منابع خبری در ایران روز یک شنبه ۲۹ آبان ماه، به آن چه اخیرا «تحریم هوشمند نفتی ایران» عنوان شده است، واکنش نشان دادند.
روزنامه نیویورک تایمز، در شماره روز جمعه (۱۸ نوامبر – ۲۷ آبان ماه) از پیشنهاد دو کارشناس امور ایران به دولت اوباما مبنی بر تحریم نفتی هوشمند و موثر ایران پرده برداشت (ترجمه فارسی اين گزارش را از اينجا ببينيد.) پیشنهاد تحریم هوشمند نفتی ایران شامل، کم کردن تعداد خریداران نفت ایران است که از یک جهت قدرت رقابتی ایران را کاهش دهد و از جهتی دیگر نیز سبب افزایش قدرت چانه زنی چین بر سر قیمت نفت ایران می شود، اقدامی که به موجب آن هزینه اش برای دولت ایران دهها میلیارد دلار ارزیابی شده است.
احمد علوی، کارشناس امور اقتصادی و استاد دانشگاه در سوئد، در زمنیه تحریم احتمالی نفت ایران به صدای آمریکا گفت، «تحریم نفتی ایران امکان پذیر است ولی اگر این تصور بشود که تحریم مانع فروش صد درصدی نفت ایران می شود این تصور غلطی است. این تحریم ها می تواند تا حد زیادی جریان مالی و اعتباری را متوقف کند و در عین حال ظرفیت صادرات نفت ایران را به پایان برساند. البته برای این که اقتصاد ایران از کار بی افتد و نتواند به شرایط فعلی خودش ادامه دهد لازم نیست حتما صد درصد صادرات نفت ایران متوقف شود بلکه حتی اگر ۵۰ درصد از صادرات نفت نیز متوقف شود به گونه ای که حکومت نتواند ۵۰ در صد در آمد نفت را دریافت کند این ضربه کافی است که اقتصاد ایران را به وضعیتی برساند که دیگر ادامه کارش ممکن نباشد.»
این در حالی است که در عنوان اصلی صفحه اول روزنامه شرق روز یک شنبه ۲۹ آبان ماه از قول شمس الدین حسینی، وزیر امور اقتصادی و دارایی، و سخنگوی اقتصادی دولت می خوانیم، «به اهداف برنامه نمی رسیم» شمس الدین حسینی روز شنبه ۲۸ آبان ماه در دومین کارگاه آموزشی بین المللی مشارکت بخش خصوصی – عمومی گفت، «درآمدهاي دولت اعم از درآمدهاي مالياتي يا درآمدهاي نفتي محدود است و با اين منابع محدود نمي‌توان به اهداف مورد نظر از جمله نرخ رشد هشت‌درصدي، نرخ تورم يك رقمي و نرخ بيكاري هفت‌درصدي مندرج در برنامه دست يافت.»
روزنامه شرق در زمینه اظهارت وزیر امور اقتصادی و دارایی نوشته است، «دولتي كه پول نداشته تا اقتصاد را به اهداف برنامه‌هاي بلندمدت هدايت كند، اي كاش فقط به اين پرسش پاسخ مي‌داد كه چگونه در الگوي برنامه‌ريزي‌هاي اقتصادي خود كار را به جايي رسانده كه بيشترين بودجه‌هاي نفتي و بيشترين هزينه‌هاي جاري در همين دوران بي‌پولي (به باور وزير اقتصاد) شكل گرفته‌اند؟ تنها براي سال ۹۰ كه بودجه آن به نفتي‌ترين بودجه مشهور شده بود، بودجه جاري نسبت به سال ۸۹ معادل ۱۱ و هشت درصد رشد داشت و مجلس نيز در روند تصويب بودجه ۴۱۴۰ ميليارد تومان ديگر به آن افزود. بدون شك اما بايد دولتي‌ها در برداشت‌هاي اقتصادي خود تجديدنظر كنند. اينكه با پول هر كاري براي اقتصاد مي‌شود انجام داد، يك تئوري بسيار قديمي محسوب مي‌شود و در همين شش سال گذشته و در اوج درآمدهاي نفتي وقتي به شاخص‌هاي اقتصادي نگاه مي‌شود، مشخص است كه پول تضمين‌كننده بهينه شدن روند مطلوبيت اقتصادي نيست.»
احمد علوی نیز، در واکنش به اظهارت وزیر امور اقتصادی و دارایی جمهوری اسلامی ایران، مبنی بر کمبود در آمد دولت به صدای آمریکا گفت، «مشکل در نبود منابع نیست، منابع حتی با یک شرایط دیگر هم می شود به دست آید، مشکل در ناتوانی دولت در نرسیدن به برنامه ها، در نا کار آمدی مدیریتی و سازماندهی، در عدم مشروعیت و هم چنین تنش داخلی و خارجی در کنار عدم مشارکت بازیگران اقتصادی مثل بخش خصوصی و مردم درفعالیت های اقتصادی است که تمایلی به کمک کردن به دولت ندارند.»
در همین حال خبرگزاری مهر پیش از ظهر روز یک شنبه ۲۹ آبان ماه در دو گزارش جداگانه از افزایش ظرفیت تولید نفت ایران در خلیج فارس، و هم چنین افزایش برداشت گاز از میدان پارس جنوبی خبر داد.
احمد علوی، با تاکید بر موضوع که «تولید و صادرات نفت همواره در نوسان است» به صدای آمریکا گفت، «گاهی اوقات ممکن است ظرفیت تولید برسد به یک ظرفیت مطلوب و مناسب ولی مهم آن است که ظرفیت بتواند پایدار بماند. متاسفانه حکومت ایران به ویژه دستگاه صنعت نفت ایران نتوانسته است به این هدف برسد، اگر ما به سیر صادرات و روند تولید نفت در ایران طی سالهای اخیر نگاه کنیم خواهیم دید که مسیر بسیار پر نوسانی در قیاس با کشورهای همسایه و دیگر اعضای اوپک داشته است. از این رو با در نظر گرفتن به فقدان سرمایه گذاری، سازمان مدیریت مطلوب و تنش داخلی و خارجی، افزایش ظرفیت تولید نفت و گاز ایران در واقع غیر ممکن است.»
بحث تحریم نفتی ایران در حالی بالا گرفته است، که بودجه ایران بیش از هر چیز از فروش نفت تامین می شود.
