رافائل گروسی، رئیس آژانس بین المللی انرژی اتمی، روز سه‌شنبه هشدار داد محدودیت‌هایی که بازرسان این آژانس در ایران با آن مواجه هستند، سبب می‌شود جهان از برنامه هسته‌ای ایران تنها «تصویری بسیار مبهم» داشته باشد.
به گزارش آسوشیتدپرس، این هشدار در شرایطی داده می‌شود که ایران اورانیوم را بیش از هر زمان دیگری در سطح نزدیک به درجه تسلیحاتی، غنی‌سازی می‌کند.
رافائل گروسی در گفت‌وگوی خود با خبرگزاری آسوشیتدپرس گفت که می‌خواهد به ایران بگوید که اگر جمهوری اسلامی بخواهد «کشوری محترم در جامعه ملت‌ها باشد»، «راهی برای دور زدن» بازرسان آژانس وجود ندارد.
آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بازوی نظارتی سازمان ملل متحد در امور فعالیت‌های هسته‌ای است.
گروسی این مصاحبه را از یک هتل مجلل در ابوظبی، پایتخت امارات متحده عربی، و پس از دیدار از اولین نیروگاه هسته‌ای امارات انجام داد. او در این مصاحبه درباره پرونده هسته‌ای ایران گفت: «ما باید با هم کار کنیم.»
او گفت: «آنها باید با هم کار کنند. من مطمئن خواهم شد که آنها درک کنند که در [نهاد] ما، یک شریک خواهند داشت.»
ساعاتی پیش از این مصاحبه، رئیس برنامه هسته‌ای غیرنظامی ایران تاکید کرد که این کشور از دسترسی آژانس به یک نیروگاه مونتاژ سانتریفیوژ حساس خودداری خواهد کرد.
کارگاه مونتاژ دستگاه‌های سانتریفوژ در کرج، در ماه ژوئن مورد حمله‌‌ای قرار گرفت که ایران آن را «خرابکارانه» خواند. تهران، اسرائیل را مقصر دانست و از آن زمان ایران از دسترسی آژانس برای جایگزینی دوربین های آسیب‌دیده در آن حمله خودداری کرده است.
روز سه شنبه، دیپلمات‌ها در نشست شورای امنیت از ایران خواستند که با آژانس همکاری کامل داشته باشد و از اقدامات ایران در این زمینه انتقاد کردند.
گروسی در مصاحبه با آسوشیتدپرس گفت: «اگر جامعه بین‌المللی از طریق ما، از طریق آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، به وضوح نمی‌بیند که چه تعداد سانتریفیوژ [در ایران فعال است] یا چه ظرفیتی ممکن است داشته باشند... آن چه شما دارید، تصویر بسیار مبهمی [از اقدامات هسته‌ای ایران] است.»
رئیس آژانس گفت: این امر «توهم تصویر واقعی را به شما می‌دهد، نه تصویر واقعی. به همین دلیل است که این موضوع بسیار مهم است.»
گروسی ادعای ایران مبنی بر استفاده خرابکاران از دوربین‌های آژانس بین المللی انرژی اتمی در حمله به کارگاه مونتاژ سانتریفیوژ کرج (تسا) را رد کرد و آن را «صرفا پوچ» خواند. تهران هیچ مدرکی برای اثبات این ادعا ارائه نکرده است، و این نشانه دیگری از وجود تخاصم با بازرسان آژانس است.
پس از فروپاشی اجرای برجام که در پی خروج آمریکا از برجام و واکنش ایران به بازگشت تحریم‌های آمریکا صورت گرفت، تهران غنی‌سازی اورانیوم با خلوص ۶۰ درصد را آغاز کرده است. این یک گام فنی و فاصله‌ای کوتاه تا رسیدن به غنا در سطح درجه تسلیحاتی ۹۰ درصدی است. برجام غنی‌سازی در ایران را به ۳.۶۷ درصد محدود کرده است و این سطح از غنی‌سازی برای استفاده در یک نیروگاه هسته‌ای کافی است.
ذخایر اورانیوم غنی شده ایران نیز هر روز به مراتب بیشتر از محدوده تعیین شده در توافق سال ۲۰۱۵ برجام می‌شود. ایران همچنین سانتریفیوژهای پیشرفته‌تری را می‌چرخاند که بر اساس این قرارداد استفاده از آنها ممنوع است.
