روزنامه وال استریت ژورنال در گزارشی به قلم مت بردلی و ادام انتوس تحت عنوان «سعودی‌ها از قبایل طرفدار خود در عراق می‌خواهند علیه پیکارجویان افراطی اقدام کنند» می‌نویسد، در حالی که منافع ریاض در دفع افراطیون داعش با آمریکا و ایران هماهنگ می‌شود، عربستان بطور خصوصی رهبران قبایل سنی متحد خود را تشویق می‌کند علیه افراطیون سنی که خلافت اسلامی اعلام کردند، اقدام کنند.
مقامات غربی و خاورمیانه می‌گویند این تغییر موضع سعودی‌ها می‌تواند به کاهش تنش‌های فرقه‌ای کمک کند.
این مقامات می‌گویند سعودی‌ها پس از ترغیب قبایل سنی برای کمک به تضعیف دولت نوری المالکی، حالا از رهبران قبایل آن کشور می‌خواهند از یک ارجحیت تازه حمایت کنند: جنگ علیه شورشیانی که خود را خلافت اسلامی می‌دانند، پدیده‌ای که سعودی تهدیدی برای بقای خود می‌بیند.
همین مقامات خاطرنشان می‌کنند که امیدوارند چنین تغییری، تلاش خلافت اسلامی برای جلب حمایت در منطقه سنی‌نشین غرب عراق را تضعیف کند، به فلج کردن شورشیان بینجامد و راه را برای مشارکت گسترده سنی‌ها در دولت تازه در بغداد که مذاکره برای تشکیل آن در جریان است، هموار سازد.
آنها همچنین امیدوارند که تلاقی منافع بین سنی‌های سعودی و شیعیان ایران در شکست دادن خلافت اسلامی نخستین گام به سوی تخفیف رقابت مخرب بین دو کشور نیرومند منطقه باشد.
یک دیپلمات ارشد غربی در عراق گفت «در اینجا بین ایران و سعودی منافع مشترک وجود دارد. در حالی که در عراق یک دولت تازه تشکیل می‌شود که بر پای خود بایستد، فکر می‌کنم فرصتی برای نوعی همکاری و ادغام واقعی در مواردی در منطقه پیش آمده است.»
مقامات سعودی از اظهار نظر در این مورد خودداری کردند.
وال استریت ژورنال در ادامه می‌افزاید این همکاری احتمالأ سیر صعودی خواهد داشت و پیوندی موقتی برای مقابله با دشمن مشترک خواهد بود.
تاکنون هیچ نشانه فوری مبنی بر اقدامات مشخص از سوی قبایل به در خواست سعودی دیده نشده است.
مقامات می‌گویند اما با توجه به تضعیف فجیع ارتش عراق در برخورد با داعش و خلافت اسلامی خودخوانده ابوبکر البغدادی، نیاز به همکاری میان فرقه‌ها احتمالأ دوام خواهد آورد.
حسن حسن، کارشناس شورش‌های اسلامگرایانه در انستیتوی دلما در ابوظبی، می‌گوید «اگر سعودی‌ها ببینند که دولت در عراق در مشارکت دادن سنی‌ها جدی هستند، آنها تمایل به همکاری بر اساس موضع ایرانی‌ها نشان خواهند داد و کمک به جنگ علیه شورشیان خواهند کرد.
آقای حسن در ادامه می‌افزاید «این می‌تواند به نوعی تفاهم بین ایرانی‌ها و سعودی‌ها منجر شود که فرقه‌گرایی راهی نیست که باید در پیش گرفت.»
مقامات می‌گویند عربستان سعودی، از رهبران دیپلماسی منطقه‌ای، که برای مدت طولانی خود را به عنوان تنها صدای اسلام سنی می‌دیدند، کمک‌های مالی و دیپلمایتک به قبایل سنی عراق برای مخالفت با نوری المالکی داده است. سعودی‌ها، مالکی را بسیار نزدیک به ایران می‌دانند.
یک مقام آمریکایی گفت «تردیدی نیست که بندر و شهروندان خصوصی عربستان » پول به قبایل ضد مالکی می‌دادند. منظور این مقام آمریکایی از بندر، شاهزاده بندر بن سلطان، سرپرست پیشین عملیات اطلاعاتی بین‌المللی پادشاهی عربستان سعودی و سفیر اسبق این کشور در ایالات متحده آمریکاست.
به گفته این مقام آمریکایی این اقدام، مثل جرقه‌ای در انبار باروت بود.
مقامات آمریکایی می‌گویند در حالی که «دولت اسلامی» که تا هفته‌های اخیر خود را «دولت اسلامی عراق و شام» (داعش) می‌خواند و با حمایت قبایل قدرتمندتر می‌شد، سعودی‌ها از حمایت قبایل خودداری کردند.
در ماه مه، سعودی ۶۲ نفر، که گفته شده مرتبط با یک شبکه بزرگ تروریستی هستند و در تلاش برای برپایی یک دولت اسلامی بودند، را دستگیر کرد.
مقامات امنیتی سعودی می‌گویند وقتی هفته گذشته شورشیان به مرزهای سعودی نزدیکتر شدند، این کشور بر تدابیر امنیتی خود افزود و نیروهای نظامی بیشتری در کنار مرزهایش مستقر کرد.
نزدیکی به مرزهای سعودی و همچنین تظاهرات اخیر شورشیان خلافت اسلامی در اردن، بیم سعودی‌ها را از این که پیروزی «دولت اسلامی» در کشورهای همسایه به جسور شدن شورشیان اسلامی داخل سعودی منجر می‌شود، بیشتر کرد.
شخصی نزدیک به دولت عربستان گفت سعودی‌ها باور دارند مردم عراق دولت خودخوانده اسلامی را کنار خواهند زد، اگر اطمینان حاصل کنند که دوره حکومت مالکی به سر آمده و مطمئن شوند که جانشین او توانایی به حاشیه راندن مردم را ندارد.
نشانه‌های شروع تنش‌زدایی منطقه‌ای از نقطه دیگری که در حوزه نفوذ عربستان سعودی قرار دارد نیز دیده شده است. رئیس جمهوری مصرکه مورد حمایت عربستان است، اخیرأ پیشنهاد کمک به مالکی داده است. عبدالفتاح السیسی اظهارات رهبران اقلیم کردستان عراق در باره استقلال را نیز محکوم کرد.
روز چهارشنبه، مالکی حتی پا را از السیسی هم فراتر گذاشت و رهبران کرد را متهم کرد که به پیکارجویان «دولت اسلامی» اجازه استفاده از پایتخت منطقه‌ای کردها در اربیل به عنوان یکی از مراکز عملیاتی پیکارجویان داده است. اتهامی که مقام‌های کرد آن را تکذیب می‌کنند.