مقامهای دولت ایران نگران کاهش رشد جمعیت هستند. جمعیت ایران طبق آمار رسمی سازمان ملل متحد هم اکنون رشدی یک درصدی دارد و با افزایش جمعیت سالمند روبه روست که به آسیب ساختار بهداشت عمومی و شبکۀ تأمین اجتماعی منتج می شود.
دولت ایران در تلاش است تا با فرهنگ تنظیم خانواده مقابله کند، اما نگرانی عمدۀ مردم بابت گرانی، کمبود شیر خشک و دارو، هزینه های سرسام آور بیمارستان، گرانی پوشاک بچه، روند فزایندۀ تورم در جامعه، و احتمال جنگ در صورت حملۀ اسرائیل به تأسیسات هسته ای ایران، مانع از آن می شود که در اندیشۀ تولید مثل و بزرگتر کردن خانواده های خود باشند.
مانع دیگر برسر راه تولید مثل، بالا بودن سطح آگاهی های بسیاری از زنانی است که از آنها انتظار می رود پس از چند سال تأهل، باردار شوند. وضع معاش، شرایط مسکن، و تحصیل و اشتغال زنان در شهرهای بزرگی چون تهران، از مسائلی است که برای زنان مهم است و آنها را نسبت به فرزند دار شدن بی میل می کند.
چند زن ایرانی و ساکن ایران که طی گفت و گوی تلفنی با خبرگزاری رویترز در این خصوص اظهار نظر کرده اند، به هزینه های سنگین زایمان نیز اشاره کرده اند. هزینۀ زایمان دست کم حدود ده میلیون تومان برآورد می شود که صندوق جهانی پول با توجه به میزان تولید سالانۀ ناخالص ملی ایران، آن را رقمی بسیار سنگین برآورد می کند.
از سوی دیگر، تغییر یافتن فرهنگ زنان در شهرهای بزرگ از جمله پایتخت، مورد دیگری است که آنها را از تفکر و زندگی سنتی دور می کند. برخی زنان ایرانی معتقدند تنها به این سبب باید ازدواج کنند که خانواده هایشان که عمدتاً تفکر سنتی تری دارند، آنها را برای زندگی مستقل و داشتن ارتباط با مردان محدود می کنند.
سن ازدواج نیز-به ویژه در میان زنان ایرانی- بیشتر از گذشته شده است. شصت درصد دانشجویان ایرانی زن هستند، بنابراین بسیاری از این عده به محدودیت و عدم اشتغال پس از تحصیل تن نمی دهند و خواهان آنند که نتایج زحمات خود را در زمان تحصیل، بعد از اتمام تحصیل ببینند و در اجتماع حاضر و فعال باشند.
اگر آهنگ کنونی رشد جمعیت پیوسته باشد، سازمان ملل تخمین زده است که تا هجده سال دیگر، سن متوسط جامعۀ ایران از بیست و هفت به چهل سال خواهد رسید.
مسئولان جمهوری اسلامی گفته اند هدفشان آن است که جمعیت کنونی ایران را به دو برابر برسانند.
فرزانه رودی، مدیر برنامۀ خاورمیانه وشمال آفریقا در نهادی غیرانتفاعی مستقر در واشنگتن به نام «ادارۀ مرجع جمعیت»، در گفت و گو با رویترز می گوید:«برای افزایش جمعیت لازم است جوانان ازدواج کنند و فرزند دار شوند؛ امری که شرایط کنونی اقتصاد ایران و ارزش اندکِ ریال، اجازۀ آن را به آنها نمی دهد.»
خانم رودی می گوید که عملاً ایران در حال جنگ با آمریکاست، و وقتی کشوری در حال جنگ است، احساس می کند افزایش جمعیت، آن را قدرتمندتر می کند.
گرهارد هایلیگ، کارشناس جمعیت شناسی سازمان ملل متحد، به خبرگزاری رویترز می گوید که وارونه کردن روند رشد جمعیت، امر بسیار دشواری است و این، شیوه ای است که وقتی مردم تصمیم می گیرند برای زندگی انتخاب کنند، به سختی می توانند از آن فاصله بگیرند.
مقامهای ایرانی طی دو دهه، از تفریط (تبلیغ تنظیم خانواده) به افراط (تبلیغ افزایش جمعیت) روی آورده اند، و آیت الله خامنه ای نیز چندی پیش بابت دعوت مسئولان به تنظیم خانواده برای مهار رشد جمعیت ابراز تأسف کرد و از«خداوند» خواست او را- که از جملۀ مسئولان و مبلغان این مهار جمعیت بوده- ببخشاید.
