لینکهای قابل دسترسی

خبر فوری
یکشنبه ۴ آذر ۱۴۰۳ ایران ۲۱:۰۴

دیدار نمادین رئیس جمهوری کردستان عراق از بغداد


مسعود بارزانی، رئیس جمهوری کردستان عراق برای اولین بار در دو سال گذشته روز یکشنبه به بغداد سفر کرد. این دیدار اقدامی نمادین به هدف یافتن راهکاری برای اختلافات بین دولت مرکزی و منطقه خودمختار کردستان بر سر مسائلی همچون زمین و نفت است.

این دیدار پس از آن انجام شد که نوری المالکی، نخست وزیر عراق در سفر بی سابقه ماه گذشته خود به کردستان، با بارزانی دیدار و گفتگو کرد. این دیدار عاملی برای از میان بردن سردی جدی بین رهبرانی بود که به کرات یکدیگر را به نقض قانون اساسی کشور متهم کرده اند.

با وجودی که دیدارهای ماه گذشته آقای المالکی از کردستان و سفر آقای بارزانی از بغداد دستاورد چندانی به همراه نداشتند، اما آقای بارزانی خود و مالکی را «برادر» خواند و گفت دو رهبر توافق کرده اند تا کمیته هایی که به هدف تلاش برای حل و فصل اختلافات دوجانبه تشکیل شده بودند را بار دیگر «فعال کنند».

آقای بارزانی در کنفرانس مطبوعاتی مشترک خود با نخست وزیر دولت فدرال عراق گفت «درست است که مشکلات و دیدگاههای متفاوتی وجود ندارند، اما ما قانون اساسی داریم که می توانیم به عنوان مرجعی برای یافتن راهکارهای مناسب به آن رجوع کنیم و هم اکنون برای حل و فصل اختلافات اراده واقعی وجود دارد».

قانون اساسی خود منبع اختلاف نظر و مشاجره است که طرفین تعابیر و مفاهیم متفاوتی را از آن ارائه می دهند و در مورد میزان حوزه قدرت مرکزی در بغداد و اعطای قدرت و نفوذ به استان ها اختلاف نظر وجود دارد.

سال ٢٠١٠ آخرین باری بود که آقای بارزانی برای شرکت در مذاکرات ادامه دار به بغداد سفر کرده بود. این گفتگوها در نهایت به عقد «توافق نامه اربیل» منتهی شد که براساس آن دولت مرکزی شکل گرفت تا اختیارات دولت را بین شیعیان مسلمان، سنی ها و اقوام کرد تقسیم کند.

این رایزنی و توافق نامه نیز همچون بسیاری از تفاهم نامه های دیگر هرگز به طور کامل اجرا نشد و از آن زمان تاکنون مناسبات بین دولت مرکزی بغداد و منطقه کردستان عراق بر سر مسائلی همچون نفت و قلمروهای مورد اختلاف مرزهای داخلی خود تیره شده است.

کردها طی سال های اخیر براساس شروط خاص خود با شرکت های نفتی همچون اکسون موبیل و شرکت شوران قرارداد امضا کرده، اقدامی که بغداد را به شدت به خشم آورده است. مقامات بغداد ادعا می کنند که کنترل همه اکتشافات نفتی و صادرات نفت عراق در حوزه اختیارات دولت مرکزی قرار دارد.

پس از گذشت یک دهه از حمله نظامی ایالات متحده به عراق و سرنگونی صدام حسین، دیکتاتور پیشین عراق قوانین حاکم بر کشوری که چهارمین ذخائر نفت خام دنیا را داراست کماکان در بن بست اختلافات در پارلمان این کشور باقی مانده اند.

در همین ضمن، مقامات کردستان نیز قوانین ویژه نفت و گاز قلمروهای خودمختار خود را تصویب کرده اند و در حال حاضر در مراحل نهایی موافقت نامه ساخت خط لوله نفت صادرات مستقل به ترکیه قرار دارند، امری که اتکای کردستان به سهم بودجه ملی دولت مرکزی در بغداد را کاهش خواهد داد.

مناسبات بهتر مالکی با کردستان، نخست وزیر عراق را از گزند پیامدهای جنگ داخلی در سوریه در همسایگی این کشور محافظت خواهد کرد. جنگ سوریه به آتش تنش های قومی در عراق دامن زده است و سبب شده تا شورشیان سنی بر علیه دولت مرکزی به رهبری یک رئیس جمهوری شیعه بپا خیزند.

نمایندگان شیعه پارلمان و تحلیلگران امور عراق می گویند روابط نزدیک بین مالکی و بارزانی که هر دو تحت فشار مخالفان داخلی و بی ثباتی و شرایط نامطمئن سوریه قرار دارند، منافع مشترک هر دو را تضمین خواهد کرد.

رمزی ماردینی، محقق «موسسه مطالعات راهبردی عراق» مستقر در بیروت می گوید «اربیل محتاج بغداد است و بغداد به اربیل نیاز دارد. اگر بارزانی نتواند از (دست) مالکی خلاص شود، تنها گزینه پیش روی وی همکاری با او خواهد بود. تا زمانی که اربیل از نظر مالی به بغداد وابسته باشد، هیچ راهکار دیگری پیش روی کردستان نخواهد بود. بارزانی نیز شانس آورده که مالکی در برهه کنونی به همکاری او نیاز دارد».
XS
SM
MD
LG