روزنامه نیویورک تایمز در بخش نظرات خود، در یادداشتی تحت عنوان «گسترش تهدید افراطیون در عراق مینویسد» هراسان از پیشرویهای اخیر نظامی از سوی پیکارجوشان افراطی سنی «دولت اسلامی» سرانجام نوری المالکی نخست وزیر عراق را وادار کرد که آینده کشور را بر مخالفتها و رقابتهای سیاسی ترجیح دهد .
روزدوشنبه، آقای مالکی به نیروی هوایی عراق دستور داد که به حمایت از کردها در نبرد برای جلوگیری از تصرف سرزمینهای بیشتری از سوی افراطیون و تهدید بیشتر موجودیت عراق به عنوان یک کشور مستقل دارای حاکمیت ملی بپردازند. چنین تصمیمی برای مقابله با داعش یا خلافت اسلامی لازم و ضروری بود.
در طول آخرهفته داعش با تصرف سه شهر در شمال عراق و تهدید به تخریب بزرگترین سد کشور صفحه تازهای در کارنامه پیروزیهای خود بازکرد. داعش که در پی برپایی خلافت اسلامی بر اساس تعبیر تند و سخت و خشک شریعت اسلامی است در پیگیری هدفش به سرکوب بیرحمانه مسیحیان ، یزیدیها و دیگر اقلیتها میپردازد.
تازهترین پیروزی این گروه افراطی سنی مخصوصأ از این جهت نگرانکننده است که این بار حمله علیه پیشمرگههای کرد بود. پیشمرگهها، نیروی امنیتی اقلیم خودمختار نسبتأ مرفه و امن کردستان عراق هستند که به عنوان با انگیزهترین، آموزشدیده ترین و مجهزترین نیروی نظامی از سقوط ارتش صدام حسین در سال ۲۰۰۳ محسوب میشد.
یک تبیین این واقعه شاید این است که شهرهای به تصرف درآمده مواضع سنتی قدرت کردها نبودند ولی ایزدیها یا یزیدیها، و دیگر اقلیتها در آن زندگی میکنند که این خود، آن شهرها را آسیبپذیرتر کرده است. در هرحال، تصرف این شهرها برای کردها، که شهرهایی مثل کرکوک با ترکیب جمعیتی مختلف و متنوع قومی را به خوبی اداره و محافظت کردند، ناگوار است. برای هزاران عراقی که از خشونت میگریزند و برای آمریکا هم که هزینه زیادی از نظر مالی و انسانی در کشوری صرف کرد که حالا در معرض خطر تبدیل شدن به مأمنی برای تروریستها میشود، خبر ناگواری است.
پس از سقوط موصل، بسیاری باور داشتند که پیشرفتهای داعش عمدتأ به دلیل تسلیم شدن سریع واحدهای ارتش عراق و خشم سنیها از دولت تحت سلطه شیعیان بود. ولی پیشرویهای آخر هفته نشان داد که داعش حتی کارآتر از انچه تصور میشد، است. پیروزیهای آخر هفته داعش حتی به این گمانهزنیها دامن زد که فرضیههای مبنی بر این که بغداد، مرکز قدرت شیعیان، به تصرف داعش در نخواهد آمد را متزلزل و شکننده کرد.
برت مک گروک، کارشناس برجسته عراق در وزارت خارجه آمریکا، اخیرأ در توضیحاتی در کنگره آمریکا با بیان این که داعش از«القاعده بدتر است،» گفت داعش به عنوان یک سازمان تروریستی به یک «ارتش تمام عیار» با بودجه، تسلیحات، و سربازان خارجی تبدیل شده است.
مقامات کرد متعهد شدند که به یک ضدحمله عمده علیه داعش دست بزنند، اما آیا پیشنهاد حمایت هوایی از سوی مالکی موج را به نفع کردها تغییر دهد یا خیر، مشخص نیست.
بیتوجهی به هشدارهای مکرر درباره خطرات داعش از سوی آقای مالکی، اکنون او را از روی ضرورت، وادار کرده با همکاری نظامی با کردها موافقت کند. اما، هنوز پایانی به بحران سیاسی بین کرد، سنی و شیعه که مانع توافق برای گزینش یک نخست وزیر تازه که بتواند عراق را متحد کند و با اطمینان بتواند با افراطیون مقابله کند، دیده نمیشود.
مهم نیست که چقدر برای عراق هزینه در بردارد، به نظر میرسد که آقای مالکی مصمم است که شغل خود را علیرغم اینکه ایران، آمریکا، و بسیاری از عراقیها علیه او باشند و تهدید تروریستها هر چه گسترده تر و خطرناکتر شود، حفظ کند.