خبرگزاری بلومبرگ در گزارشی، با اشاره به گفتگوهای جاری بین ایران و قدرت‌های جهانی برای حل پرونده هسته‌ای ایران، و به دنبال آن، رفع تحریم‌های بین‌المللی در صورت رسیدن به توافق نهایی، به چشم انداز سرمایه‌گذاری خارجی، از جمله شرکت‌های آمریکایی، در آن کشور می‌پردازد.
گزارش گلنار متولی اینگونه آغاز می‌شود: با کراوات، در تهرانی که کراوات زدن در آن معمول نیست، امکان نداشت با اهل شهر اشتباه گرفته شود. به عنوان یک آمریکایی که به خوبی بحران گروگان گیری دیپلمات‌های آمریکایی را به خاطر دارد، شاید تردیدهایی درباره سرمایه گذاری در ایران داشته باشد.
اما او از این همه تحسین و عشق مداوم ایرانی‌ها به آمریکایی‌ها شگفت زده است.
او یکی از بیست گردشگر خارجی بود که ماه گذشته توسط «شرکت سرمایه گذاری فیروزه» به ایران آورده شد. شرکت فیروزه خواسته بود نام بازدیدکنندگان به دلیل نگرانی از واکنش شرکت‌های رقیب، و نیز مساله تحریم‌های بین المللی، منتشر نشود.
در حالی که سرمایه گذاران برای لغو تحریم‌ها در صورت حصول یک توافق هسته‌ای میان حسن روحانی، رییس جمهوری ایران، و قدرت‌های بزرگ جهان آماده می‌شوند، سفر بازدیدکنندگان خارجی به تهران یکی از عناصر تغییر سریع چشم‌انداز تجارت در ایران است.
روزبه پیروز رییس «شرکت سرمایه گذاری فیروزه» و تحصیلکرده دانشگاه هاروارد، می‌گوید انتخاب روحانی در سال ۱۳۹۲ بر مبنای یک برنامه کاری اصلاح طلبانه، «تغییر عمده منافع در ایران» را به همراه آورد. آقای پیروز تاکید دارد که «اکنون با چشم‌انداز توافق هسته‌ای، آن منافع بسیار بسیار بیشتر شده است.»
بخش‌های بسیار موفق صنایع ایران به گروه بازدیدکنندگان نشان داده شد: صنایع سیمان که از هزینه پایین انرژی سود می‌برد؛ مخابرات در کشوری ۸۰ میلیونی با ضریب نفوذ ۱۰۵ درصدی تلفن همراه، و مواد غذایی و نوشیدنی که در آن یک شرکت، «توسعه صنایع بهشهر»، طی دو سال گذشته موفق شده است سود خود را چهار برابر کند.
بازاری بزرگ
بازدیدکنندگان از جمله چهار آمریکایی که ساکن کشورهایی دیگر هستند تنها در حال بررسی و نه امضای قرارداد بودند تا مبادا قوانین تحریم‌ها نقض شود. اگر چه عده‌ای تحت تاثیری سودآوری بازار ایران قرار گرفته بودند، اما شماری نسبت به بیرون آوردن پولشان از ایران، مهارت نیروی کار محلی، و امکانات بانکی محدود برای خارجی‌ها ابراز نگرانی می‌کردند.
بازار ایران قابل ملاحظه و بزرگ است. سرمایه در گردش بازار سهام ایران ۹۶ میلیارد و ۶۰۰ میلیون دلار است. سرمایه در گردش در سیستم بانکی ۴۸۲ میلیارد دلار است؛ رقمی بیشتر از مجموع عربستان سعودی، مالزی و امارات متحده عربی.
شرکت‌ها در سراسر مناطق تجاری ایران در تلاش برای باز گرداندن مشتری‌های بین المللی از دست رفته‌اند، تا پروژه‌های رها شده از زمان تشدید تحریم‌ها را دوباره آغاز کنند. ایرانیان خارج از کشور به عنوان نماینده‌هایی غیررسمی در حال برگزاری کنفرانس‌هایی برای مرتبط کردن سرمایه گذاران با کارآفرینان در ایران هستند.
مقدمات دومین نشست اروپا-ایران در ژنو توسط اسفندیار باتمانقلیچ، یک شهروند آمریکایی ایرانی‌تبار، و پدرش در حال انجام است. نشست نخست شرکت‌های بزرگی چون ایرباس، سیسکو، توتال، و سیتی گروپ را به خود جذب کرد.
باتمانقلیچ که برای نخستین بار دو سال پیش به ایران سفر کرد در مصاحبه‌ای تلفنی از منطقه آلپ گفت «مساله، حضور در میانه واشنگتن، تهران، و دوبی، و داشتن قابلیت عمل به عنوان یک پلتفورم است».
