در حالی که روز اول نشست سهجانبه وزیران خارجه آمریکا و ایران و نماینده اتحادیه اروپا در عمان با هدف تسهیل گفتگوهای جاری برای رسیدن به توافق نهایی بر سر برنامه هستهای ایران تا پیش از مهلت مقرر ۳ آذر ماه در ساعات پایانی روز يکشنبه به پایان رسید، رئيس جمهوری ایالات متحده از وجود «فاصله زياد» بين مواضع تهران و قدرتهای غربی سخن گفت.
به گزارش خبرگزاری رویترز، باراک اوباما در گفتگویی با شبکه آمریکایی سی.بی.اس که روز یکشنبه پخش شد، اعمال تحریمهای اقتصادی با مدیریت ایالات متحده را دلیلی برای آمدن تهران به پای میز مذاکره دانست و گفت ايران در مرحله نهايی «باید تضمینهای محکم و قابل راستیآزمايی در اين مورد که قادر به ساخت سلاح هستهای نیست را ارائه نماید.»
آقای اوباما با بیان این که «هنوز فاصله زیادی» بین مواضع طرفین گفتگوها وجود دارد، گفت «ممکن است نتوانیم به آن نقطه برسیم.»
این سخنان رئیس جمهوری آمریکا در حالی عنوان شد که روز اول گفتگوهای جان کری و محمدجواد ظریف همتای ایرانی او بر سر برنامه هستهای تهران با حضور کاترین اشتون نماینده اتحادیه اروپا و هماهنگکننده گروه ۱+۵ در ساعات پایانی روز یکشنبه در مسقط پایتخت عمان به پایان رسید.
به گزارش خبرگزاری ایرنا دو طرف در خصوص اختلافات باقی مانده بر سر موارد عمدهای، از جمله موضوع غنیسازی اورانیوم و مدت زمان توافق احتمالی، به گفتگو نشستند.
این نشست سهجانبه با هدف تسهیل گفتگوهای آتی بین مذاکرهکنندگان ایران و شش قدرت جهانی موسوم به گروه ۱+۵ که قرار است روز سهشنبه در مسقط از سر گرفته شود، برگزار شد و انتظار میرود روز دوشنبه نیز ادامه یابد.
از جزئیات گفتگوهای امروز خبری منتشر نشده و با توجه به حساسیت موضوع و توافق طرفین در آذر ماه سال گذشته، انتظار هم نمیرود که جزئیات این گفتگوها تا زمان رسیدن به یک توافق جامع و نهایی رسانهای شود.
کشورهای مذاکره کننده، و در رأس آنها ایران و آمریکا، تاکنون نتوانستهاند برای دستیابی به یک توافق جامع به توافق برسند و بنا بر اظهارات مقامهای ارش دو طرف، مواردی چون میزان غنیسازی اورانیوم، نحوه برچیدن تحریمها و مدت زمان توافق جامع، از جمله مسائلی است که طرفین تلاش برای حل و فصل آن هستند.
مقامات ایران و آمریکا طی روزهای گذشته بر لزوم دستیابی به توافق هستهای تا پیش از پایان مهلت ۳ آذر (۲۴ نوامبر) برای رسیدن به توافق جامع تاکید داشتند. جان کری در یک نشست خبری در پاریس خطاب به مقامات ایران گفت اگر تهران قصد دستیابی به توافق نهایی را دارد، وقت آن همین حالاست.
مقامات ایران نیز اعلام کردهاند که به تمدید مهلت مذاکرات، یا به نتیجه نرسیدن این دور از گفت و گوها، فکر نمیکنند و بر رسیدن به توافق تا پیش از موعد مقرر تاکید دارند. با این حال طرفین در صورت نرسیدن به یک توافق جامع تا این تاریخ، میتوانند مدت مذاکرات را تا دو ماه تمدید کنند.
ولایتی در مذاکرات حضور ندارد
اخبار غیررسمی طی روزهای گذشته حکایت از آن داشت که به دلیل بالا رفتن حساسیت مذاکرات هستهای، علی اکبر ولایتی، مشاور عالی رهبر ایران نیز در گفت و گوهای ظریف، اشتون و کری حضور خواهد داشت. روز یکشنبه خبرگزاری رسمی ایران به نقل از یک مقام آگاه ایرانی این خبر را رد کرد و نوشت که غیر از اعضای تیم مذاکره کننده هستهای ایران، مقام دیگری در مذاکرات عمان حضور ندارد.
با بالا گرفتن حساسیت گفت و گوها در واپسین روزهای باقی مانده به پایان مهلت دستیابی به توافق جامع بین ایران و گروه ۱+۵ شامل آمریکا، بریتانیا، فرانسه، چین، روسیه و آلمان، تلاشها برای ترغیب طرفین به رسیدن به توافق افزایش یافته است.
طی روزهای گذشته، روزنامههای آمریکا از نامه رئیس جمهوری ایالات متحده به رهبر ایران نوشتند که در آن از آیت الله خامنهای خواسته شده بود تا اهمیت فرصت کنونی را درک کرده و زمان دستیابی به توافق را از دست ندهد.
با این حال رئیس جمهوری آمریکا در گفتگو با سی.بی.اس از هرگونه اظهار نظر در مورد این گزارش خودداری کرد، اما بار دیگر با تکرار این نکته که گفتگوهای هستهای با ایران به موضوع مبارزه علیه گروه افراطی موسوم به «دولت اسلامی» ارتباطی ندارد، گفت در مورد داعش با ایران هماهنگی نمیکنیم.
عباس عراقچی، عضو ارشد تیم مذاکره کننده ایران نیز گفت که هیچکس نمیخواهد وضعیت به پیش از توافق ژنو بازگردد و افکار همه بر چگونگی رسیدن به توافق متمرکز است. چندین دیپلمات سابق اروپایی، از جمله خاویر سولانا مسئول اسبق سیاست خارجی اتحادیه اروپا هم در نامهای سرگشاده خطاب به مذاکرهکنندگان، خواستار رسیدن به توافق طی روزهای باقیمانده شدند.
بیانیه هستهای نمایندگان مجلس
همزمان با آغاز گفتگوهای عمان، خبرگزاری مجلس شورای اسلامی روز یکشنبه از بیانیه بیش از ۲۰۰ نماینده مجلس خبر داد که در آن از تیم مذاکرهکننده هستهای خواسته شده در استمرار مذاکرات از «عزت و اقتدار» ایران، که آنها آن را حاصل ۳۵ سال مقاومت ملت ایران خواندند، دفاع کنند.
به گزارش خانه ملت، در این بیانیه که شامل ۵ درخواست عمده است، نمایندگان بر لغو کامل تحریمها بلافاصله پس از انجام توافق، عدم پذیرش هرگونه محدودیت در تحقیق و توسعه غنیسازی اورانیوم و سایر فعالیتهای مرتبط با چرخه سوخت هستهای، حفظ ماهیت راکتور تحقیقاتی آب سنگین اراک و نیز استمرار بهره برداری از تأسیسات هستهای فردو تاکید کردند.
نمایندگان همچنین خواستار منع هرگونه بازرسی، نظارت و همکاری با آژانس بینالمللی انرژی اتمی که فراتر از توافقنامه پادمان منع گسترش سلاحهای هستهای (ان.پی.تی) باشد، شدند.
کشورهای غربی، بویژه ایالات متحده، درباره ماهیت برنامه هستهای ایران تردید دارند و بر این باور هستند که تهران در پوشش یک برنامه صلحآمیز به دنبال دستیابی به توانایی ساخت سلاح هستهای است. اداعیی که مقامات ایرانی آن را رد میکنند.