مقام‌های جمهوری اسلامی ایران در اظهارنظرهای جداگانه نسبت به باز ماندن پرونده ابعاد احتمالی نظامی برنامه گذشته اتمی ایران، به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هشدار دادند.
علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران روز یکشنبه هشتم آذر طی سخنانی مختومه شدن مسائل گذشته را در گرو صدور قطعنامه شورای حکام آژانس و بخشی از تعهدات ۱+۵ دانست. او گفت: "بدون مختومه شدن پرونده مربوط به مسایل گذشته امکان اجرای برجام وجود ندارد و ۱+۵ باید بین برجام و باز ماندن پرونده موسوم به پی.ام.دی یکی را انتخاب کنند."
آژانس بین‌المللی انرژی اتمی فعالیت‌های هسته‌ای گذشته ایران که احتمال نظامی بودن بخشی از آنها می‌رود را به اختصار PMD می‌نامد. اجرای برجام از سوی ایران، نظیر جمعآوری سانتریفیوژها و بازطراحی رآکتور اراک، بر اساس شرطی که رهبر جمهوری اسلامی برای دولت تعیین کرده است، به مختومه شدن پرونده فعالیت‌های گذشته ایران در آژانس بستگی دارد.
این پرونده به برخی از آزمایش‌ها با احتمال تلاش برای دستیابی به سلاح هسته‌ای اشاره دارد. ایران به سوالات آژانس درباره این فعالیت‌ها پاسخ داده است و حال منتظر تصمیم‌گیری آژانس است که آن نیز به گزارش یوکیا آمانو، دبیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بستگی دارد.
بهروز کمالوندی سخنگوی سازمان انرژی اتمی ایران روز یکشنبه به خبرنگاران گفت که تا دو سه روز آینده گزارش آژانس برای بررسی فرستاده خواهد شد و شورای حکام نیز ۱۵ دسامبر برابر با ۲۴ آذر در مورد موضوع های مختلف مربوط به ایران تصمیم گیری می‌کند.
او با بیان اینکه برجام یک تعهد متقابل است گفت که در حال حاضر آژانس و ۱+۵ باید تعهد خود را اجرایی و پیش‌نویس قطعنامه‌ای که باید ارائه دهند تهیه کنند و پرونده گذشته ایران برای همیشه بسته شود. به گفته آقای کمالوندی تنها در این صورت برجام وارد فاز اجرایی می‌شود.
در همین حال، جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران هم در دیدار با همتای یونانی خود در تهران با ابراز امیدواری نسبت به بسته شدن پرونده ایران طی دو سه هفته آینده با صدور قطعنامه شورای حکام، گفت که بسته شدن پرونده لازمه ادامه اجرای برجام است.
آژانس بین‌المللی انرژی اتمی حدود یک دهه خواستار پاسخ روشن ایران به پرسش‌هایی درباره فعالیت‌های گذشته خود شده بود اما ایران تنها پس از دستیابی به توافق اتمی در تیرماه امسال و طراحی نقشه راه مشترک با آژانس بین المللی انرژی اتمی، حاضر به پاسخ به تمام پرسش‌ها شد.
با این حال آقای آمانو در تازه‌ترین اظهار نظر خود ۲۶ نوامبر درباره گزارش نهایی در این باره که قرار است به آژانس ارائه کند گفت که این گزارش "دربردارنده نتیجه‌گیری مشخص و قطعی در مورد موضوع نخواهد بود."
در پی این سخنان آقای آمانو، عباس عراقچی، معاون وزیر خارجه ایران نیز گفت که باز ماندن پرونده فعالیت‌های گذشته به این معناست که اجرای برجام متوقف شده و ایران می‌تواند فعالیت‌های هسته‌ای خود را از سر بگیرد.
آقای عراقچی البته در سخنانی دیگر، روز یکشنبه هشتم آذر به خبرنگاران گفت که آمانو اگر چه گزارش را منتشر می‌کند اما در نهایت مجری تصمیمات شورای حکام آژانس است و این شورا است که باید برای بستن پرونده فعالیت‌های گذشته ایران تصمیم‌گیری کند.
سانتریفیوژهای غیرفعال جمعآوری شده‌اند
معاون وزیر امور خارجه ایران و رئیس ستاد پیگیری برجام در سخنان روز یکشنبه خود به موضوع جمعآوری سانتریفیوژها نیز اشاره کرد.
به گزارش ایرنا، آقای عراقچی به خبرنگاران گفت که تاکنون سانتریفیوژهای غیرفعال جمعآوری شده‌اند و تعدادی که فعال هستند در مراکز نطنز و فرودو باقی مانده‌اند.
عباس عراقچی با بیان اینکه سازمان انرژی اتمی ایران طبق نقشه راه خود با آژانس و جدول زمانبندی دستگاهها را جمعآوری می‌کند، اضافه کرد: " تعدادی از سانتریفیوژهایی که فعال هستند باقی می‌مانند و بیش از پنج هزار سانتریفیوژ در نطنز و بیش از هزار سانتریفیوژ در فردو باقی می‌ماند و غیر از آن، تعداد اضافه به تدریج جمعآوری خواهد شد."
پیشتر، اعضای کمیسیون امنیت ملی مجلس در بازدید از نطنز گفته بودند که ۹ هزار سانتریفیوژ نیمه‌فعال و ۶ هزار و ۲۰۰ سانتریفیوژ دیگر جمع آوری شده‌اند.
موضوع جمع آوری سانتریفیوژها طی ماههای اخیر بارها میان دولت و منتقدان توافق هسته‌ای در ایران مورد بحث قرار گرفته است. علیرضا زاکانی، رئیس کمیسیون برجام مجلس شورای اسلامی اواسط آبان ماه گفته بود که دولت جمع آوری سانتریفیوژها را آغاز کرده بود اما این اقدام را با دریافت "یک تذکر" متوقف کرد. این خبر را دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران تایید کرد اما یک روز بعد، رد کرد. سازمان انرژی اتمی ایران نیز موضوع توقف در پی دریافت یک تذکر را رد کرد.
مخالفان برجام به دولت انتقاد می‌کنند که بر خلاف شروط تعیین شده رهبر جمهوری اسلامی، جمعآوری تجهیزات هسته‌ای ایران را زودتر از زمان تعیین شده آغاز کرده است.
