یک مقام ارشد ایالات متحده روز دوشنبه به خبرگزاری رویترز گفت که ایران برخی از خواسته‌های اصلی خود برای احیای برجام، از جمله اصرارش در مورد بسته شدن برخی از تحقیقات از برنامه هسته‌ای آن توسط بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، را کنار گذاشته و این امر احتمال رسیدن به توافق را بیشتر کرده است.
بر پایه این گزارش اختصاصی خبرگزاری رویترز، آمریکا قصد دارد به زودی به پیش‌نویس توافق پیشنهادی اتحادیه اروپا برای احیای برجام پاسخ دهد. تلاش‌ها برای احیای برجام که دونالد ترامپ، رئیس جمهوری پیشین آمریکا، واشنگتن را از آن خارج کرد، از اهداف جو بایدن، رئیس جمهوری آمریکا، بوده است.
این مقام آمریکایی که به دلیل حساسیت موضوع نخواست نامش فاش شود، گفت اگرچه حکومت جمهوری اسلامی می‌گوید که آمریکا امتیازاتی داده است، اما این ایران است که برخی از خواسته‌های اصلی خود را کنار گذاشته است.
این مقام آمریکایی گفت: «آنها هفته پیش برگشتند و اساساً موانع اصلی بر سر راه رسیدن به توافق را کنار گذاشتند.»
به گفته این مقام دولت ایالات متحده، به نظر می‌رسد ایرانی‌ها بالاخره از آن وضعیت بن‌بست و موضع انعطاف‌ناپذیر عبور کرده‌اند و به سمت دستیابی احتمالی به توافقی که با شروط قابل پذیرش برای جو بایدن سازگار باشد، بازگشته‌اند.
این مقام آمریکایی در بیان دلیل نزدیک‌تر شدن به حصول توافق را تغییر موضع ایران دانست و گفت: «آنها در مورد مسائلی که از ابتدا مورد تاکیدشان بود، امتیاز داده‌اند.»
به گفته او، ایران تا حد زیادی از درخواست خود برای خروج نام سپاه پاسداران از فهرست سازمان‌های تروریستی خارجی چشم‌پوشی کرده است.
او گفت: «ما گفتیم که تحت هیچ شرایطی این کار را انجام نمی‌دهیم. آنها همچنان برای این کار فشار می‌آورند. یک ماه پیش آنها شروع به کاهش پافشاری روی این تقاضای اصلی خود کردند و گفتند شما می‌توانید نام [سپاه را در فهرست سازمان‌های تروریستی] حفظ کنید، اما ما می‌خواهیم نام تعدادی از شرکت‌های مرتبط با سپاه [از این فهرست] حذف شود. ما گفتیم نه ما این کار را نمی‌کنیم.»
ایران همچنین خواستار تضمینی بود که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی پرونده تحقیقات مربوط به منشا آثار اورانیوم کشف شده در چند سایت در ایران را که آژانس می‌گوید تهران در مورد آنها توضیح معتبری نداده است، ببندد.
این مقام آمریکایی گفت: «ایران تضمین می‌خواهد که آژانس همه آن [پرونده‌ها] را ببندد. ما گفتیم که هرگز آن درخواست را نمی‌پذیریم.»
شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در ماه ژوئن با اکثریت قاطع قطعنامه‌ای صادر کرد و از ایران به دلیل قصور در ارائه توضیحات در مورد آثار اورانیوم در سه سایت اعلام‌نشده انتقاد کرد.
این مقام آمریکایی همچنین گفت که شکاف میان درخواست‌های ایالات متحده و ایران هنوز باقی مانده است و دستیابی به توافق نهایی، چنان‌چه رسیدن به آن ممکن باشد، «کمی بیشتر طول می‌کشد.»
این مقام آمریکایی گفت: «ما اکنون در حال بررسی واکنش ایران هستیم و به زودی به آنها پاسخ خواهیم داد.»
پیش از این، ند پرایس، سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا، گفته بود که هیچ تضمینی وجود ندارد که بتوان توافقی را نهایی کرد. او گفته بود: «با توجه به شکاف‌ها باقی‌مانده نتیجه بحث‌های جاری همچنان نامشخص است.»
مطابق توافق برجام، واشنگتن باید برخی از تحریم‌ها را برجام لغو کند. اما مقامات آمریکایی می‌گویند بازگشت به این توافق برای جلوگیری از بحران هسته‌ای در خاورمیانه اهمیت بسیاری دارد. این مقام آمریکایی همچنین به رویترز گفت: «اگر توافق کنیم، بله، برخی از تحریم‌ها را لغو می‌کنیم، اما ایران باید برنامه هسته‌ای خود را برچیند.»
مقام آمریکایی گفت که همه این تحولات در زمانی رخ می‌دهد که گمان می‌رود ایران - در صورت غنی‌سازی بیشتر - برای ساخت چندین سلاح به اندازه کافی اورانیوم غنی شده داشته باشد و به ساخت تسلیحات هسته‌ای از هر زمان دیگری بیشتر نزدیک‌تر شده باشد.
اسفند گذشته امکان احیای برجام پس از یازده ماه مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا در وین، تقریبا ممکن شده بود. اما مذاکرات بر سر موانعی مانند درخواست ایران برای حذف سپاه پاسداران از فهرست سازمان‌های تروریستی آمریکا شکست خورد.
ایران همچنین از ایالات متحده خواسته است که تضمین کند هیچ‌یک از رؤسای جمهوری آینده آمریکا ایالات متحده را مانند دونالد ترامپ از توافق خارج نخواهد کرد. اما از آن جا که توافق احیای برجام یک تفاهم‌نامه سیاسی است و نه یک معاهده الزام‌آور قانونی، جو بایدن نمی‌تواند چنین تضمین محکمی را به ایران ارائه دهد.
یک مقام دیگر آمریکایی نیز به رویترز گفت که در صورت اجرای کامل توافق برجام، آژانس بین المللی انرژی اتمی می‌تواند یک نظام بازرسی جامع را از سر بگیرد؛ نظامی که می‌تواند هرگونه تلاش پنهانی ایران برای دستیابی به سلاح هسته‌ای را شناسایی کند. بنا بر گزارش رویترز، بخش زیادی از این نظارت برای مدتی نامحدود باقی خواهد ماند.
این مقام همچنین گفت که ایران از غنی‌سازی و ذخیره اورانیوم به جز در سطح بسیار محدودی، منع می‌شود و این کار دسترسی ایران به مواد مورد نیاز برای ساخت بمب هسته‌ای را قطع می‌کند.
او افزود که ایران اجازه ندارد هیچ مقداری از اورانیوم غنی شده ۲۰ و ۶۰ درصدی خود را، که در حال حاضر ذخیره می‌کند، داشته باشد و سانتریفیوژهای پیشرفته‌ای که ایران در حال کار دارد - از جمله تمام سانتریفیوژهای موجود در تاسیسات زیرزمینی مستحکم در فردو - متوقف و برچیده خواهد شد.
مقامات ایران پیشتر مدعی شده بودند که قصد دارند از اورانیوم ۶۰ درصدی «برای سوخت کشتی‌هایی با نیروی هسته‌ای» استفاده کنند.
این مقام آمریکایی گفت که اعمال محدودیت‌های سخت‌گیرانه برای غنی‌سازی ایران به این معنا است که حتی اگر ایران از توافق برجام به قصد دستیابی به یک سلاح هسته‌ای خارج شود، «دست کم شش ماه» طول می‌کشد تا بتواند چنین کاری بکند.