لینکهای قابل دسترسی

خبر فوری
چهارشنبه ۷ آذر ۱۴۰۳ ایران ۱۱:۳۹

حجاب اجباری زنان در ایران؛ مقاومت و مخالفت‌ها با گذشت چهار دهه ادامه دارد


آرشیو
آرشیو

کوروش آلادین - حجت الاسلام رفیعی، عضو هیات علمی دانشگاه «جامعة المصطفی»، در یکی از برنامه‌های تلویزیونی در ایران، با عنوان «دست خط»، گفته است: «بدحجاب فاسد نیست.... بی حجابی یک اشکال است، اما الزاما به معنی بی‌ دینی نیست.»

این سخنان در شرایطی بیان می‌شود، که بیش از ۴۰ سال است که در حکومت جمهوری اسلامی، حجاب اجباری است، و بسیاری از بانوان به خاطر رعایت نکردن این اجبار، مورد آزار و اذیت قرار گرفته‌اند.

  • انقلاب اسلامی و حجاب اجباری

تنها ۲۵ روز پس از پیروزی انقلاب اسلامی روح الله خمینی در سخنرانی خود اشاره کرد که زنان باید حجاب اسلامی داشته باشند، و این آغازی بود بر تحمیل حجاب بر بانوان ایران. نخستین حرکت اعتراضی در ایران توسط بانوان شکل گرفت که مخالف این اجبار بودند. اما سرکوب این اعتراض با شعار «یا روسری یا توسری» این اجبار را شکل رسمی بخشید. پس از آن بانوانی که این اجبار را بر نمی‌تابیدند، به شکل‌های گوناگون به مخالفت با آن برخواستند ولی هر باربه شکلی سرکوب شدند.

گشت ارشاد - عکس از خبرگزاری فارس
گشت ارشاد - عکس از خبرگزاری فارس

  • فشار برای حجاب اجباری

اکبر هاشمی رفسنجانی، در خطبه‌های نماز جمعه گفته بود، خانم‌ها باید به گونه‌ای لباس بپوشند که فقط صورت و مچ دست‌هایشان پیدا باشد.

با این تعریف گشت «جندالله» و «منکرات» در شهرها شروع به کار کردند، آنان که دهه شصت را به خاطر دارند برخوردهای قهر آمیز و خشونت بار این گشت‌ها، در مواجهه با بد حجابی را به خوبی در خاطر دارند. اما در آبان ۶۲ پس از تصویب قانون مجازات اسلامی، رسما این برخوردهای خشونت آمیز رنگ قانونی به خود گرفت، چرا که این قانون بیان می‌کرد زنانی که بدون حجاب شرعی در معابرعمومی ظاهر شوند محکوم به ۷۴ ضربه شلاق می‌شوند.

در خرداد ۷۵ اجرای طرح مبارزه با بدحجابی در تهران ابلاغ شد تا این فشار و خشونت‌ها گسترش بیابد. سال ۸۴ طرح «حجاب و عفاف» از سوی دولت محمود احمدی نژاد ابلاغ شد تا حتی پوشیدن چکمه در زمستان هم برای بانوان ممنوع شود. در سال ۸۹ این طرح با تغییر رویکرد و شدت بیشتر، به نام طرح «امنیت اخلاقی» کار خود را گسترش داد و حتی در کنسرت‌های موسیقی، مراکز خرید و ...کنترل حجاب شدت بیشتری گرفت.

با گسترش تلفن‌های همراه و اینترنت، تصاویر فراوانی از این برخوردهای خشن و قهر آمیز در شبکه‌های اجتماعی منتشر شد. با این حساب در تابستان ۹۲ دامنه این طرح باز هم فراتر رفت. هفت هزار نیروی پلیس به صورت نامحسوس اقدام به رصد بدحجابی کردند. حتی برای بسیاری از بانوان پیامک احضار یا اخطار ارسال شد، چرا که در خودروهای شخصی بدحجاب ظاهر شده بودند.

توقیف خودروی یک زن به علت بدحجابی - عکس از شبکه اجتماعی
توقیف خودروی یک زن به علت بدحجابی - عکس از شبکه اجتماعی

  • دختران خیابان انقلاب

در طول این سال‌های همراه بانوان شجاع به هر طریقی با حجاب اجباری به مبارزه برخاسته‌آند. اما در ۶ دی ماه سال ۱۳۹۶ چند روز پیش از تظاهرات گسترده در چند شهر ایران، بانوی جوانی به نام ویدا موحد در خیابان انقلاب، بر روی سکویی ایستاد و در حرکتی نمادین، روسری سفید خود را بر سر چوب کرد. تا اعتراضی به حجاب اجباری داشته باشد. این حرکت اعتراضی وی آغاز جنبشی شد که به آن «دختران خیابان انقلاب» لقب دادند.

چند روز بعد، در همان نقطه و مناطق دیگر تهران و بعد در سایر شهرستان، بانوان به همین شیوه حجاب اجباری را به چالش کشیدند و تصاویر آن در شبکه‌های اجتماعی منتشر شد. بسیاری از این بانوان توسط پلیس دستگیر شدند. در یکی از ویدیوها منتشر شده دختر جوانی به نام مریم شریعتمداری توسط پلیس از بالای سکو به پایین پرت شد که بباعث شکستگی در پای وی شد.

به دنبال گسترش این حرکت، مقام‌های امنیتی هشدار دادند که اتهام معترضین فقط به عدم رعایت حجاب اسلامی محدود نخواهد شد، بلکه تشویق به فساد نیز متوجه آنها خواهد بود و با احکام سنگین‌تری روبرو خواهند شد.

اعتراض روز زن حجاب اجباری
اعتراض روز زن حجاب اجباری

به عقیده برخی از طرفداران حقوق زنان، حجاب اجباری وسیله ای برای سرکوب زنان ایران در طول عمر جمهوری اسلامی بوده است. با این حال مبارزه و مخالفت بخشی از زنان ایران با این اجبار در شکل‌های مختلف نیز ادامه دارد.

XS
SM
MD
LG