به دنبال بالا گرفتن تنشهای سیاسی میان تهران و ریاض و نیز انتشار اخباری مبنی بر تعرض جنسی به دو زائر ایرانی در فرودگاه جده، سازمان حج و زیارت ایران روز دوشنبه در اطلاعیهای از تعلیق سفر حج عمره ایرانیها به عربستان سعودی خبر داد.
به گزارش خبرگزاری دولتی ایران، ایرنا، سازمان حج و زیارت در این اطلاعیه دلیل این تصمیم را «جریحهدار شدن احساسات جامعه» از تعرض به دو زائر ایرانی، عدم اقدام عملی از سوی مقامهای عربستان در این زمینه و نیز «موجی از نگرانی مردمی» در خصوص تأمین امنیت زائران توسط دولت عربستان اعلام کرد.
حسن قشقاوی معاون وزیر امور خارجه ایران روز دوشنبه هفته گذشته ضمن اعلام خبر احضار کاردار سفارت عربستان به وزارت خارجه، از تعرض «شبه تجاوز» به دو نوجوان عمرهگزار ایرانی توسط ماموران امنیتی فرودگاه جده خبر داد و گفت «منتظر برخورد دولت سعودی با این افراد و اعمال اشد مجازات در مورد آنها هستیم.»
در اطلاعیه سازمان حج و زیارت به مدت تعلیق حج عمره اشاره نشده، اما گفته شده است که تا «حصول اطمینان از تامین امنیت زائران ایرانی»، عملیات اعزام عمره گزاران از امروز دوشنبه ۲۴ فروردین ماه ۱۳۹۴ تعلیق میگردد.
پیشتر در روز دوشنبه، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی گفته بود «از امروز به سازمان حج و زیارت دستور داده شد تا زمانی که افراد مجرم (متجاوزان به دو نوجوان ایرانی در فرودگاه جده) محاکمه شوند و مورد مجازات قرار بگیرند، فعلا عمره متوقف میشود و پروازهای ایران تعلیق خواهد شد.»
به گزارش ایرنا، علی جنتی همچنین درباره تلاشهای دیپلماتیک انجام شده در زمینه برخورد با متعرضان به دو زائر ایرانی در فرودگاه جده گفت مقامات سعودی «قول دادند که این افراد دستگیر شده را مجازات کنند. آنها حتی تصریح کردند که آنها را اعدام میکنند، اما در عمل هنوز اتفاقی نیفتاده است. به این ترتیب خدشهدار شدن حیثیت عمومی ملت ایران ما را بر این داشت که تصمیم بگیریم.»
با انتشار خبر تعرض به دو نوجوان ایرانی در فرودگاه جده، عده ای از شهروندان مقابل سفارت عربستان در ایران تظاهرات کردند و خواستار تعطیلی آن شدند.
خبر تعلیق سفر حج عمره از سوی ایران در حالی اعلام شد که روز چهارشنبه هفته گذشته ۱۹ فروردین ماه، فرودگاه جده از فرود یک فروند هواپیمای بوئینگ ۷۴۷ متعلق به شرکت هواپیمایی ایران ایر که حامل زائران ایرانی بود، به بهانه «عدم صدور مجوزهای لازم»، ممانعت کرده بود.
معاون سازمان حج و زیارت نیز روز شنبه از لغو شدن پروازهای بسیاری از زائران ایرانی طی روزهای اخیر به دلیل عدم صدور روادید از سوی عربستان خبر داده بود.
به گزارش آسوشیتدپرس، هر سال حدود ۵۰۰ هزار ایرانی برای عمره به عربستان می روند و حدود ۱۰۰ هزار نفر دیگر نیز برای مراسم حج به عربستان می روند. این خبرگزاری می گوید تاکنون مقامات سعودی به طور علنی به خبر تعرض به دو نوجوان ایرانی واکنش نشان نداده اند.
محجوب الزویری استاد مطالعات خاور میانه در دانشگاه قطر در گفتگو با بخش فارسی صدای آمریکا در همین زمینه گفت «به نظرم این حادثه ارتباط دارد به شرایط منطقه و روابط میان عربستان سعودی و ایران باعث شد چنین بحرانی اتفاق بیافتد. باید در مورد بحران یمن بحث شود، باید به آنچه که در اطلاع رسانی (طرف) ایرانی در مورد عربستان سعودی در هفتههای گذشته مطرح شده، نگاه کرد و ... ریشههای این حادثه را در آنها یافت.»
این نخستین باری نیست که ایران اعزام زائر به عربستان را متوقف میکند.
پس از درگيریهای خونین سال ۱۳۶۶ در جریان برگزاری مراسم «برائت از مشکرین» توسط حاجیان ایرانی برغم مخالفت مقامات سعودی، که منجر به کشته شدن ۲۷۵ نفر از حجاج ايرانی شد، دولت ایران سفر حج عمره و تمتع را به دستور آیت الله خمینی برای مدتی ممنوع کرد.
اما پس از یک دوره بهبود نسبی روابط، از زمان اوج گرفتن درگیریها در سوریه در سالهای اخیر و بویژه بحران اخیرا یمن، روابط تهران و ریاض بار دیگر رو به سردی گذاشته و برخی از ناظران، این مسائل را ناشی از بالا گرفتن اختلافات سیاسی دو قدرت سنتی مسلمان منطقه میدانند.