محمد السودانی، نخست وزیر عراق، تحت فشار واشنگتن برای جلوگیری از ورود دلار به ایران، روز شنبه ۱ بهمن نیروهای زبده ضد تروریسم آن کشور را، که معمولا از آنها برای مبارزه با شبهنظامیان اسلامگرا استفاده میشود، برای تعطیل کردن کسبو کار فروشندگان ارز قاچاق به جمهوری اسلامی ایران اعزام کرد.
آمریکا میخواهد همراه با تحریمها بر سر برنامه هستهای و دیگر مسائل مورد اختلاف، فشار بر جمهوری اسلامی را افزایش دهد. این اقدام دولت عراق تامین دلار در ایران را با مشکلات بیشتری مواجه میکند.
به نوشته رویترز بانک فدرال رزرو نیویورک - یکی از بانکهای سیستم بانک مرکزی در آمریکا - در ماه نوامبر محدودیتهای شدیدتری را بر معاملات بینالمللی دلاری بانکهای تجاری عراق اعمال کرد.
یک مقام ارشد بانکی گفت که ایالات متحده این پیام روشن را به مقامات عراقی فرستاده است: اگر قوانین جدید را رعایت نکنید بانک مرکزی عراق جریمه خواهد شد.
سودانی، که در ماه اکتبر به قدرت رسید، برای اطمینان یافتن از این که درآمدهای نفتی عراق و امور مالی آن با مجازاتهای آمریکا مواجه نمیشود به تعامل خوب با آمریکا متکی است، و همچنین برای مبارزه با شبه نظامیان «دولت اسلامی» به کمک واشنگتن نیاز دارد.
اما او با حمایت شبهنظامیان قدرتمند و تحت حمایت ایران به قدرت رسید و بنابراین نمیتواند حکومت جمهوری اسلامی را از خود دور کند.
جمهوری اسلامی برای تثبیت اقتصاد رو به وخامت خود به دلار نیاز دارد. تحریمهای آمریکا از سال ۲۰۱۸ و زمانی که دونالد ترامپ، رئیس جمهوری سابق آمریکا، از برجام خارج شد شرایط اقتصادی ایران را وخیمتر کرده است.
از زمان اعتراضات سراسری پس از کشته شدن مهسا امینی که جمهوری اسلامی ایران را بیش از پیش منزوی کرده است، ریال ایران حدود ۳۰ درصد از ارزش خود را از دست داده است.
روحانیون حاکم بر ایران برای به دست آوردن دلارهای مورد نیاز خود برای معاملات بینالمللی و تامین مالی گروههای نیابتی خود در سراسر خاورمیانه - از جمله شرکتهای پوششی از عراق گرفته تا ترکیه - استفاده کردهاند.
انتقال حدود ۱۰۰ میلیون دلار در ماه به ایران
رویترز به نقل از دو مشاور بانکهای خصوصی عراق که بهطور منظم در جلسات بانک مرکزی شرکت میکنند و نخواستند نامشان فاش شود، گزارش داده است که ایران حدود ۱۰۰ میلیون دلار در ماه از تاجران عراقی دریافت میکند.
مقامات امنیتی عراق تحت نظارت نخست وزیر گفتند که «شواهد روشنی» دارند که قاچاقچیان ارز به ویژه از اواسط ژانویه مقادیر زیادی دلار از بازارهای ارز بغداد میخرند و از طریق گذرگاه های مرزی به ایران قاچاق میکنند.
یک سرهنگ پلیس مرزی عراق، مستقر در گذرگاه شلمچه در نزدیکی شهر جنوبی بصره، میگوید که دهها قاچاقچی دلار را از بازارهای ارز بغداد میخرند، آنها را با کولهپشتیهای مدرسه جابهجا میکنند، و سپس آنها را در خودروها جاسازی میکنند و به مرز میبرند.
افراد مسلح ناشناس در کفاح، یکی از سه بازار اصلی ارز، روز شنبه با هفتتیر به سوی نیروهای امنیتی که در عملیات مبارزه با تجارت ارز قاچاق شرکت کرده بودند تیراندازی کردند.
بر اساس محدودیتهای جدید، بانکهای عراقی باید از یک پلتفرم آنلاین برای افشای تراکنشهای خود استفاده کنند و جزئیات مربوط به فرستنده و گیرنده ارز را فاش کنند. مقامات آمریکایی نیز می توانند به درخواستهای انتقال مشکوک ارز اعتراض کنند.
یک استاد اقتصاد در دانشگاه بصره به نام نبیل المرسومی گفت که سیستم جدید آنلاین سرعت معاملات دلار را کاهش داده است.
در همین حال قیمت کالاهای مصرفی در عراق افزایش یافته و به ارزش پول عراق ضربه خورده است. رویترز مینویسد این موضوع احساسات ضد آمریکایی را در میان سیاستمداران عراقی عمیقتر کرده است. عراق حدود ۲۰ سال پس از تهاجم بینالمللی به رهبری ایالات متحده و سرنگونی صدام حسین، همچنان بیثبات است.
یک معاملهکننده ارز در بازار ارز کفاح گفت که محدودیت عرضه دلار به ایران و سوریه (متحد تحریم شده ایران) به پول عراق نیز آسیب میزند.
دینار عراق، پیش از آن که بانک مرکزی آمریکا محدودیتهای جدید در خصوص نقل و انتقالات دلار را اعمال کند، قویتر بود و در برابر دلار ۱۴۷۰ دینار فروخته می شد. اما در ماه دسامبر ارزش دینار عراق کاهش یافت و هر دلار با حدود ۱۶۲۰ دینار معامله شد.
خبرگزاری دولتی عراق روز دوشنبه اعلام کرد که نخست وزیر عراق پس از کاهش ارزش دینار، رئیس بانک مرکزی را تغییر داد.
قیمت دلار که روز سهشنبه در محدوده ۴۳ هزار تا ۴۴ هزار تومان معامله میشود، اخیرا دو بار از مرز ۴۵ هزار تومان نیز فراتر رفت.