وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران می گوید در پی توافق تاریخی اتمی وین، مجهز بودن کشورها، از جمله اسرائیل، به تسلیحات اتمی دیگر قابل تحمل نیست.
محمدجواد ظریف در یادداشتی که روز جمعه در روزنامه گاردین منتشر شد، از اسرائیل و دیگر کشورهای دارای تسلیحات اتمی خواسته است در پاسخ به موافقت ایران با کاهش برنامه اتمی خود، روند خلع سلاح در منطقه را آغاز کنند.
برگردان فارسی این مقاله، که در وبسایت رسمی وزارت امور خارجه ایران منتشر شده، به شرح زیر است:
ما و طرف هاي مذاكراتي مان در ۱+۵ سرانجام توانستيم برنامه هسته ای ايران را از يک بحران غيرضروری به يك چارچوب همكاری در زمينه استفاده صلح آميز از انرژی هسته ای و عدم اشاعه و حتی فراتر از آن تبديل نماييم. همانگونه كه من در وين توييت كردم: توافق وين يك سقف نيست، بلكه يك بنيان قوی و مستحكمی است که ما بايد بر آن بنائی بنيان نهيم. برنامه جامع اقدام مشترک - که نام رسمی این توافق است موقعيت ايران را به عنوان يك منطقه عاری از سلاح های هسته ای تثبیت نموده است. اينک زمان آن است كه اين وضعيت را به كل منطقه خاورميانه تعميم دهيم.
تلاش ايران براي ممنوع كردن سلاح های كشتارجمعی در مناطق پیرامونی اش، يک تلاش مستمر بوده است. اين واقعيت كه علیرغم بكارگيری گسترده و مستمر اين نوع از سلاح ها از سوی صدام حسين، هيچ گاه اقدامات متقابلی در برابر آن از سوی كشور من انجام نشد، شاهدی بر عمق باور ايران به اين آرمان شريف است. با وجودی كه ايران در اين تلاش خستگی ناپذير از حمايت برخی دوستان عرب خود نيز برخوردار بوده است، رژيم اسراييل- به عنوان تنها دارنده برنامه تسليحات هسته اي در خاورميانه - تنها مانع است. اكنون و در سايه توافق تاريخی هسته ای، ما بايد به سرعت به اين چالش فوری و مستقيم بپردازيم.
يكي از شگفتی های طنزگونه بی شمار تاريخی اين است كه كشورهای فاقد سلاح هاي هسته ای مثل ايران در جهت تثبيت رژيم عدم اشاعه، اقدامات عملی بسيار بيشتری از اقدامات اعلامی كشورهای دارای سلاح های هسته ای، انجام داده اند. ايران و ديگر كشورهای غيرهسته ای اقداماتی واقعی، صادقانه و عملیاتی زيادی در جهت تثبيت رژيم عدم اشاعه انجام داده اند.
همزمان، كشورهايی كه برخوردار از اين سلاح های ويرانگر هستند، تلاش كرده اند از وظايف خود برای خلع سلاح خود مطابق مفاد معاهده عدم اشاعه (ان.پی.تی) و قوانين عرفی بين المللی شانه خالی كنند و حتی به سختی حاضر بوده اند در اين رابطه حرفی بزنند. این تازه به قبل از آن است که كشورهايی كه عضو ان.پی.تی نيستند بپردازیم و یا رژيمی كه دارای سلاح های هسته ای اعلام نشده است و بیشترین ضدیت را با ان.پی.تی دارد و مسخره تر آن که همزمان علم مخالفت با توافق را نیز بر دوش دارد.
امروز، در سايه توافق هسته ای، زمان درست - شايد بهترين زمان - فرارسيده است كه كشورهای دارای سلاح های هسته ای، با قبول اجرای اقدامات جدی خلع سلاحی اين شكاف عميق را التيام بخشند و رژيم عدم اشاعه را با اقدامات جدی خلع سلاحی خود تقويت كنند.
