متن انتقادی محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه سابق جمهوری اسلامی، در صفحه اینستاگرامش، حملات زیادی را از سوی طرفداران رهبر جمهوری اسلامی و رسانه های متعلق به طیف اصول گرای نظام، متوجه او کرده است.
او روز شنبه نوشت: « ما در طول تاریخ اهداف مان را بر اساس آرزوهای مان چیده‌ایم و به توانایی‌های مان توجهی نکرده‌ایم.»
وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی همچنین نوشت: «در ۷۵ سال برنامه‌ریزی توسعه ما، منابع ملی نابود شده و توسعه نیز حاصل نشده، چون بیشتر برنامه‌ها به جای ترسیم مسیر جبران عقب‌ماندگی‌ها متناسب با امکانات و فرصت ها، حدیث آرزومندی رهبران کشور بوده‌اند.»
محمدجواد ظریف افزوده بود: «آگاهانه یا ناخودآگاه، ما مردم انتخاب کرده‌ایم آنان را که به دنبال آرزوهای مان بوده‌اند بستاییم، هر چند برای خود و کشور خسارات فراوان به بار آورده باشند و آنان را که در حد امکانات کوشیده‌اند تا از گستره خسارات ناشی از حرکات آرزومندانه بکاهند، سازشکار و حتی خائن بنامیم.»
وی در یخش دیگری از متن خود با اشاره به دو معاهده گلستان و ترکمانچای در دوره جکومت قاجار نوشت: «برای پیشگیری از ترکمانچای‌ها باید انتخاب کنیم که آرزوهای مان را در چارچوب امکانات دنبال کنیم. ولی حتی در واژه‌های مان هم توجه به امکانات را ناشایست می‌دانیم.»
محمدجواد ظریف با طرح این پرسش که چرا «سازشکار» منفی، و «سازش‌ناپذیر» مثبت است افزود: «مگر سازش جز به معنی دست یابی به نقطه‌ی اشتراک و توازن برای حرکت به سوی آرمان هاست؟مگر می‌توان از روش دیگری به آرمان ها رسید؟»
او در زمانی که وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی بود چندین بار به خاطر سخنانش مورد انتقاد شدید کاربرهای شبکه های اجتماعی قرار گرفت. از جمله پس از آنکه فایل صوتی اش درباره سرنگونی هواپیمای اوکراینی توسط سپاه پاسداران انتشار یافت.
محمدجواد ظریف گفته بود: «[به مقام‌های نظامی] عرض کردم دنیا می‌گوید به هواپیما موشک خورده است. اگر واقعا موشک خورده است بگویید ببینیم ما چطور می‌توانیم آن را علاج کنیم».
در واکنش به آن فایل، حامد اسماعیلیون، سخنگوی وقت انجمن خانواده قربانیان پرواز هواپیمای اوکراینی، وی را «دروغ گوی هزار چهره» نامید و گفت: «او با خون مسافران پرواز مظلوم‌نمایی می‌کند.»
«در پَرِ قو می‌خوابیدند»
در این حال و پس از متن انتقادی محمدجواد ظریف در روز شنبه، محمدرضا نقدی، معاون هماهنگ‌کنندۀ سپاه پاسداران، بدون نام بردن از او و با اشاره تلویحی به سال های اقامتش در آمریکا گفت: «افرادی در سال‌هایی که این ملت در رنج جنگ تحمیلی بودند، در آمریکا در پَرِ قو می‌خوابیدند و حالا اظهار نظر می‌کنند.»
این مقام نظامی جمهوری اسلامی با اعلام اینکه چنین اشخاصی «عظمت ملت» را نمی‌شناسند، گفت: «توانایی‌های ما خیلی بزرگتر از اینهاست و اگر کج‌فهمی‌های امثال شما نبود توانایی‌ها و دستاوردهای بیشتری از این انقلاب را همگان می‌دیدند.»
خبرگزاری ایسنا هم نوشت:«خنده دار که نه! غمگین است امروز بفهمیم کسانی که سال‌ها با ژست عزت، ما را فریفتند، باطن شان و کلام‌شان، ترغیب مردم به پذیرش ذلت است.»
این خبرگزاری دولتی افزود: «اگر رهبران براساس توانمندی‌های موجود می‌خواستند تصمیم بگیرند، هم صدام بعد از حمله به ایران چند روزه به تهران می‌رسید هم بوش بعد از عراق به سراغ ایران می‌آمد.»
خبرگزاری تسنیم، نزدیک به سپاه پاسداران، هم نوشت: «چنین فردی برای هشت سال و در سخت‌ترین و ظریف‌ترین شرایط، فرمان دیپلماسی کشور را به دست داشته! شخصیتی که این چنین، سخنان رادیکال‌ترین منتقدان علیه خود را تلویحاً تایید می‌کند.»
تسنیم در مطلب دیگری نوشت: «ظریف شباهت کم‌نظیری با محمود احمدی‌نژاد، رئیس‌جمهور سابق کشورمان دارد؛ جایی که هر دو نفر معتقد بودند که حمایت از بشار اسد و مقاومت در برابر نیروهای تکفیری، آرزویی غیرمتناسب با توانایی های ایران است.»
تا پیش از این ، چنین مطلبی در مورد نظر این دو مقام سابق جمهوری اسلامی درباره سوریه منتشر نشده بود. هر چند که محمدجواد ظریف بارها با شدیدترین لحن از سوی هواداران رهبر جمهوری اسلامی هدف حمله قرار گرفته بود.
تسنیم در ادامه انتقادهایش نوشت: «محمدجواد ظریف که آرزوهای شخصی خود - نظیر پایبندی حتمی آمریکا به تعهدات برجامی را نابود شده می‌بیند، تلاش کرده تا این ناکامی بزرگش را به پای آرزوگرایی ساختار در داخل کشور بنویسد؛ بدون اینکه به دستاوردهای درخشان "واقع‌گرایی" راهبردهای کشور و شخص رهبر انقلاب اشاره کند.»
علی خامنه ای روز بیست و نهم اردیبهشت در دیدار مسئولان وزارت امور خارجه و سفیران جمهوری اسلامی، بر لزوم استفاده از «سه کلیدواژه عزت، حکمت و مصلحت» در سیاست خارجی تاکید کرد و گفت: «عزت، نفی دیپلماسی التماسی چه در کلام و چه در محتوا و پرهیز از چشم دوختن به حرف و تصمیم مقامات کشورهای دیگر است.»
او در بخش دیگری از سخنانش اشاره کرد که «تصمیمات و اقدامات دفعی و بدون حساب در مقاطعی به کشور ضربه زده است.»
رهبر جمهوری اسلامی بدون اشاره مستقیم به زمان این تصمیمات و اقدامات، بر «نداشتن اعتماد بی‌جا به طرف‌های مقابل» هم تاکید کرد.
او در سالیان قبل و در دوره ریاست جمهوری حسن روحانی، از سیاست خارجی دولت او انتقاد کرده بود.