تجارت الکترونیک
سلمندر داودی سخنگوی کنفرانس «آی بریج»، در ایمیلی می‌گوید این هفته در کنفرانس شان در برلین ۴۰۰ شرکت تجارت الکترونیک و فناوری با سرمایه گذارانی از ۴۵ کشور حضور دارند.
در تهران، چند چهارراه آنطرف تر از دفتر «شرکت سرمایه گذاری فیروزه»، «شرکت تامین سرمایه نوین» با سرمایه ای به ارزش کل ۶۰۰ میلیون یورو در حال مذاکره با شماری از بانک های آلمانی برای فعال کردن یک صندوق سرمایه گذاری مشترک به ارزش ۲۵ میلیون یورو است.
مسعود غلامپور، یک تحلیلگر در «شرکت تامین سرمایه نوین»، می گوید: «طی سه تا چهار ماه آتی در مورد آن صندوق به تفاهم خواهیم رسید. مذاکرات بسیار سازنده بوده است».
به گفته ی غلامپور چشم انداز یک توافق هسته ای «شرکت تامین سرمایه نوین» را به طرح فروش اوراق قرضه ای به بهای ۲۰۰ تا ۳۰۰ میلیون یورو ترغیب کرده است. او انتظار دارد کارهای بانکی لازم طی دو ماه آتی انجام شود و پس از دریافت درجه اعتبار بین المللی یک بانک اروپایی در پذیره نویسی و بیمه به آنها کمک کند.
هولدینگ‌ها
هاشم عروضی مدیرعامل پیشین و از بنیانگذاران صندوق سرمایه گذاری «گاتکس»، در سفری به تهران برای شرکت در مزایده ای برای باز پس گرفتن هولدینگ خانوادگی اش است که پس از انقلاب و سرنگونی شاه در سال ۱۳۵۷ مصادره شد. او همچنین در پی فرصت هایی در بازار املاک تهران است.
عروضی که از بنیانگذاران «شرکت سرمایه گذاری فیروزه» هم هست در حاشیه ی بازدید برای سرمایه گذاری گفت: «ما لزوما شاهد صف طولانی بازگشت افراد به ایران نیستم اما قطعا شاهد تمایل فزاینده ی افراد هستیم».
عروضی می گوید در حال گردآوری اطلاعاتی از این سرمایه گذاری‌ها است که در محدوده میلیون دلار است.
صدمات ناشی از تحریم های آمریکا و اروپا را شرکت ها در تمام بخش های اقتصاد ایران لمس می کنند. تنها طبقه بسیار مرفه و پولدار که از سقوط ارزش ریال یا معاملات نفتی خارج از روال سود برده اند هیچ آسیبی ندیده اند.
بهبود
تا سال ۹۱ اقتصاد ایران ۶ و هشت دهم درصد کوچک شده بود. سال بعد، در شب انتخاباتی که به قدرت رسیدن حسن روحانی انجامید نرخ تورم ۴۰ درصد بود. ریال ایران دو سوم ارزش خود را از دست داد و از درآمد ایران از بزرگترین بخش صادراتش – نفت خام – پس از توقف خرید انرژی از سوی اتحادیه اروپا۵۰ درصد کاسته شده بود.
نشانه‌های نسبی از آغاز بهبود اقتصادی دیده می شود. به گفته مقامات نرخ تورم به ۱۵ درصد تقلیل یافته است و پیش بینی می شود نرخ رشد اقتصاد در سال جاری حدود ۳ درصد باشد.
در آغاز زمستان گذشته، «شرکت سرمایه گذاری فیروزه» نخستین صندوق معاملات سهام مبتنی بر شاخص بازار را در بورس اوراق بهادار تهران با سهامی به ارزش خالص چهار میلیون دلار ارائه کرد. به گفته رادمان ربیعی، معاون امور مشتری های خارجی شرکت، تا کنون سه سرمایه گذار خارجی جذب شده اند که یکی از آن ها در تور بازدید حضور داشت، و سهام شرکت از آغاز حضور در بازار چهار و دو دهم درصد رشد کرده است.
بازار سهام
در ساختمان نه چندان منظم بورس اوراق بهادار تهران بازدیدکنندگان شاهد دلالان جوانی بودند که در پشت میزهای کوچک شان با تلفن یا آنلاین در حال خرید و فروش سهام بودند.
سرمایه گذاران خرده پای ایران در بورس اوراق بهادار عمدتا بازنشستگانی هستند که چشم به صندوق بازنشستگی شان دارند؛ آن ها به خارجی های شیک پوشی خیره شده بودند که در زیر تابلوی بورس در حال گرفتن عکس بودند.
یکی از زنان بازدیدکننده گفت «این همه آن چیزی است که باید باشد. این دقیقا شبیه یک بازار در حال ظهور و پیشرو است».
* برگردان فارسی این مقاله تنها برای آگاهی رسانی منتشر شده و نظرات بیان شده در آن الزاماً بازتاب دیدگاه صدای آمریکا نیست.