دسامبر ۲۰۰۹
این زن و شوهر در ۲۹ دسامبر با هم بازداشت شدند. خانم مفیدی، عضو انجمن روزنامه نگاران ایران، برای رسانه های داخلی و خارجی مقاله و مصاحبه تهیه می کرد. مهرگان، دبیر بخش سیاسی نشریه اعتماد بود. اتهام این دو تن روشن نیست.
ماشالله شمس الواعظین، بازداشت ۲۹ دسامبر ۲۰۰۹
شمس الواعظین، روزنامه نگار و سخنگوی کمیته ایرانی برای آزادی مطبوعات بود که در خانه اش از سوی ۶ لباس شخصی دستگیر شد. وی سردبیر نشریات توس، جامعه، و عصر آزادی بود. وی در سال ۲۰۰۰ به اتهام توهین به اصول جمهوری اسلامی و انتقاد از مجازات اعدام به ۳۰ ماه زندان محکوم شد، اما پس از ۱۷ ماه آزاد شد. وی برنده جایزه آزادی مطبوعات از کمیته حفاظت از روزنامه نگاران در سال ۲۰۰۰ بوده است. وی اکنون در زندان است.
عبدارضا تاجیک، بازداشت ۲۹ دسامبر ۲۰۰۹
تاجیک در نشریه اعتماد قلم می زد. وی در تظاهرات پس از انتخابات بازداشت و ۴۶ روز در بند بود. اتهام بازداشت نوبت دوم هنوز روشن نشده است.
امید منتظری، بازداشت ۳۰ دسامبر ۲۰۰۹
اتهام منتظری مربوط به شرکت در تظاهرات عاشورا، و نشر مقالات و مصاحبه هایی است که با خبرگزاری های خارجی انجام داده است. وی اتهامات را رد می کند. منتظری همراه با ۱۵ تن دیگر به پای میز محاکمه کشیده شده اند، که برخی از آنان با اتهام ارتداد روبرو هستند.
مهسا حکمت، بازداشت یکم ژانویه ۲۰۱۰
حکمت که در روزنامه اعتماد ملی قلم می زد در خانه پدری خود در ساوه بازداشت شد. درسال ۲۰۰۹ وی مصاحبه خود را با ابراهیم نبوی پخش کرد. پدر مهسا نیز، که خود یک روزنامه نگار است، در خانه اش بازداشت شد. کمیته حفاظت از روزنامه نگاران درباره اتهام این دو تن دست به تحقیق زده است. « پس از انتشار این گزارش آزاد شد.»
پریسا کاکایی و مهرداد رحیمی، بازداشت یکم ژانویه ۲۰۱۰
این دو ژورنالیست که عضو گروه گزارشگران حقوق بشر هستند از سوی وزارت اطلاعات بازداشت شدند. به گزارش تارنمای کلمه، رحیمی به خانواده اش گفته است که وی را به اتهام محاربه محاکمه خواهند کرد.
روزبه کریمی، بازداشت ۲ ژانویه ۳۰۱۰
کریمی، گزارشگر نشریه کارگزاران بود و همچنین به تارنماهای ادوار نیوز، رخداد، و مکتب فمینیست نیز کمک می کرد. وی به همراه همسرش فروغ میرزایی، وکیل حقوق بشر در خانه اش بازداشت شد. اتهام آنها روشن نیست.
یدالله اسلامی ، بازداشت ۴ ژانویه ۲۰۱۰
اسلامی، سردبیر روزنامه فتح بود، و در عین حال با تارنمای جنبش راه سبز نیز همکاری می کرد. مقامات امنیتی اسلامی، را که چشم پزشک است در مطب او بازداشت کردند. خانواده اسلامی، بازداشت وی را در تاریخ ۲۷ ژانویه، پس از اینکه از آزادی وی نومید شدند اعلام کردند.
بهرنگ تنکابنی و کیوان فرزین، بازداشت ۶ ژانویه ۲۰۱۰
تنکابنی سردبیر بخش فرهنگ و هنر نشریه فرهنگ و آهنگ و فرزین گزارشگر این نشریه بود، که در دفتر کار خود بازداشت شدند. پلیس پس از بازرسی خانه تنکابنی، کامپیوتر او و اسناد و مدارک مادرش، لیلی فرهادپور، را ضبط کردند. فرهادپور مادر تنکابنی نیز دو هفته بعد بازداشت شد. مأمورین خانه فرزین را نیز بازرسی و کامپیوتر او را با خود بردند.
مصطفی دهقان، بازداشت ۸ ژانویه ۲۰۱۰
دهقان در روزنامه های مختلف در زمینه های اجتماعی قلم می زد، و با تارنمای «تغییر برای تساوی»، که در جهت حفظ حقوق زنان فعالیت دارد همکاری می کرد. وی اکنون در بند ۲۰۹ زندان اوین است.
مهرانه آتشی بازداشت ۱۱ ژانویه ۲۰۰۹
آتشی، خبرنگار عکاس آزاد و همسرش در خانه خود بازداشت شدند. مأمورین پس از ضبط برخی از وسایل شخصی، آنها را به زندان بردند. آتشی با چند نشریه مانند سروش جوان و همشهری جوان همکاری می کرد. کارهای این هنرمند در اروپا و آمریکا به معرض نمایش گذاشته شده اند.
لیلی فرهادپور، بازداشت ۲۱ ژانویه
فرهادپور، روزنامه نگار با سابقه در روزنامه های اصلاح طلب پیرامون مسائل اجتماعی قلم می زده است. مأمورین امنیتی وی را در خانه اش بازداشت کردند. او مادر بهرنگ تنکابنی، سر دبیر نشریه فرهنگ و آهنگ است که روز ششم ژانویه بازداشت شد.
توجه: پس از انتشار این گزارش مهسا جزینی، احسان مهرابی ، وحید پور استاد، احمد جلالی فراهانی و اکبر منتجبی که خبرنگاران و روزنامه نگاران روزنامه های اصلاح طلب به حساب میایند بازداشت شده اند.