مجله «ساینس» در مقاله‌ای به تشدید محدودیت‌های اینترنتی در ایران و فشار بر اساتید و دانشگاهیان در آستانه سالگرد کشته شدن مهسا امینی پرداخته است و می‌گوید این به وخامت بیشتر شرایط برای دانشمندان ایرانی می‌انجامد.
دکتر سعید قوامی، استاد بخش آناتومی انسان و علوم سلولی دانشگاه مانیتوبا در کانادا که پژوهش‌های گسترده‌ای در مورد وضعیت آکادمیک ایران در سالهای اخیر انجام داده است به صدای آمریکا گفت که این مقاله نکته جدیدی ندارد.
به گفته این استاد دانشگاه، اوضاع «همیشه همینقدر وخیم بوده است و در دو سال گذشته، اسفناک‌تر شده است.»
آقای قوامی می‌گوید: «آنچه امروز شاهدش هستیم نتیجه ۴۳ سال نبود شایسته‌سالاری در دانشگاه‌ها و استخدام افراد بدون در نظر گرفتن ضوابط علمی است.»
مقاله مجله «ساینس» اشاره می‌کند که در ابتدا رشته‌های علوم انسانی قربانی سیاست‌های سختگیرانه حکومت شدند ولی امروز این معضل گریبان رشته‌های فنی، مهندسی و پزشکی را نیز گرفته است.
دکتر قوامی با این ادعا مخالف است و می‌گوید به این رشته‌ها نیز سالهاست به دلیل نبود شایسته‌سالاری لطمه وارد شده است. او می‌گوید اساتید خوب را یا منزوی کردند و یا اینقدر تحت فشار گذاشتند که کرسی‌های تدریسی را ترک کردند و در طول زمان افراد ناشایسته جایگزین آنها شدند.
او می‌افزاید: «دانشگاه علوم پزشکی تهران، دانشگاه علوم پزشکی شیراز، دانشگاه علوم پزشکی مشهد و یا دانشگاه علوم پزشکی اصفهان را به تدریج از اساتید خوب گذشته خالی کردند و چیزی که باقی مانده است افرادی هستند که با ضوابط روی کار آمده‌اند و اساتید خوبی که هم‌اکنون مشغول کار هستند نیز به قدری تحت فشار هستند و با مشکلات و موانع روبرو شده‌اند که یا منزوی شده‌اند و یا تصمیم به ترک سمت خود می‌گیرند.»
تحریم‌های بین‌المللی و سرقت‌های ادبی
در مقاله «ساینس» اشاره شده است که دو دهه تحریم بین‌المللی و سقوط ارزش پول، واردات ابزار و مواد تحقیقاتی و در نتیجه آزمایش‌های علمی را متوقف کرده است.
یک فیزیکدان مقیم کانادا به «ساینس» گفته که تحریم ها باعث شده تا بسیاری از مجلات علمی در اروپا و آمریکا دسترسی به سرورهای ایران را ممنوع کنند و دانشمندان ایرانی مجبور به مراجعه به کتاب‌ها و مقالات غیرقانونی الکترونیکی شوند.
در‌مقاله «ساینس» همچنین به تحقیقات مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی‌اشاره شده است که سرقت‌های ادبی با شباهت متنی بیش از ۳۰ درصد را در حدود نیمی از ۷۵۰ هزار پایان نامه کارشناسی ارشد و دکتری طی یک دوره چهارساله شناسایی کرده است.
سعید قوامی که خود عضو هیأت تحریریه مجله‌های معتبر علمی از جمله «الزویر» است در پاسخ به آن دسته از افراد که تحریم‌های بین‌المللی را مقصر رد مقاله‌های علمی منتشر شده در ایران می‌دانند گفت مقاله‌های خوب زیادی از ایران می‌آیند که چاپ می‌شوند و موجب درخشیدن اعضای هیأت علمی و دانشجویان می‌شوند.
او گفت آنچه رد می‌شود، مقاله‌های افرادی است که با ضوابط غیرعلمی استخدام شده‌اند چون غیرحرفه‌ای و سطح پایین هستند. این را گردن تحریم‌ها می‌اندازند در حالی که اینطور نیست بلکه عدم آگاهی نویسنده‌ها و بد آماده کردن این مقالات است.
دکتر قوامی افزود: «در ایران دانشجویان بسیار خوبی داریم که باید بار این اساتید بد را بکشند و مقالات را برای ارتقای شغلی آنها حاضر کنند که این موضوع در سطوح بالا نیز مشاهده می‌شود از جمله وزیر علوم که با مقاله‌های دانشجویان خوبش برای خود کارنامه مناسبی درست کرده است در حالی که به هیچ وجه لیاقت این مقام و کرسی را ندارد.»
