باراک اوباما رئیس جمهوری آمریکا روز یکشنبه ۱۸ اکتبر، ۲۶ مهر، بخشنامهای به منظور آمادهسازی سازمانهای دولتی آمریکا برای اجرای برجام صادر خواهد کرد.
طبق برنامهریزی انجام شده میان ایران و ۵+۱ در پی توافق هستهای به دست آمده در ماه ژوئیه، روز ۱۸ اکتبر، روز عملیاتی شدن توافق هستهای است. سام وربرگ، سخنگوی دفتر امور ایران در وزارت خارجه آمریکا به صدای آمریکا گفت که باراک اوباما در این روز طی بخشنامهای، سازمانهای دولتی را موظف خواهد کرد تا اقدامات مناسب برای آمادگی در اجرای تعهدات آمریکا در چارچوب برجام را، آغاز کنند.
توافق هستهای در حالی به مرحله عملیاتی رسیده است که جان کری وزیر خارجه آمریکا اجرای آن را در شرایط بحرانی خاورمیانه، یک دستاورد میداند. او در این باره گفت: "خاورمیانه منطقهای است که عمیقاً بحرانی باقی مانده است. اما اگر کشورهای منطقه، میتوانستند در مسیر تولید سلاحهای هستهای قدم بردارند، آن وقت مشکلات در منطقه، وخیمتر میشد. توافق با ایران بهترین راهی است که مطمئن شویم این مسیر اکنون و برای همیشه بسته شده است."
سام وربرگ درباره اهمیت روز قبول اجرای توافق گفت که این روز آغاز مرحله اجرای برجام است و طرفین رسماً برای اجرای تعهدات خود آماده میشوند و ترتیبات لازم را اتخاذ میکنند.
این روز برای ایران روزی است که گامهای لازم برای محدود ساختن برنامه هستهای آغاز میشود تا جامعه جهانی از صلحآمیز بودن آن مطمئن شود. تعهدات ایران از این روز شامل خارج ساختن هزاران سانتریفیوژ و نگهداری آنها در انبارهایی است که تحت نظارت بینالمللی قرار خواهند گرفت. تغییرات چشمگیر در تاسیسات آب سنگین اراک و اجازه دسترسی بازرسان آژانس بینالمللی انرژی اتمی به تاسیسات هستهای و تاسیساتی که به برنامه هستهای مربوط میشوند، از دیگر تعهدات ایران است.
به گفته وربرگ، تنها پس از تکمیل این تعهدات که باید از سوی آژانس مورد تایید قرار گیرد، خلاصی از تحریمها برای ایران امکانپذیر خواهد شد. ریوا بالا، تحلیل گر موسسه استراتفور نیز در این باره گفت که این خلاصی به معنی درآمدی سرشار برای ایران است. او گفت که این در کوتاه مدت یعنی ورود ۴۰ تا ۵۰ میلیون بشکه نفت انبار شده ایران به بازارهای جهانی.
وربرگ روز ۱۹ اکتبر را، نیز مهم میداند زیرا نمایندگان ایران و ۵+۱ در وین ملاقات خواهند کرد تا کمیسیون مشترکی برای اجرای توافق تشکیل دهند.
با این حال، به قول ایلان برمن، از شورای سیاست خارجی آمریکا، جامعه جهانی هنوز نگران است که آیا ایران به تعهدات خود پایبند خواهد ماند یا نه. او گفت: "مساله این است که آیا میتوانیم روی ایران حساب کنیم که در طول زمان، یعنی پس از ثباتی که اقتصاد ایران پیدا میکند و سرمایه اولیهای که در پی اجرای توافق به دست میآورد، به تعهدات خود پایبند بماند؟"
برمن گفت که شرایط برای پایبندی به تعهدات برای ایران وجود دارد، مساله تنها در این است که ایران بخواهد در دراز مدت چنین تصمیمی بگیرد.