گزارش‌ها و هشدارها نشان می‌دهند زنگ خطر انفجار سالمندی در ایران به صدا درآمده است و کارشناسان ریشه‌های فرار زوج‌های جوان از فرزندآوری و ازدواج را شیوه حکمرانی و مشکلات اقتصادی و اجتماعی ریز و درشت در کشور می‌دانند.
سیده صالحه مرتضوی متخصص سالمندشناسی و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران آینده جمعیتی ایران را نگران کننده توصیف کرده و به ایسنا گفته است: «ایران اگر چه سال‌ها به عنوان کشوری جوان بوده است ولی در کمتر از ۲۰ سال آینده با پدیده انفجار جمعیت سالمندی مواجه خواهد شد»
به گفته مرتضوی آن چیزی که «سالخوردگی جمعیت را ترسناک می‌کند، سالمندی توأم با بیماری، ناتوانی و سرباری است.»
پایگاه اینترنتی فراز نیز در گزارشی نوشته است: «با این سیستم معیوب مدیریتی که حکمرانان در حوزه‌های اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی اجرا می‌کنند میل به فرزندآوری را در آن‌ها علنا به سقوط رسانده و امکان وجود جامعه‌ای جوان و پویا در آینده را تبخیر کرده اند.»
به نوشته این رسانه «پنجره جمعیتی ایران در آستانه بسته شدن است.»
مرور آمارها نیز در کنار اظهارنظرهای کارشناسان نشان دهنده کاهش نرخ رشد جمعیت به حدود شش دهم درصد است و پیش بینی می‌شود سال ۱۴۱۵ تا ۱۴۲۰ نرخ رشد جمعیت کشور به صفر درصد برسد.
سرپرست مرکز جوانی جمعیت، سلامت خانواده و مدارس وزارت بهداشت روز ۱۰ اردیبهشت در یک نشست خبری با بیان اینکه در سال ۱۴۰۱ نسبت به سال ۱۴۰۰ میزان موالید ۳.۷ درصد کاهش یافت، افزود: «البته شیب کاهش از سنوات قبل کمتر بوده است و عمده کاهش آمار هم مربوط به استان‌های تهران، خراسان رضوی و اصفهان بوده است.»
ایرنا نیز در گزارشی می‌نویسد: «جمعیت ایران در پایان چشم‌انداز ۲۰ ساله کشور، ۱۰۷ میلیون نفر خواهد بود که از این تعداد، بیش از ۱۵ میلیون و پانصد هزار نفر سالمندان خواهند بود. یعنی جمعیت سالمند کشور از سال ۱۳۸۵ تا ۱۴۰۵ نزدیک سه برابر خواهد شد.»
فراز در توصیف شرایط فعلی جمعیتی و علل پیدایش آن می‌نویسد که مسئولان مسئول مصائب اقتصادی، موئلفه‌های ساختگیِ فرهنگی، تنگناهای سیاسی، درگیری‌های منطقه‌ای و بین‌المللی، ضعف در سیستم آموزشی و ده‌ها مورد دیگر هستند.
نویسنده مطلب این موارد را سه رکن اصلی فقر، ناامیدی و ترس از آینده دانسته تا خانواده‌هایی که در ادوار گذشته دست‌کم سه فرزند به بالا داشتند را به کیمیا تبدیل و گرایش خانواده‌های ایرانی به تک فرزندی یا بی‌فرزندی سوق پیدا کند.
