سرنگون شدن حکومتهای دیکتاتوری معادل برپایی جوامع آزاد نیست. به دنبال سقوط دیکتاتوریها، دست کم برای مدتی، استبداد حاکم می شود. آنچه مردم و قانونگذاران مصر و لیبی هنوز درنیافته اند، آن است که دموکراسی تنها به معنای برگزاری انتخابات آزاد نیست و مفهوم واقعی آن، ایجاد اجتماع آزاد است.
مسیحیان در سراسر خاورمیانه تحت فشارند، نمادهای باور دینی مسلمانان مورد اهانت قرار می گیرد، زنان در کشورهایی چون مصر در خیابان مورد آزار قرار می گیرند. با این شرایط، نمی توان گفت که همۀ پیامدهای بهار عرب مثبت بوده است. اما نباید از بهارعرب ناامید بود.
جوامع عرب درگذارند، و طی این گذار، ممکن است راه را به اشتباه انتخاب کنند. حمله به سفارتخانه های آمریکا در لیبی، مصر و یمن از نمونه های عدم تساهل در این جوامع است.
مردم این جوامع سالها با این باور زندگی کرده اند که فیلمی داستانی یا مستند، بدون تأیید دولت یک کشور تولید نمی شود. چنین است که دولت آمریکا را مسئول ساخته شدن فیلم توهین آمیزی می دانند که توسط یک راستگرای افراطی ضدمسلمان ساخته شده است. محمد مرسی، رئیس جمهوری مصر، از دولت آمریکا خواسته که مانع انتشار این فیلم شود، و یکی از فقهای مصری نیز خواستار واکنش سازمان ملل دراین خصوص شده است. به رغم آنکه محمد مرسی در ایالات متحده تحصیل کرده، درک دموکراسی واقعی و آزادی بیان برایش دشوار است. برای شهروندان عرب که در جوامع آزاد زاده و بزرگ نشده اند، سخت است که این اصول را درک کنند.
غرب هم همیشه در شرایط دموکراتیک کنونی نبوده است. جوامع غربی مراحل دشواری را پشت سرنهاده اند تا به آزادیهای امروزی برسند. برای رسیدن به آزادی، میانبری وجود ندارد و تنها راه، درس گرفتن از اشتباهات گذشتۀ غربیان است.
خیزش اعراب هنوز به پایان نرسیده است. این حرکتها ادامه دارد و آینده را شکل می دهد. فرهنگ فریاد زدن و کشتن آنها که مسلمانان با آنها توافق ندارند، باید پایان یابد.
وقتی همراهان پیامبر اسلام فریاد الله اکبر سر می دادند، محمد به آنها می گفت که خداوند، کر نیست و صدای آنها را حتی اگر فریاد نکشند، می شنود. وقتی عرب بادیه گردی به مقدسترین مسجد مسلمانان در مدینه پای نهاد و در صحن آن ادرار کرد، حضرت محمد با دست خود، مسجد را تمیز کرد و اجازه نداد کسی توهین کننده را حتی سرزنش کند.
این، روش پیامبر اسلام بود. امروز درمیان فعالان اجتماعی مسلمان و اسلام گرایان افراطی، این روحیۀ بخشش و گذشت و عطوفت کجاست؟
میلیونها شهروند عرب سال گذشته در پایتخت کشورهایشان فریاد عدالت اجتماعی و آزادی سردادند. امروز، نباید اجازه دهند که تندروی و افراط گرایی انقلابشان را از راه خود منحرف کند.
آزادی تنها به معنای حاکمیت اکثریت نیست. معنای دیگر آن اطمینان یافتن از آن است که زنان، اقلیتهای مذهبی، و دگراندیشان، بدون ترس و دلهره، در جامعه زندگی و رشد کنند.
مسیحیان در سراسر خاورمیانه تحت فشارند، نمادهای باور دینی مسلمانان مورد اهانت قرار می گیرد، زنان در کشورهایی چون مصر در خیابان مورد آزار قرار می گیرند. با این شرایط، نمی توان گفت که همۀ پیامدهای بهار عرب مثبت بوده است. اما نباید از بهارعرب ناامید بود.
جوامع عرب درگذارند، و طی این گذار، ممکن است راه را به اشتباه انتخاب کنند. حمله به سفارتخانه های آمریکا در لیبی، مصر و یمن از نمونه های عدم تساهل در این جوامع است.
مردم این جوامع سالها با این باور زندگی کرده اند که فیلمی داستانی یا مستند، بدون تأیید دولت یک کشور تولید نمی شود. چنین است که دولت آمریکا را مسئول ساخته شدن فیلم توهین آمیزی می دانند که توسط یک راستگرای افراطی ضدمسلمان ساخته شده است. محمد مرسی، رئیس جمهوری مصر، از دولت آمریکا خواسته که مانع انتشار این فیلم شود، و یکی از فقهای مصری نیز خواستار واکنش سازمان ملل دراین خصوص شده است. به رغم آنکه محمد مرسی در ایالات متحده تحصیل کرده، درک دموکراسی واقعی و آزادی بیان برایش دشوار است. برای شهروندان عرب که در جوامع آزاد زاده و بزرگ نشده اند، سخت است که این اصول را درک کنند.
غرب هم همیشه در شرایط دموکراتیک کنونی نبوده است. جوامع غربی مراحل دشواری را پشت سرنهاده اند تا به آزادیهای امروزی برسند. برای رسیدن به آزادی، میانبری وجود ندارد و تنها راه، درس گرفتن از اشتباهات گذشتۀ غربیان است.
خیزش اعراب هنوز به پایان نرسیده است. این حرکتها ادامه دارد و آینده را شکل می دهد. فرهنگ فریاد زدن و کشتن آنها که مسلمانان با آنها توافق ندارند، باید پایان یابد.
وقتی همراهان پیامبر اسلام فریاد الله اکبر سر می دادند، محمد به آنها می گفت که خداوند، کر نیست و صدای آنها را حتی اگر فریاد نکشند، می شنود. وقتی عرب بادیه گردی به مقدسترین مسجد مسلمانان در مدینه پای نهاد و در صحن آن ادرار کرد، حضرت محمد با دست خود، مسجد را تمیز کرد و اجازه نداد کسی توهین کننده را حتی سرزنش کند.
این، روش پیامبر اسلام بود. امروز درمیان فعالان اجتماعی مسلمان و اسلام گرایان افراطی، این روحیۀ بخشش و گذشت و عطوفت کجاست؟
میلیونها شهروند عرب سال گذشته در پایتخت کشورهایشان فریاد عدالت اجتماعی و آزادی سردادند. امروز، نباید اجازه دهند که تندروی و افراط گرایی انقلابشان را از راه خود منحرف کند.
آزادی تنها به معنای حاکمیت اکثریت نیست. معنای دیگر آن اطمینان یافتن از آن است که زنان، اقلیتهای مذهبی، و دگراندیشان، بدون ترس و دلهره، در جامعه زندگی و رشد کنند.