غلامرضا نوری قزلجه، وزیر «جهاد کشاورزی»، روز پنجشنبه اول شهریور وعده داد که بدهی دولت به کشاورزان گندم‌کار در مهر ماه سال جاری به آنان پرداخت خواهد شد. روزنامه شرق روز پنجشنبه میزان بدهی دولت به گندم‌کاران را «بیش از ۱۱۰ هزار میلیارد تومان» اعلام کرد.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیمای جمهوری اسلامی، غلامرضا نوری قزلجه در یک برنامه تلویزیونی گفت: «از زمان تشکیل دولت، پرداخت پول گندم‌کاران به صورت نیمه رسمی دنبال شد و به دنبال منابع بودیم» و افزود که باقی مانده بدهی دولت در مهرماه پرداخت خواهد شد.
این وزیر دولت مسعود پزشکیان توضیح نداد که این بدهی عظیم به کشاورزان چگونه و با چه منابع مالی در مدت کمتر از دو ماه به آنان پرداخت خواهد شد.
طی ماه های اخیر، مقامات جمهوری اسلامی بارها وعده پرداخت تسویه حساب با گندم‌کاران را داده اند که تاکنون تحقق نیافته است. این موضوع اعتراض کشاورزان و از جمله تجمع های آنان را به همراه داشته است.
در این ارتباط، به گزارش کانال شورای هماهنگی تشکل‌های صنفی فرهنگیان ایران، دهها تن از کشاورزان گندم‌کار در کرمانشاه روز چهارشنبه ۳۱ مرداد در اعتراض به پرداخت نشدن طلب خود و نرخ پایین گندم بار دیگر در مقابل ساختمان استانداری تجمع کردند.
در همین حال، روزنامه شرق با اعلام این موضوع که «نزدیک به ۱۰ روز دیگر کشت پاییزه از مناطق سردسیر ایران شروع می‌شود» نوشت: «اما کشاورزان دست خالی هستند و ناچار شده‌اند برای خرید کود، سم، بذر و اجاره ماشین‌آلات مقروض شوند.»
این روزنامه تاکید کرد که «دولت رقم سنگینی به گندم‌کاران بدهکار است و مدام تسویه‌حساب با کشاورزان را به امروز و فردا می‌اندازد» و به نقل از بنیاد ملی گندم‌کاران، رقم بدهی دولت به کشاورزان را بیش از ۱۱۰ هزار میلیارد تومان اعلام کرد.
بر اساس این گزارش، «از هفتم فروردین امسال که کشاورزان گندم بهاره را به دولت تحویل داده‌اند، تا شروع کشت گندم پاییزه، پول گندم‌های خریداری‌شده تسویه نشده است.»
شرق اشاره کرد که دولت تا امروز «بیشتر از ۱۱ میلیون و ۶۰۰ هزار تن» گندم از کشاورزان خریداری کرده است و خرید گندم همچنان ادامه دارد اما از پول آن خبری نیست.
یکی از کشاورزان در استان اردبیل به این روزنامه گفت که دولت پول گندم کشاورزان را نمی‌دهد یا با تأخیر زیاد پرداخت می‌کند و این مسئله سبب شده است که برنامه کشتوکار به هم بخورد و عملکرد کشاورزی پایین بیاید.
یک کشاورز: بانک‌ها حاضر نیستند به‌راحتی وام بدهند و برخی کشاورزان ناچار شده‌اند خودرو، فرش و وسایل خانه خود را بفروشند تا بتوانند کشتوکار را از سر بگیرند.
او با اشاره به این که هیچ فروشگاهی حاضر نیست بذر، کود یا سم را به کشاورزان نسیه بفروشد و این مسئله کشاورزان را زیر فشار گذاشته است، افزود: بانک‌ها هم حاضر نیستند به‌راحتی وام بدهند و برخی کشاورزان ناچار شده‌اند خودرو، فرش و وسایل خانه خود را بفروشند تا بتوانند کشتوکار را از سر بگیرند.
یک کشاورز دیگر در استان سمنان به شرق گفت که درآمد خانوار روستایی از خانوار شهری پایین‌تر است و کشاورزان قدرت پس‌انداز ندارند و این رفتار دولت معیشت خانوار روستایی را زیر فشار گذاشته است.
بر‌اساس این گزارش به نقل از مرکز آمار ایران، میانگین درآمد سالانه خانوار شهری در سال ۱۴۰۱ حدود ۱۶۷ میلیون تومان بود و میانگین هزینه سالانه خانوار شهری حدود ۱۳۷ میلیون تومان برآورد شد. این در شرایطی است که میانگین درآمد سالانه خانوار روستایی فقط حدود ۹۸ میلیون تومان بود و در مقابل میانگین هزینه سالانه خانوار روستایی حدود ۷۹ میلیون تومان بود.
گندم یکی از اصلی‌ترین کالاهای استراتژیک بخش کشاورزی محسوب می‌شود که نقش زیادی در سفره خانوارها دارد.
تاخیر در پرداخت بدهی‌های دولت به گندم‌کاران در سالیان اخیر، با اعتراض کشاورزان همراه بوده است که با هر بار اعتراض علنی بخشی از بدهی‌ها پرداخت شده اما همچنان دولت قادر نبوده که تعهداتش در زمینه «خرید تضمینی» گندم از گندم‌کاران به درستی را به انجام برساند.
در این حال، کشاورزان با مشکلات دیگری مواجه هستند که آنها را تحت فشار اقتصادی بیشتری قرار داده است.
علی‌نقی ایمانی، نایب‌رئیس بنیاد ملی گندم‌کاران، به شرق گفت که کشاورزان برای تهیه کود برای کشت پاییزه دچار گرفتاری‌های بسیار هستند و کود اوره در بازار کمیاب شده است.
به گفته او، شرکت‌های پتروشیمی در دو تا سه ماه گذشته با هدف افزایش قیمت کود اوره، از تحویل کود به شرکت خدمات حمایتی کشاورزی سر باز زده‌اند و در‌حال‌حاضر قیمت کود اوره افزایش ۱۳۲ درصدی را تجربه می‌کند. این در شرایطی است که قیمت خرید تضمینی گندم امسال فقط ۱۶ درصد افزایش داشته است.
او تأکید کرد که وضعیت دیگر نهاده‌های کشاورزی هم به همین ترتیب است و درآمد کشاورزان به‌هیچ‌عنوان با هزینه‌های آنها هم خوانی ندارد و بنیه اقتصادی کشاورزان سال به سال ضعیف و ضعیف‌تر می‌شود.