«یواس نیوز اند ورلد ریپورت» که یکی از نظام‌های رتبه‌بندی مراکز آموزشی دنیا است، برای سال ۲۰۲۲ تا ۲۰۲۳، دانشگاه تهران را در رتبه ۳۲۹، دانشگاه آزاد را در رتبه ۳۹۴ و دانشگاه علوم پزشکی تهران را در رتبه ۵۱۷ قرار داده است.
کشیدن دیوارهای سایبری و ایجاد یک «کره شمالی» دیگر
مقاله مجله «ساینس» در ادامه به محدود شدن دوباره اینترنت در آستانه سالگرد کشته شدن مهسا، پرداخته است و می‌گوید این بار به نظر می‌رسد جمهوری اسلامی آماده است تا با راه‌اندازی شبکه ملی، ایرانیان را به کل از شبکه جهانی اینترنت دور کند.
نویسنده مقاله اشاره کرده که شبکه ملی، به مؤسسات مختلفی از جمله دانشگاه‌ها و گروه‌های پژوهشی پیوند دارد ولی تأکید کرده که مطالب ارائه شده در آن بیشتر شامل زندگی‌نامه و گزارش‌های تاریخی و تحولات علمی است.
نویسنده، ایجاد «دیوارهای سایبری» جدید را تهدیدی جدی برای فعالیت دانشمندان ایرانی دانسته است و با اشاره به پاکسازی اساتید که حکومت آنها را مخالف تلقی می‌کند تأکید کرده که فضا برای فعالیت کسانی که در دانشگاه‌ها مانده‌اند نیز به شدت دشوار شده است.
مقاله همچنین اشاره می‌کند که شبکه اینترنت ملی فرار مغزها را تسریع می‌کند و آن را با شبکه داخلی کره شمالی مقایسه کرده که دولت را قادر می‌کند دسترسی کاربران به محتوا را کنترل کند و به خودسانسوری کاربران در تحقیق می‌انجامد.
آقای قوامی می‌گوید این خطر وجود دارد و حتی شدیدتر نیز هست. به گفته این استاد دانشگاه، تفاوتی که ایران با کره شمالی دارد این است که ایران کشوری بسیار غنی است و سرمایه‌های زیادی دارد که حکومت در حال استفاده از آنها است و آن را به جای بهبود وضعیت اقتصادی، رفاه مردم و یا ارتقای سطح علمی کشور، صرف اهداف نادرست خود می‌کند.
نویسنده مقاله گفته است که با توجه به روابط نزدیک جمهوری اسلامی ایران با چین، حکومت قادر خواهد بود از تجربه و فن‌آوری چین برای دور زدن تحریم‌های آمریکا و در دیوارهای دیجیتال بهره‌مند شود.
قطع مشارکت با غرب و نزدیک شدن به چین و روسیه
مقاله «ساینس» به تلاش جمهوری اسلامی ایران برای توقف همکاری‌های تحقیقاتی با غرب و تشویق پژوهشگران به برقراری روابط نزدیک‌تر با چین و روسیه اشاره کرده و به نقل از یک فیزیکدان ایرانی می‌گوید: «جهان ما در حال کوچک‌تر شدن است و چشم‌اندازمان تیره‌تر می‌شود.»
سعید قوامی می‌گوید سختگیری‌های کنونی در ایران و عدم ارائه بودجه‌های تحقیقاتی کشورهای غربی، موجی از دانشجویان را به کشورهای چین و روسیه می‌کشاند و آنها را از چاله به چاه می‌اندازد و آینده تاریکی را برایشان رقم می‌زند.
او گفت: «تنها راه‌حل، اعتقاد و ایمان به جنبشی است که در خیابان‌های ایران در جریان است و حمایتی شایسته از این حرکت است تا ملت ایران به آنچه لایق آن است برسد و بتواند توانمندی‌های خود را بروز دهد.»
در مطلب «ساینس» مثالی از توقف مشارکت علمی در نتیجه محدودیت‌های روزافزون حکومت ایران آورده شده است که می‌گوید سال گذشته، یک دانشمند هوش مصنوعی در سیلیکون ولی، همکاری راه دوری را با دو عصب‌شناس در تهران آغاز کرد. آنها قصد داشتند داده‌هایی را در مورد چگونگی پاسخ نورون‌ها به نشانه‌های بصری جمع‌آوری کنند تا راه برای تشخیص زودهنگام بیماری پارکینسون باز شود.
در ادامه مقاله آمده که واکنش سرکوبگرانه حکومت ایران به اعتراضاتی که با کشته شدن مهسا امینی آغاز شد، ارتباطات داخلی و بین‌المللی را مختل کرد.
دانشمند مقیم آمریکا که با دانشمندان داخل ایران همکاری داشته به «ساینس» گفته است که در نتیجه، این همکاری از هم پاشید.
