لینکهای قابل دسترسی

خبر فوری
چهارشنبه ۱۶ آبان ۱۴۰۳ ایران ۱۶:۰۰

واژه «پرستو» در ادبیات سیاسی ایران به چه معنی است؛ پرستوبازی نهاد‌های اطلاعاتی ایران


عکس تزئینی است
عکس تزئینی است

محمدعلی نجفی نخستین مقام ارشد جمهوری اسلامی نیست که متهم به قتل می‌شود، اما حضور عجیب او در برابر خبرنگاران و اعتراف صریح او به قتل، این پرونده را به یکی از جنجالی‌ترین ماجراهای سیاسی – جنایی ایران تبدیل کرده است. ماجرایی که به رغم شفافیت ظاهری آن، نکات نامکشوف و مبهم زیادی دارد. از جمله این که آیا پای «پرستو» در این پرونده درمیان است؟

پرستو یا گنجشک که از نام‌های شناخته شده در دنیای جاسوسی است به طعمه جنسی یا جاسوس زنی گفته می‌شود که از سوی یک دستگاه اطلاعاتی برای به تله انداختن یک مرد ماموریت پیدا می‌کند. این پرستو می‌تواند خود مامور زبده امنیتی باشد یا زنی اغواگر – یا حتی معشوقه مرد هدف – که توسط دستگاه امنیتی شناسایی و به کار گرفته شده باشد.

تاکنون نمونه‌های مختلفی از به کارگیری این روش توسط دستگاه‌های جاسوسی کشورهای مختلف دنیا گزارش شده اما مشهور شده که دستگاه امنیتی شوروی سابق و روسیه فعلی در استفاده از آن بی‌پروا و کارآمد است. در حکومت جمهوری اسلامی نیز به دلیل محدودیت و ممنوعیت روابط خارج از ازدواج، این شیوه به روشی مناسب برای بهره‌برداری دستگاه‌های اطلاعاتی امنیتی تبدیل شده است.

پیش از این تنها عبدالله ناصری، مشاور سید محمد خاتمی رئیس جمهوری پیشین ایران آشکارا به مسئله پرستوها اشاره کرده و گفته که مقامات مختلفی در این تله افتاده‌اند. آقای ناصری با اشاره به وجود تله‌های جنسی به وبسایت انصاف نیوز گفته بود اجازه شرعی ازدواج دوم و سایر «روش‌های مباح شرعی» [از جمله صیغه] باعث استفاده دستگاه امنیتی برای فشار به سیاستمداران در ایران می‌شود.

رئیس خبرگزاری جمهوری اسلامی در دولت اصلاحات همچنین گفته بود: «سید محمدخاتمی و وزارت اطلاعات دولت او چندین بار با چنین مسئله‌ای مواجه شده‌اند اما «بدون اینکه مسئله را رسانه‌ای کند و یا با آبروی فرد بازی کند، فرد را احضار می‌کردند و یا به حضورش می‌رفتند -بسته به موقعیت و جایگاه شخص- و او را بر حذر می‌داشتند.»

پیش از این درباره استعفای محمدعلی نجفی از شهرداری تهران با توجه به انتشار عکس‌های خصوصی‌ با همسر دومش چنین احتمالی داده می‌شد اما حالا آقای نجفی به صراحت عنوان کرده که میترا استاد با نهادهای امنیتی در ارتباط بوده است.

«دستیار ویژه وزیر اطلاعات» در گفتگو با ایسنا عنوان کرده که همسر مقتول محمدعلی نجفی ارتباطی با این وزارتخانه نداشته اما وزارت اطلاعات تنها دستگاه امنیتی اطلاعاتی در ایران نیست و اساسا سازمان اطلاعات سپاه پاسداران بیش از وزارت اطلاعات برای استفاده از پرستوها در مظان اتهام بود.

اخبار تائید نشده حاکی از آن است که اطلاعات سپاه به ریاست حسین طائب – که به اطلاعات موازی هم مشهور است – از این روش به طور ویژه در مقابل دولت حسن روحانی استفاده کرده است.

استعفای علی جنتی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی دولت روحانی نیز به پروژه پرستوی اطلاعات سپاه منتسب شده است.

پیش از او نیز یک وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی دیگر به دلیل افشای ازدواج دوم تحت فشار قرار گرفت؛ هرچند در آن زمان حرفی از ارتباط با دستگاه‌های اطلاعاتی و امنیتی در میان نبود. با این حال عطالله مهاجرانی، وزیر دولت اصلاحات و چهره مورد تایید رهبر جمهوری اسلامی پس از افشا شدن ازدواج موقتش و شکایت همسر دوم، بازداشت شد و در نهایت ترجیح داد تا با سکونت در لندن، به دفاع از آیت‌الله علی خامنه‌ای بپردازد.

نکته جالب این که نجفی و مهاجرانی هر دو از اعضای ارشد حزب کارگزاران سازندگی، جریان حامی اکبر هاشمی رفسنجانی بوده‌اند و علی جنتی هم به گروه حامیان رفسنجانی تعلق داشت.

تازه ترین مورد ادعای رئیس سابق صدا و سیما است. «محمد سرافراز» در صفحه توئیتر خود خطاب به غلامعلی حداد عادل رئیس فرهنگستان هنر و ادب فارسی و یکی از نزدیکان رهبر جمهوری اسلامی نوشته است «از آنجاکه یک منصوب شما خواست مثلا عملیات روانی برایم راه بیندازد، بدانید یک «پرستونما» بنام م-ا سراغ من آمده بود ولی سر آن‌ها به سنگ خورد.»

پرستوی ساواک و آخوندهای معتمد خمینی

شاید اصطلاح پرستو به تازگی وارد ادبیات سیاسی ایران شده باشد اما کاربردش جدید نیست و حتی سابقه آن به دستگاه امنیتی حکومت پهلوی برمی‌گیرد.

پرویز ثابتی، مسئول امنیت داخلی ساواک در کتاب خود با عنوان «در دامگه حادثه»، توضیح داده است که ساواک زنانی را مسئول ارتباط با برخی از آخوندها از جمله محمد تقی فلسفی، جعفر شجونی، محمود قمی و محمد صادق لواسانی کرده بود.

در این کتاب آمده که یکی از این زنان از خود استعداد بیشتری نشان داد و با ساختن داستانی این آخوندها را به خانه خود، که در اصل خانه امنیتی ساواک بود، کشاند. به نوشته آقای ثابتی، این زن که به بهانه طرح مسئله شرعی به این آخوندها نزدیک شده بود به آنها گفته بود که همسرش به او نزدیک نمی‌شود و ماهها در سفر است، در حالیکه او آتشین مزاج است و نمی‌داند نیاز خود را چگونه رفع کند.

در نتیجه عکس‌هایی از رابطه جنسی این زن و محمد تقی فلسفی، واعظ بنام تهران و از آخوندهای مورد اعتماد آیت الله خمینی تهیه و منتشر می‌شود اما انقلابیون آن زمان عکس‌ها را تقلبی خواندند.

https://gdb.voanews.com/6A93B43A-98B2-45DB-8109-0792592FEB29.gif

XS
SM
MD
LG