بازارهای مالی جهان، از جمله وال‌استریت در نیویورک، روز دوشنبه ۱۵ مرداد با شدت گرفتن نگرانی‌ها از رکود اقتصاد ایالات متحده صحنه سقوط شاخص‌های عمده بودند و این شرایط موج دیگری از فروش گسترده سهام در بازارهای مالی سراسر جهان را به دنبال داشته است.
در معاملات صبح دوشنبه و تا لحظه تنظیم این خبر، شاخص «اس اند پی ۵۰۰» با ۲.۱ درصد کاهش همراه شد. شاخص صنعتی «داو جونز» ۱.۹ درصد و شاخص «نزدک کامپوزیت» هم ۲.۴ درصد کاهش داشت.
این کاهش‌ها تازه‌ترین موج فروش گسترده سهام که سراسر کره زمین را فراگرفته است، در پی داشتند.
شاخص «نیکی ۲۲۵» ژاپن سقوطی ۱۲.۴ درصدی را تجربه کرد. این بدترین سقوط شاخص نیکی در ۳۷ سال گذشته - یعنی از روز معروف به «دوشنبه سیاه» سال ۱۳۶۶ - بود.
بنا بر گزارش‌ها عامل اصلی همه این سقوط‌ها گزارشی بود که روز جمعه ۱۲ مرداد منتشر شد و نشان داد کارفرمایان آمریکایی، بسیار بیش از آن‌چه انتظار می‌رفت، میزان استخدام را کاهش داده‌اند و این نگرانی را ایجاد کرد که نظام بانکی مرکزی ایالات متحده (فدرال رزرو) با نرخ‌های بهره بالا به امید مقابله با تورم، به شدت و برای مدت طولانی ترمز اقتصاد آمریکا را کشیده است.
مناطق دیگر جهان نیز کم‌و‌بیش به همین میزان زیان دیده‌اند. شاخص «کاسپی» در کره‌جنوبی ۸.۸ درصد کاهش یافت، بازارهای سهام در اروپا بیش ار ۲ درصد سقوط کردند، و بیت‌کوین ۹.۵ درصد کاهش یافت و به زیر ۵۵ هزار دلار رسید.
حتی قیمت طلا، که به امن بودن در مواقع افت‌و خیز بازار مشهور است، حدود ۱ درصد کاهش یافت.
مقداری از این سقوط ناگهانی البته به دلیل عدم اطمینان معامله‌گران است که نمی‌دانند میزان آسیب چه قدر شدید است و آیا «فدرال رزرو» ناچار به کاهش اضطراری نرخ بهره پیش از موعد برنامه‌ریزی شده بعدی در ۲۸ شهریور خواهد شد یا نه.
برایان جیکوبسن، اقتصاددان ارشد در موسسه «مدیریت سرمایه اَنِکس»، می‌گوید که فدرال رزرو می‌تواند با کاهش شدید نرخ بهره این بحران را بگذراند، ولی این حربه معمولا برای موقعیت‌های بسیار اضطراری – مانند کووید – به کار می‌رود و نرخ بیکاری ۴.۳ درصدی واقعا اضطراری به نظر نمی‌رسد.
بنابراین او پیشنهاد می‌دهد که «فدرال رزرو می‌تواند با متوقف کردن کاهش ذخایر خزانه و سایر اوراق قرضه دست کم نشان دهد که نسبت به آن‌چه در حال وقوع است، بی‌اعتنا نیست.»
البته اقتصاد ایالات متحده همچنان در حال رشد است و وقوع یک رکود اقتصادی با قطعیت فاصله زیادی دارد. فدرال رزرو از همان آغاز بالا بردن نرخ بهره در فروردین ۱۴۰۲، معتقد بود که گرچه اقدامات شدید و تهاجمی بیش از حد، اقتصاد را خفه می‌کند ولی نرمش زیاد هم سبب افزایش تورم می‌شود و به همه ضرر می‌زند.
دیوید مریکل، اقتصاددان شرکت «گلدمن سَکس»، نیز بعد از گزارش روز جمعه احتمال رکود اقتصادی را، با افزایش ۱۰ درصدی نسبت به قبل تنها ۲۵ درصد برآورد می‌کند؛ چرا که «داده‌ها در کل خوب به نظر می‌رسند» و «عدم تعادل مالی عمده‌ای» مشاهده نمی‌شود.
مقداری از کاهش‌های اخیر وال‌استریت هم می‌توانند به علت جنون حول فن‌آوری هوش‌مصنوعی و کاهش آتی نرخ‌های بهره باشد، که باعث شد بازار سهام رکودی ده‌ها برابر بیش از قبل را تجربه کند.
روز دوشنبه البته پس از انتشار گزارشی مبنی بر این که رشد کسب‌و‌کارهای خدماتی در ایالات متحده بیش از حد انتظار بوده است، بازار سهام کمی از زیان خود را جبران کرد. ولی شرکت‌هایی که سود آن‌ها بیشترین ارتباط را با قدرت اقتصاد دارد، به دلیل ترس از کاهش رشد، ضررهای سنگینی را متحمل شدند.
با بدتر شدن اوضاع برای وال‌استریت، سهام شرکت‌های تکنولوژی بزرگ («بیگ تک») هم به شدت سقوط کرد. این در حالی است که در سال جاری شرکت‌هایی مانند اپل و انویدیا، حتی با وجود نرخ‌های بهره بالا، قیمت «اس اند پی ۵۰۰» را به رکوردها رسانده بودند.
روز دوشنبه قیمت سهام اپل ۵ درصد سقوط کرد و به دنبال آن شرکت «برکشایر هاتاوی» با مالکیت وارن بافِت اعلام کرد که سهام خود در اپل را کاهش داده است.
سهام انویدیا، شرکت پیشتاز در تولید تراشه‌های هوش مصنوعی، در وال‌استریت هم ۶ درصد سقوط کرد و این شرکت اعلام کرد که به جای سود ۱۷۰ درصدی در سال جاری انتظار سودی ۱۰۴ درصدی را خواهد داشت.
این همه در حالی است که نگرانی‌های خارج از سود شرکت‌ها، نرخ بهره و شرایط اقتصادی نیز بر دوش بازار سنگینی می‌کنند. وخیم‌تر شدن جنگ اسرائیل و حماس می تواند علاوه بر تلفات انسانی، باعث نوسانات شدید قیمت نفت شود. نگرانی درباره دیگر نقاط بحرانی جهان نیز ادامه‌دارد، در حالی که انتخابات آتی ریاست جمهوری در آمریکا هم می‌تواند اوضاع را بیشتر به هم بریزد.
تا پیش از این نگرانی وال‌استریت این بود که چگونه تغییر سیاست‌های ناشی از انتخابات نوامبر می تواند بر بازارها تاثیر بگذارد اما، حالا نگرانی بیشتر این است که چگونه نوسانات شدید قیمت سهام می‌تواند بر این انتخابات تاثیر بگذارد.
* ارقام ذکر شده در گزارش مربوط به زمان تنظیم این مطلب است و بسته به تحولات بازار می‌تواند تغییر کند.
منبع: آسوشیتدپرس
