لینکهای قابل دسترسی

خبر فوری
چهارشنبه ۷ آذر ۱۴۰۳ ایران ۱۲:۴۷

فاجعه زیست‌محیطی سد خرسان سه؛ نابودی هزاران هکتار جنگل و ذخیره‌گاه‌های زیستی در دو استان 


سد خسران
سد خسران

برخی فعالان محیط زیستی و اهالی مناطق تحت تاثیر از سد «خرسان ۳» در کوهپایه‌های جنوبی زاگرس، بر این باورند که با ساخت این سد بیش از «۲۴۰۰ هکتار» از جنگل‌ها و بوته‌زارهای منطقه در دو استان کهگیلویه و بویراحمد و چهارمحال و بختیاری زیرآب می‌رود.

این نگرانی‌ها، شامل نابودی «هزاران ذخیره نادر جنگلی» از گونه‌های بلوط ایرانی، بنه و بادام وحشی در خط مرزی منطقه حفاظت‌شده دنا، ۲۶ اثر تاریخی و طبیعی و بیش از «یک‌هزار میلیارد تومان معیشت» در حوزه زراعت و باغداری، دامداری، پرورش زنبورعسل و آبزی‌پروری نیز می‌شود.

امید سجادیان، فعال محیط‌ زیستی هم با بیان اینکه تجربه نشان داده انتقال «آب میان حوضه‌ای» نمی‌تواند ثمربخش باشد و نتیجه احداث سد خرسان سه، «نابودی درختان بلوط منطقه و خالی از سکنه شدن ۱۷ روستا» خواهد بود، به خبرگزاری «ایلنا» گفته است: «آوارگی، حاشیه‌نشینی و بیکاری» یکی از ده‌ها معضلی است که این «کوچ اجباری» به مردم تحمیل می‌کند.

سد «خرسان ۳» که مطالعات احداث آن از سال ۱۳۸۶ آغاز و عملیات ساختش از سال ۱۳۹۰ اجرایی شد، در شهرستان لُردگان استان چهارمحال و بختیاری قرار دارد و بخشی از مخزن آن هم در دهستان سادات محمودی شهرستان دنا در استان کهگیلویه و بویراحمد جانمایی شده است.

بنا به گفته منصور کریم‌زاده، فرماندار شهرستان لُردگان سد و نیروگاه تاکنون فقط توانسته «۱۷ درصد» پیشرفت فیزیکی داشته باشد.

امید سجادیان، فعال محیط‌ زیستی با بیان اینکه یکی از نگرانی‌ها این است که مهاجرت «طایفه‌های قدیمی» این منطقه، «پیوندهای قومی» آنها را کمرنگ کند و به دنبالش «معضلات اجتماعی و تغییرات نامانوس فرهنگی» رخ دهد، افزوده است: گورستان «چهار هزار و ۵۰۰ ساله» منطقه سادات محمودی شهرستان دنا نیز «زیر آب خواهد رفت.»

دهستان «سادات محمودی» شهرستان دنا در استان کهگیلویه و بویراحمد «۱۷ روستا» دارد که بعد از آبگیری سد خرسان سه یا به صورت کامل یا بخشی از آنها در «مخزن سد» قرار می‌گیرند، زیرآب می‌روند و بر اساس برآورد منتشر در خبرگزاری ایلنا، دست کم «۱۰ هزار نفر» در این استان «آواره» خواهند شد.

سد خرسان سه با «۲۴ کیلومتر مربع» وسعت، حدود «۱۹۵ متر» ارتفاع، «یک میلیارد و ۱۸۵ میلیون متر مکعب» حجم و «۳۹ کیلومتر طول» یکی از بزرگ‌ترین «سدهای بتنی» خواهد بود که بنا به گفته مسئولان شرکت دولتی «توسعه منابع آب و نیروی ایران» اهدافی مانند «تولید انرژی برق آبی، تنظیم جریان، افزایش عمر مفید سدهای پایین دست و کاهش هزینه‌های سیستم‌های سیلاب» در سدهای خرسان ۱۲ و ۲ را دنبال می‌کند.

با این وجود، برخی از اهالی روستاهای «گل چهرآباد، کُله حمام، دِزَکِ علیا و سفلی، کَلهِ گه و دو راه» در گفت و گوهای جداگانه با خبرگزاری ایلنا، به طرح «مشکلات» احداث سد خرسان سه پرداخته‌اند و گفته‌اند اگر این سد احداث شود، باید شاهد «شروع بدبختی و فلاکت» مردمان حاشیه آن برای «نسل‌ها و قرن‌های آینده» بود.

سدسازی، از جمله اقدامات آبی پر مناقشه در ایران از سالیان گذشته تا کنون است که علاوه بر چالش‌های مالکیتی اهالی، بسیاری از کارشناسان حوزه آب و حتی برخی از مقامات دولتی جمهوری اسلامی نیز ساخت بسیاری از موارد آن را «اشتباه و مخرب» دانسته‌اند.

غلامرضا شریعتی، استاندار سابق خوزستان اسفند ماه ۹۵ با انتقاد از «سدسازی‌های غیراصولی» در این استان، گفته بود: «پیش از انقلاب تنها دو سد شهید عباس‌پور و دِز در استان وجود داشت که پنج و نیم میلیارد متر مکعب آب ذخیره می‌کردند اما الان بیش از ۱۶ سد در خوزستان هست که ۱۶ میلیارد متر مکعب آب ذخیره می‌کنند.»

شروع به فعالیت ساخت و افتتاح سدها همواره مورد حمایت جدی مسئولان ارشد حکومت ایران به‌ویژه رؤسای دولت‌های جمهوری اسلامی در چهل سال اخیر بوده است.

در همین ارتباط بیست و ششم تیرماه، به رغم حاشیه‌های دنباله‌دار «سد چمشیر» و هشدارهای کارشناسان و فعالان محیط زیست نسبت به تبعات فراوان بهره‌برداری از آن، این سد با حضور ابراهیم رئیسی و وزیر نیرو جمهوری اسلامی به بهره‌برداری رسید.

XS
SM
MD
LG