این درحالی است که سیاست های تنظیم خانوادۀ دولت مدتی پس از فرمان آیت الله خمینی برای ایجاد «ارتش بیست میلیونی» در پی آغاز جنگ هشت ساله با عراق، وارونه شد و دولت خانواده ها را به داشتن فرزند کمتر تشویق کرد.
مسئولان دولت ایران تمهیدهایی را برای ترغیب مردم به تولید مثل اندیشیده اند. ازجملۀ آنها وعدۀ پرداخت یک میلیون تومان به خانواده ها بابت تولد هر نوزاد است.
جواد صالحی اسفهلانی، اقتصاددانی که استاد دانشگاه ویرجینیا تک در ایالت ویرجینیای آمریکاست، در این مورد چنین اظهار نظر می کند:«کودکان تنگدست تر به خانواده های بزرگ تر تعلق دارند و رقابت با بچه های هم سنشان که از خانواده های مرفه تر و تحصیل کرده تر می آیند، برایشان دشوار خواهد بود. به نظر نمی رسد که سیاست هایی که برای افزایش جمعیت ایران درنظر گرفته شده، کارآمد باشد؛ به ویژه پرداخت مبالغی که برای تغییر شیوۀ زندگی خانواده ها پیشنهاد می شود و ناچیز است.»
در این حال، شورای عالی انقلاب فرهنگی ایران ماه گذشته اعلام کرد که برای خانواده هایی که فرزنددار شوند، وام؛ سکۀ طلا؛ و مسکن ارزان درنظر گرفته خواهد شد.
در همین راستا، مرضیه وحید دستجردی، وزیر بهداشت ایران، تابستان امسال گفت که بودجۀ تنظیم خانواده از ساختار بودجۀ وزارت بهداشت حذف می شود.
از سوی دیگر و درراستای سیاست های تشویقی دولت نسبت به افزایش جمعیت، مصطفی افضلی فرد، یکی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی، اخیراَ به خبرگزاری دانشجویان ایران گفته است که یکی از کمیته های مجلس، سیاست هایی چون ارائۀ خدمات رایگان پزشکی برای زنان باردار، و افزایش مدت مرخصی زایمان را دردست بررسی دارد.
دولت ایران در تلاش است تا با فرهنگ تنظیم خانواده مقابله کند، اما نگرانی عمدۀ مردم بابت گرانی، کمبود شیر خشک و دارو، هزینه های سرسام آور بیمارستان، گرانی پوشاک بچه، روند فزایندۀ تورم در جامعه، و احتمال جنگ در صورت حملۀ اسرائیل به تأسیسات هسته ای ایران، مانع از آن می شود که در اندیشۀ تولید مثل و بزرگتر کردن خانواده های خود باشند.
مانع دیگر برسر راه تولید مثل، بالا بودن سطح آگاهی های بسیاری از زنانی است که از آنها انتظار می رود پس از چند سال تأهل، باردار شوند. وضع معاش، شرایط مسکن، و تحصیل و اشتغال زنان در شهرهای بزرگی چون تهران، از مسائلی است که برای زنان مهم است و آنها را نسبت به فرزند دار شدن بی میل می کند.
چند زن ایرانی و ساکن ایران که طی گفت و گوی تلفنی با خبرگزاری رویترز در این خصوص اظهار نظر کرده اند، به هزینه های سنگین زایمان نیز اشاره کرده اند. هزینۀ زایمان دست کم حدود ده میلیون تومان برآورد می شود که صندوق جهانی پول با توجه به میزان تولید سالانۀ ناخالص ملی ایران، آن را رقمی بسیار سنگین برآورد می کند.
از سوی دیگر، تغییر یافتن فرهنگ زنان در شهرهای بزرگ از جمله پایتخت، مورد دیگری است که آنها را از تفکر و زندگی سنتی دور می کند. برخی زنان ایرانی معتقدند تنها به این سبب باید ازدواج کنند که خانواده هایشان که عمدتاً تفکر سنتی تری دارند، آنها را برای زندگی مستقل و داشتن ارتباط با مردان محدود می کنند.