اينك زمانی است كه اين كشورها بايد با يک واقعيت حياتی مواجه شوند: اين كه ما در یک محيط امنيتی جهانی شده زندگی می كنيم؛ جايی كه ديگر نابرابری و عدم تقارن بين كشورهای برخوردار و غيربرخوردار و تحت تاثير پارادايم های به جا مانده از دوران جنگ سرد، ديگر امكان وجود يا تحمل را ندارند.
برای مدت های طولانی مفهوم ديوانه وار «ويرانی قطعی متقابل» به عنوان ضامن حفظ ثبات و عدم اشاعه در جهان ديده شده است. با اين حال، اين موضوع هيچ ريشه ای در حقيقت ندارد. شيوع اين نوع دكترين بازدارنده در روابط بين الملل، مهمترين عامل پشت پرده وسوسه برخی كشورها به داشتن سلاح های هسته ای از یک سو و اقدام برخی ديگر از كشورها به افزايش تعداد و توسعه كيفی زرادخانه هسته ای شان است. همه اين ها در تناقض آشكار با اهداف خلع سلاحی است كه توسط جامعه بين الملل ترسيم گرديده اند.
ضروری است اين پارادايم امنيتی غلط و خطرناک را به يك ترتيبات بهتر، امن تر و عادلانه تر تغيير دهيم. من صادقانه باور دارم كه توافق هسته ای بين كشور من، ايران - به عنوان يک كشور فاقد سلاح های هسته ای- و گروه۱+۵ (كه تقريبا تمامی كلاهك های هسته ای جهان را كنترل می كنند) ، آنقدر اهميت نمادين دارد كه آغاز اين جابجايی پارادايمی را رقم بزند و شروع يک دوره جديد برای رژيم عدم اشاعه را نشان دهد.
در همين ارتباط، يک گام در مسیر درست می تواند شروع مذاكرات برای تدوين يک معاهده امحای تسليحات هسته ای باشد كه با سازوكارهای قوی نظارت و سنجش ميزان پايبندی كشورها پشتيبانی شود.
در مرحله مقدماتی، می توان با خارج كردن زرادخانه های هسته ای از حالت هشدار و آماده باش (جدا كردن كلاهک ها از ناقل های حمل آنها به منظور كاهش ريسك استفاده) شروع كرد و در مراحل بعد آن را با خلع سلاح همه كشورهايی كه تسليحات كشتار جمعی دارند، ادامه داد.
اين پروژه جهانی می تواند با يك حمايت قوی، جهان شمول و صادقانه برای ايجاد يك منطقه عاری از سلاح های كشتار جمعی در خاور ميانه، به يک هدف قابل دسترس تبديل شود، به شرطی که قدرت های مرتبط سرانجام به اين قناعت برسند كه اين موضوع نه فقط يک آرمان پسندیده، بلكه يك ضرورت استراتژيک است.
چنین معاهده جديدی، ان.پی.تی را برای كشورهای دارای سلاح های هسته ای احیا و بازتعريف می كند؛ و وظیفه خلع سلاح رژيم های را كه عضو پیمان ان.پی.تی نيستند، ولی به هر حال از منظر سياسی، از طريق رژيم بين المللی عدم اشاعه، و از منظر حقوقی به دلیل قوانین آمره حقوق بین الملل عرفی مکلف به خلع سلاح هسته ای می باشند، به یک تعهد قانونی مدون تبدیل می کند.
ايران، در ظرفيت ملی خود و همينطور به عنوان رئيس کنونی جنبش عدم تعهد آماده است تا فعالانه با جامعه جهانی برای دستيابی به اين اهداف همكاری كند و به خوبی آگاه است كه در اين راه موانع بسياری از سوی كسانی كه نسبت به صلح و ديپلماسی مشكوک هستند، ايجاد خواهد شد. با اين حال ما بايد همه تلاش خود را برای پافشاری بر اهداف و همراه سازی دیگران بکار بندیم، همانگونه كه در وين اين كار را كرديم.