اظهارنظر ناظران ارشد درباره کارنامه ریاست جمهوری روحانی و مناسباتش با غرب

بخش فارسی صدای آمریکا سه سال پیش در باره حسن روحانی که روز شنبه دومین دوره ریاست جمهوریش را آغاز کرد، به نقل از «رائول مارک گرشت» و «علی آلفونه» دو ناظر آمریکائی که از آقای روحانی زیر عنوان «یک مرد و افسانه اش ، چهره های متعدد حسن روحانی» تصویری سیاسی را ارائه داده بودند، گزارشی پخش کرد که نشان می داد این دو، زندگی آقای روحانی را از بدو تولد در شهر سرخه در استان سمنان، تا تحصیلات مذهبی اش در فیضیه علوی قم، و پیمودن مشاغل سیاسی تا بالاترین رده ها در جمهوری اسلامی تا رسیدن به مقام ریاست جمهوری را بررسی کرده اند.

«گرشت» و «آلفونه» در مقاله مفصل و مشروح خود با این یادآوری که روحانی چهره ای نیست که بتوان به آسانی او را شناخت و به اصطلاح چندین لایه دارد، سعی کرده بودند دریابند که آیا کم و بیش می توان به آقای روحانی، اعتماد کرد، و آیا اظهارنظرهایش راجع به غرب صداقت دارد، و یا توام با نیرنگ و فریب است.

امروز که آقای روحانی در پایان نخستین دوره ریاست جمهوری اش، دومین دوره را آغاز می کند، بخش فارسی صدای آمریکا پرسش هائی مشابه را با ناظران سرشناس امور ایران در آمریکا و اروپا مطرح ساخته است که پاسخ های آنان را عینا در اینجا نقل می کنیم:

مایکل روبین، محقق انستیتوی مطالعات آمریکائی - واشنگتن

روحانی همواره به اصطلاح «آقای درستش کن» رژیم بوده است. هدف او کم کردن فشار به رژیم است، نه اصلاح رژیم.

جای تعجب نیست که شمار اعدام ها و موارد نقض حقوق بشر در دوران به اصطلاح بلند کردن دست دوستی دیپلماتیک ، سیر صعودی مارپیچی داشته است.

رژیم خیلی ساده القا کننده این نظر است که صحبت کردن از میانه روی و اعتدال، فقط مصرف خارجی دارد. روحانی نه جمهوری اسلامی را اصلاح کرده است و نه چنین قصدی دارد. تنها هدف او تحکیم قدرت در داخل و خارج از جمهوری اسلامی است.

سام کرمانیان، تحلیل گر سیاست خارجی - لس آنجلس

روحانی، چهره ظاهری صلح آمیز ملایم برای رژیمی است که حقیقتا بر اساس ذات و ماهیتی که دارد، دیکتاتوری است؛ رژیمی انحصارگر و تمامت خواه.

رژیمی فاسد و بی رحم.کمتر شکی وجود دارد که حضور او در صحنه برای پنهان کردن بسیاری از خصوصیات رژیم است. خصوصیاتی که او به میزان قابل توجهی در عملی ساختن آنها مشارکت دارد و در جریان توافق های متعدد غرب با جمهوری اسلامی ایران، آنها را با خدعه و نیرنگ بکار گرفته است.

توافق اتمی که روحانی و محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه بیشترین نقش را در حصول آن داشتند، ضمن آنکه جمهوری اسلامی را از ورطه سقوطو فروپاشی کامل اقتصادی نجات داد، برای رژیم نیز این فرصت رافراهم ساخت که مجددا در نقش قدرتی منطقه ای ظاهر شود، قدرتی که همسایگانش اکنون مجبوربه رقابت برای مهار کردن آن هستند.

رضا پیرزاده، هموند دفتر سیاسی شورای ملی‌ ایران برای انتخابات آزاد - پاریس

مراسم تحلیف و تمدید دولت تدبیر و امید در شرایطی برگزار شد که حاشیه های بسیاری داشت. این دولت باوعده‌های بشردوستانه و لبخند و با شعار فریبنده چون ”من سرهنگ نیستم بلکه حقوقدانم» در شرایطی سر کار آمد که ایران با مشکلات بسیاری روبه رو بود: مشکلات داخلی همچون رشد اقتصاد منفی، تورم شدید، بیکاری و فقر، سرکوب فعالان مدنی و سیاسی، امار ترسناک اعدام، مشکلات محیط زیستی و ... و مشکلات خارجی چون خطر برخورد نظامی و تشنج در روابط با کشورهای همسایه و تحریم های بین المللی.

اما تمام وعده ها در پوشش توافق هسته ای موسوم به برجام به فراموشی سپرده شد و در مقابل نتیجه چهار ساله دولت تدبیر و امید، افزایش فقر و بیکاری، نابودی محیط زیست و منابع طبیعی و ... و آمار وحشتناکی از نقض حقوق‌بشر و افزایش اعدام‌ها که به استناد گزارش احمد شهید گزارشگر ویژه سازمان ملل در امور حقوق بشر ایران، جمهوری اسلامی در سال ٢٠١۴ با اعدام ۸۵۲ نفر تعداد بالاترین رقم اعدام در بیست سال گذشته را داشته است. و درمقابل با ماجراجویی‌های نظامی در منطقه همچون حمایت مالی و تسلیحاتی از شورشیان یمن، دخالت در امور داخلی عراق و منطقه، ساخت پایگاه و اعزام نیروی نظامی به سوریه در حمایت از بشار اسد و جنایت علیه شهروندان سوریه به دنبال مبارزه با دشمن ۴۰ ساله خود یعنی امریکا و اسرائیل است؛ با هدف رهبری جهان اسلام و نابودی اسرائیل که باعث شده هزینه‌های سنگین و بار مالی جبران‌ناپذیر به اقتصاد و سیاست خارجی ایران وارد کند.