سن ازدواج نیز-به ویژه در میان زنان ایرانی- بیشتر از گذشته شده است. شصت درصد دانشجویان ایرانی زن هستند، بنابراین بسیاری از این عده به محدودیت و عدم اشتغال پس از تحصیل تن نمی دهند و خواهان آنند که نتایج زحمات خود را در زمان تحصیل، بعد از اتمام تحصیل ببینند و در اجتماع حاضر و فعال باشند.
اگر آهنگ کنونی رشد جمعیت پیوسته باشد، سازمان ملل تخمین زده است که تا هجده سال دیگر، سن متوسط جامعۀ ایران از بیست و هفت به چهل سال خواهد رسید.
مسئولان جمهوری اسلامی گفته اند هدفشان آن است که جمعیت کنونی ایران را به دو برابر برسانند.
فرزانه رودی، مدیر برنامۀ خاورمیانه وشمال آفریقا در نهادی غیرانتفاعی مستقر در واشنگتن به نام «ادارۀ مرجع جمعیت»، در گفت و گو با رویترز می گوید:«برای افزایش جمعیت لازم است جوانان ازدواج کنند و فرزند دار شوند؛ امری که شرایط کنونی اقتصاد ایران و ارزش اندکِ ریال، اجازۀ آن را به آنها نمی دهد.»
خانم رودی می گوید که عملاً ایران در حال جنگ با آمریکاست، و وقتی کشوری در حال جنگ است، احساس می کند افزایش جمعیت، آن را قدرتمندتر می کند.
گرهارد هایلیگ، کارشناس جمعیت شناسی سازمان ملل متحد، به خبرگزاری رویترز می گوید که وارونه کردن روند رشد جمعیت، امر بسیار دشواری است و این، شیوه ای است که وقتی مردم تصمیم می گیرند برای زندگی انتخاب کنند، به سختی می توانند از آن فاصله بگیرند.
مقامهای ایرانی طی دو دهه، از تفریط (تبلیغ تنظیم خانواده) به افراط (تبلیغ افزایش جمعیت) روی آورده اند، و آیت الله خامنه ای نیز چندی پیش بابت دعوت مسئولان به تنظیم خانواده برای مهار رشد جمعیت ابراز تأسف کرد و از«خداوند» خواست او را- که از جملۀ مسئولان و مبلغان این مهار جمعیت بوده- ببخشاید.
این درحالی است که سیاست های تنظیم خانوادۀ دولت مدتی پس از فرمان آیت الله خمینی برای ایجاد «ارتش بیست میلیونی» در پی آغاز جنگ هشت ساله با عراق، وارونه شد و دولت خانواده ها را به داشتن فرزند کمتر تشویق کرد.
مسئولان دولت ایران تمهیدهایی را برای ترغیب مردم به تولید مثل اندیشیده اند. ازجملۀ آنها وعدۀ پرداخت یک میلیون تومان به خانواده ها بابت تولد هر نوزاد است.
جواد صالحی اسفهلانی، اقتصاددانی که استاد دانشگاه ویرجینیا تک در ایالت ویرجینیای آمریکاست، در این مورد چنین اظهار نظر می کند:«کودکان تنگدست تر به خانواده های بزرگ تر تعلق دارند و رقابت با بچه های هم سنشان که از خانواده های مرفه تر و تحصیل کرده تر می آیند، برایشان دشوار خواهد بود. به نظر نمی رسد که سیاست هایی که برای افزایش جمعیت ایران درنظر گرفته شده، کارآمد باشد؛ به ویژه پرداخت مبالغی که برای تغییر شیوۀ زندگی خانواده ها پیشنهاد می شود و ناچیز است.»
در این حال، شورای عالی انقلاب فرهنگی ایران ماه گذشته اعلام کرد که برای خانواده هایی که فرزنددار شوند، وام؛ سکۀ طلا؛ و مسکن ارزان درنظر گرفته خواهد شد.
در همین راستا، مرضیه وحید دستجردی، وزیر بهداشت ایران، تابستان امسال گفت که بودجۀ تنظیم خانواده از ساختار بودجۀ وزارت بهداشت حذف می شود.
از سوی دیگر و درراستای سیاست های تشویقی دولت نسبت به افزایش جمعیت، مصطفی افضلی فرد، یکی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی، اخیراَ به خبرگزاری دانشجویان ایران گفته است که یکی از کمیته های مجلس، سیاست هایی چون ارائۀ خدمات رایگان پزشکی برای زنان باردار، و افزایش مدت مرخصی زایمان را دردست بررسی دارد.