گروسی در حالی که تاکید کرد در مذاکرات سیاسی در حال انجام در وین دخالتی ندارد، پیشرفت‌های ایران را از زمان فروپاشی توافق را به این معنا دانست که باید تغییراتی در توافق اولیه ایجاد شود.
او گفت: «واقعیت این است که ما با ایران بسیار متفاوتی روبرو هستیم.» گروسی گفت شرایط سال ۲۰۲۲ با سال ۲۰۱۵ به قدری متفاوت است که باید اصلاحاتی انجام شود که این واقعیت‌های جدید را در نظر بگیرد تا بازرسان آژانس بتوانند هر آن چه را که کشورها بر سر میز سیاسی توافق میکنند، بررسی کنند.
در حالی که ایران اصرار دارد برنامه‌اش صلح‌آمیز است، آژانس‌های اطلاعاتی ایالات متحده و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گفته‌اند که ایران تا سال ۲۰۰۳ یک برنامه سازمان‌یافته تسلیحات هسته‌ای داشت.
گروسی درباره سطح غنی‌سازی اورانیوم در ایران گفت، «به جز آنهایی که سلاح‌های هسته‌ای تولید میکنند، هیچ کشور دیگری» آن سطوح بالای غنی سازی اورانیوم را ندارند.
او گفت: «من بارها گفته‌ام که این بدان معنا نیست که ایران سلاح هسته ای دارد. اما این بدان معنا است که این سطح از غنی‌سازی سطحی است که نیازمند تلاش‌های راستی‌آزمایی شدید است.»
نماینده ایران در سازمان ملل بلافاصله به درخواست برای اظهارنظر درباره اظهارات گروسی پاسخ نداد.
در همین حال، عکس‌های ماهواره‌ای به‌دست‌آمده توسط خبرگزاری آسوشتیدپرس نشان می‌دهد که ایران مشغول ساختوساز در منطقه‌ای کوهستانی در جنوب تاسیسات هسته‌ای نطنز است. این خبرگزاری می‌گوید که تصاویر نشان می‌دهد وسعت ساختوساز دو برابر منطقه‌ای است که گفته می‌شود هدف حمله قرار گرفته بود.
تاسیسات روزمینی دیگری نیز در فردو در حال ساخت است. ایران غنی‌سازی اورانیوم را نیز در بحبوحه مذاکرات وین و در سرپیچی از توافق هسته‌ای، در تاسیسات زیرزمینی فردو آغاز کرده است.
گروسی گفت که ایران آژانس بین المللی انرژی اتمی را در مورد ساخت و سازهای در حال انجام مطلع کرده است و بازرسان وی در حال پیگیری پیشرفت در آن سایت‌ها هستند.
او بر اهمیت این که اطمینان حاصل شود که بازرسان آژانس برای نظارت و دسترسی به برنامه هسته‌ای ایران که در مسیر پیشرفت سریع قرار دارد، دسترسی بدون مانع داشته باشند، تاکید کرد.
گروسی گفت هر چه زمان بیشتر می گذرد و توانایی ضبط تصاویر از اقدامات جاری هسته‌ای ایران از دست می‌رود و بین ضبط تصاور فاصله می افتد، شکاف‌هایی پیش می‌آید که مثل یک پازل برای بازرسان می‌شود و به گفته او این شکاف‌ها در ضبط تصاویر برای نظارت بر فعالیت‌های هسته‌ای ایران خوب نیست.
گروسی در پاسخ به سوالی درباره اسرائیل نیز گفت: «من فکر می‌کنم جامعه بین‌الملل مایل است که هر کشوری معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای را امضا کند و همه تاسیسات را تحت پادمان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی قرار دهد.»
دور هفتم مذاکرات وین برای احیای برجام که از ٨ آذر آغاز شده بود، پس از وقفه‌ای چندروزه از پنج‌شنبه ١٨ آذر از سرگرفته شده است. روز جمعه رویترز به نقل از یک منبع اروپایی خبر داد ایران پذیرفته دور جدید بر اساس متون مورد توافق در شش دور قبلی مذاکرات ادامه یابد.
مقامات دولت بایدن بارها اعلام کرده‌اند «دیپلماسی» بهترین گزینه برای رسیدگی به برنامه هسته‌ای ایران است اما هشدار داده‌اند تهران باید با حسن نیت و جدیت به مذاکرات بازگردد در غیر این صورت به «سایر گزینه‌ها» متوسل خواهند شد.
