فرشاد مومنی، اقتصاددان ساکن ایران، می‌گوید نگاه امنیتی به مسئله فقر در این کشور موجب شده است گفت‌وگو درباره آن ممکن نباشد.
نوید جمشیدی، روزنامه‌نگار، هم معتقد است بی‌توجهی مسئولان ایران به حل مشکلات اقتصادی موجب به هم پیوستن تجمع‌های اعتراضی خواهد شد و کلیت جمهوری اسلامی را نشانه خواهد گرفت.
خبرگزاری ایلنا روز دوشنبه ۱۰ آبان در گزارشی به نقل از فرشاد مومنی، استاد اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی، نوشت که از سال ۹۶ تا ۹۹ جمعیت زیر خط فقر بیش از دو برابر شده است، اما نگاه امنیتی به مسائل اجتماعی و اقتصادی موجب «خاموش ماندن واکنش‌ها »شده. مومنی می‌گوید زمانی که اوضاع شکننده شد، اعتراضات و واکنش‌ها قابل پیش‌بینی و جمع کردن نخواهد بود.
آقای مومنی این سخنان را در جلسه‌ای با مدیران و گروهی از پژوهشگران موسسه عالی پژوهش تأمین اجتماعی عنوان کرد و گفت: «در ۱۰ سال گذشته بیش از پنج بار شاهد سبقت سی‌پی‌آی (شاخص قیمت مصرف‌کننده) بوده‌ایم و چنین چیزی اگر هر جای جهان رخ می‌داد دچار نگرانی می‌شدند. چرا که این شاخص بر پنج مورد دلالت دارد که اساس امنیت ملی را متزلزل می‌کند و توسعه را ناممکن می‌سازد.»
به گفته او، در حال حاضر ۲۵ درصد کل جمعیت کشور حاشیه‌نشین است و این نحوه جهش جمعیت به زیر خط فقر در تاریخ بیش از صد ساله کشور بی‌سابقه بوده است.
آقای مومنی تأکید کرد: «نظام پایش ما فلج مغزی شده و شاید بدیهی‌ترین چیزها را نمی‌بیند.»
- نوید جمشیدی: جمهوری اسلامی اراده‌ای برای حل مشکلات معیشتی ندارد
نوید جمشیدی، روزنامه‌نگار و تحلیلگر مسائل ایران در گفت‌وگو با بخش فارسی صدای آمریکا پیشی گرفتن شاخص قیمت مصرف‌کننده روستایی نسبت به شهری در ایران را «عجیب» و «بر خلاف انتظار» توصیف کرد که «می‌تواند بسیار خطرناک باشد.»
به گفته او، پیش از این مهاجران روستا به شهر «معمولا افراد متخصص بودند»، اما اکنون می‌بینیم بسیاری از روستاها خالی از سکنه شده‌اند و «دلیل عمده‌اش هم این است که هیچ‌گونه امنیت و آینده حتی کوتاه‌مدت اقتصادی دیده نمی‌شود.»
جمشیدی، حاشیه‌نشینی ۲۵ درصد جمعیت کل کشور را «از معضلات بزرگ اقتصادی، اجتماعی و امنیتی» برشمرد و گفت چنانچه اکنون هم دارد اتفاق می‌افتد، تا وقتی تهیه ضروریات زندگی ممکن نباشد شاهد مشکلات بزرگ اجتماعی خواهیم بود.
بسیاری از مشکلات اقتصادی تا حد زیادی در کوتاه‌مدت قابل حل است، ولی ظاهرا مسئولان جمهوری اسلامی اراده‌ای برای حل این موضوع ندارند و تمرکزشان را روی سرکوب معترضان و مردم عادی گذاشته‌اند.
او تأکید کرد: اتفاق تلخ در این میان این است که مسئولان اقتصادی جمهوری اسلامی به هیچ عنوان به این موضوع توجهی ندارند و از ابتدا به مسايل «صرفا به دید امنیتی» نگاه کردند و در دید امنیتی نمی‌توان «به روش علمی و اقتصادی و اجتماعی» مسائل را حل کرد و «پیش‌بینی می‌شود» این مشکلات «به صورت روزافزون ادامه داشته باشد.»
او با اشاره به ظهور پدیده «سرقت اولی‌ها» تصریح کرد که اگر این مسائل «حل نشود گریبان کل جامعه ... و طبقات بالا را هم خواهد گرفت.»
آقای جمشیدی با تأکید بر این واقعیت که جمعیت ایران «با شتاب فراوان» «به زیر خط سرخ فقر روانه می‌شوند» گفت: «یکی از نمایندگان مجلس (شورای) اسلامی هم چندی پیش اعلام کرده بود که ۴۰ میلیون ایرانی نیازمند کمک فوری مالی و اقتصادی و معیشتی هستند.»
او همچنین گفت: «مشاهدات میدانی من و همکارانم نشان می‌دهد که اکثریت افراد در طبقات متوسط روز‌به‌روز توانایی تأمین مایجتاج اولیه زندگی‌شان را دارند از دست می‌دهند ... ما تقریبا همه روزه در سطح کشور شاهد تظاهرات و اعتراضات میدانی و خیابانی پراکنده ... هستیم و به روستاهای کوچک هم کشیده شده که کوت عبدالله نمونه‌اش است. حتی به قشرهای خاص؛ مثل (تجمع) ناشنوایان ... و این اعتراضات در حال گسترده‌تر شدن است.»
این تحلیلگر مسائل ایران تصریح کرد: «اگر راه چاره‌ای بابت خواسته‌های اولیه معیشتی و اقتصادی مردم ایران نشود، این اعتراضات از پراکندگی در می‌آید و دچار یک اتحاد و همبستگی می‌شود. وقتی موضوعات اولیه مثل پرداخت به موقع حقوق برخی از کارکنان یا برآورده کردن و حل کردن مشکلات اولیه اقتصادی اقشار ضعیف اجرایی نشود، این اتفاقات تبدیل به مسئله اعتراضی و امنیتی در سطوح کلان» و «اعتراض به کلیت و ماهیت جمهوری اسلامی» خواهد شد.
مشاهدات میدانی من و همکارانم نشان می‌دهد که اکثریت افراد در طبقات متوسط روز‌به‌روز توانایی تأمین مایجتاج اولیه زندگی‌شان را دارند از دست می‌دهند. ما تقریبا همه روزه در سطح کشور شاهد تظاهرات و اعتراضات میدانی و خیابانی پراکنده هستیم.
او اضافه کرد: «چنانچه ما در شعارهایی که در چهار سال اخیر به‌خصوص از دی ۹۶ به بعد دیدیم و در آبان ۹۸ و غیره، به این جاها رسیده. پس این اعتراضات پراکنده می‌تواند به هم دیگر وصل شود و اتفاقات بسیار بزرگی را رقم بزند.»
به گفته آقای جمشیدی، بسیاری از «این مشکلات اقتصادی تا حد زیادی در کوتاه‌مدت ... قابل حل است، ولی ظاهرا مسئولان جمهوری اسلامی اراده‌ای برای حل این موضوع ندارند و تمرکزشان را روی سرکوب معترضان و مردم عادی گذاشته‌اند.»