تنها راه نجات برای برون رفت از این بحران چیست؟ حمایت از نافرمانی های مدنی مردم با هدف عبور از نظام جمهوری اسلامی و برگزاری انتخابات آزاد برای تشکیل مجلس موسسان و تنظیم قانون اساسی دموکراتیک و سکولار برای برابری و آزادی و آشتی ملی و بین المللی، به دور از هرگونه تبعیضات عقیدتی و مذهبی و قومی و منطقه ای که در آن تمام شهروندان ایران با هم برابر و از حقوق یکسانی برخوردار باشند.

ایلان برمن، معاون ارشد شورای آمریکائی سیاست خارجی - واشنگتن

شروع دومین دوره ریاست جمهوری روحانی یادآور نقش سیاسی واقعی او در داخل جمهوری اسلامی است.

رئیس جمهوری اسلامی ایران در نخستین دوره ریاستش ، ناظر بر موارد جاری و سیستماتیک نقض حقوق بشر، افزیشی عظیم در شمار اعدام ها در ملاء عام توسط رژیم ، و سرکوب و اختناق سیاسی علیه مخالفان رژیم و اتباع خارجی بوده است. تجدید گزینش او در اویل سال جاری نشانه ای بر ادامه وضعیت جاری است.

دومین دوره ریاست جمهوری اش به احتمال قوی، تداوم هرچه بیشتری از این موارد خواهد بود. دومین دوره ریاست جمهوری اش جائی برای جشن و سرور باقی نمی گذارد.

مارک دوبویتس، مدیر ارشد بنیاد دفاع از دمکراسی ها - واشنگتن

روحانی رئیس جمهوری است که یا از قدرت سیاست گذاری در رژیم برخوردار است، که در اینصورت مسئول سرکوبی های بیرحمانه در داخل و کشتار مردم سوریه در خارج است ، و یا اینکه هیچ قدرتی ندارد ، که در آن صورت فقط واسطه و وسیله ای برای پوشاندن چهره واقعی رژیم است .

در هریک از دو صورت ، ریاست او بعید است که نتیجه ای مثبت و ثمربخش برای مردم ایران و همسایگانش داشته باشد.

مجید صادقپور، مدیر امور سیاسی سازمان جوامع ایرانی ، امریکائی - واشنگتن

حسن روحانی در مقام دبیر شورایعالی امنیت ملی ، شاهد و ناظر بر سرکوب بی رحمانه قیام دانشجوئی سال ۱۹۹۹ ، بمب گذاری سال ۱۹۹۶ در برج خبیر، و توجیه اعدام ها، ( که شمار آنها در دوران حکومتش به بیش از ۳ هزار نفر می رسد) در بیستم آوریل ۲۰۱۴ ، به عنوان فرامین الهی بود.

او در حالیکه دست کم ده میلیون ایرانی اسیر اعتیادند و ۱۸ میلیون ایرانی دیگر در زیر خط فقرند، روز سی و یکم دسامبر ۲۰۱۵ به نیروهای مسلح دستور داد به سرعت و به میزانی قابل توجه بر ظرفیت و توانائی موشکی خود بیفزایند.

روحانی سیاستمدار نیست بلکه زاده یک حکومت دینی قرون وسطائی است ، که قادر نیست دمکراسی را بپذیرد.

پاتریک کلاوسون، مدیر تحقیقات در انستیتوی سیاست گذاری خاور نزدیک - واشنگتن

روحانی هیچ علاقه ای به متوقف ساختن سیاست هائی ندارد که زمینه ساز بیشترین نگرانی ها برای آمریکاست.

نگرانی هائی که بی ثبات سازی، از سوریه تا یمن ، توسعه برنامه پیچیده موشک های بالستیک، اسیر نگاه داشتن گروگان های آمریکائی و تهدید کشتی ها در تنگه هرمز و باب المندب بخشی از آنهاست. این سیاست ها ، سیاست هائی است که توسط تندروها، بخصوص توسط سپاه پاسداران انقلاب اجرا می شود، اما روحانی هیچ نشانه ای حاکی از مخالفت ابراز نمی کند.

سردرگمی ها در اقتصاد ایران، در دوران روحانی ، هیچ رونقی را به بار نیاورده است که روحانی برای دوران پس از توافق اتمی وعده تحقق آنها را داده بود. مشکل اصلی، مشکل داخلی است، بخصوص در زمینه اصلاحات بانکی و رفیق بازی.

اثر تحریم ها محدود بوده است. بیاد بیاورید که قراردادهای پتروشیمی چهار سال است به تعویق افتاده است، نه به خاطر تحریم های آمریکائی، بلکه به خاطر مخالفت هائی سرسختانه با سرمایه گذاری های خارجی.

دیوید ایبسن، رئیس اتحاد علیه ایران اتمی -نیویورک

دستاورد عمده روحانی در مقام ریاست جمهوری ایران، ارائه چهره ای خیالی از خود به عنوان یک میانه رو است.

اقدامات و اظهارات او در حمایت از پیشبرد برنامه غیر قانونی موشک های بالستیک، رکورد شکنی در شمار اعدام ها، سرکوب معترضان ها، گسترش حضور نظامی در عراق و سوریه و یمن، و زندانی ساختن آمریکائیان ایرانی تبار نظیر سیامک نمازی و پدر هشتاد ساله اش، متاسفانه واقعیتی است که می توانیم از او در چهار سال اینده انتظار داشته باشیم.

این دیدگاهها را به انگلیسی اینجا بخوانید | See this report in English