در حالی که ابراهیم رئیسی و مقامات دولت او از در پیش گرفتن دیپلماسی اقتصادی و برنامه گسترش روابط تجاری با کشورهای همسایه سخن می‌گویند، یک کارشناس اقتصادی می‌گوید پیوستن به اف‌ای‌تی‌اف و تصویب لوایح دوگانه پالرمو و سی‌اف‌تی، همچنان به عنوان موانع اصلی اقتصادی پیش روی جمهوری اسلامی ایران در عرصه جهانی به شمار می‌آید، چشم‌انداز روشنی برای اقتصاد ایران وجود ندارد، و مردم قربانی احتکار و قاچاق هدفمند و سوءمدیریت و فساد می‌شوند.
در روزهای پیش رو، ابراهیم رئیسی برای شرکت در نشست سازمان همکاری شانگهای، به تاجیکستان سفر می‌کند. روزنامه همشهری نوشت اگر در این نشست پیوستن جمهوری اسلامی ایران به سازمان همکاری شانگهای فراهم شود، «پیروزی بزرگ» برای او در روابط بین‌الملل است.
از سویی، خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران، ایرنا، روز پنج‌شنبه ۱۸ شهریور، گزارش داد که تکمیل و راه‌اندازی کریدور شمال جنوب در دیدار سفیر جمهوری اسلامی ایران در روسیه با یک مقام اقتصادی در روسیه مورد تأکید قرار گرفته است.
همچنین رایزن اقتصادی سفارت جمهوری اسلامی ایران در لندن، ایرانیان مقیم خارج از کشور را «ظرفیت بالقوه» برای «ارتقای سطح دیپلماسی اقتصادی» برشمرده است. حال آن‌که، در سال‌های گذشته حتی ایرانیان دوتابعیتی که از طرف مقامات رسمی به کشور سفر کرده بودند، بازداشت و زندانی شده‌اند.
نوید جمشیدی، روزنامه‌نگار و تحلیلگر مسائل ایران، در گفت‌وگو با بخش فارسی صدای آمریکا، درباره سیاست‌های اقتصادی دولت ابراهیم رئیسی می‌گوید هنوز هیچ نشانی از دیپلماسی اقتصادی دیده نمی‌شود.
او با اشاره به گزارش‌های اخیر سازمان انرژی اتمی، تأکید می‌کند: «برای دیپلماسی باید ارتباطاتمان با کشورهای دیگر جهان به لحاظ اقتصادی به‌راه باشد که چنین چیزی نیست. موانع بزرگی مثل اف‌ای‌تی‌اف وجود دارد که هیچ نشانی از حل و تصویب دو لایحه باقی‌مانده‌اش را نمی‌بینیم.»
آقای جمشیدی با اشاره به سیاست‌های اقتصادی داخلی دولت سیزدهم و «ابربحران مسکن» می‌گوید، اخبار عجیبی مثل ادعای وعده ساخت یک میلیون واحد مسکونی در سال می‌‌رسد که با توجه به وضعیت اقتصادی و کسری بودجه‌ای که خود آقایان حداقل ۴۰۰ هزار میلیارد تومان برای امسال پیش‌بینی می‌کنند، مضحک و نشدنی است.
به نظر این تحلیلگر مسائل ایران، «نه در زمینه دیپلماسی اقتصادی اتفاق خاصی قرار است بیافتد، و نه در زمینه اقتصاد داخلی» و «همین موضوع مسکن هم پوست خربزه‌ای است که زیر پای ابراهیم رئیسی و دوستانش انداخته‌اند.»
نوید جمشیدی، درباره احتمال بازگشت جمهوری اسلامی ایران به تعهدات برجامی و ایجاد گشایش اقتصادی در نتیجه آن، می‌گوید آن چه از سوی دولت جمهوری اسلامی در روزها و هفته‌های اخیر مشاهده شده، فاصله هر چه بیشتر جمهوری اسلامی با تعهدات برجامی است و به نظر نمی‌رسد برجامی را که پرزیدنت ترامپ پاره کرده بود، دوباره راه بیافتد. پروتکل الحاقی را جمهوری اسلامی معلق کرده، تصاویر دوربین‌ها را به آژانس نمی‌دهد. آژانس با ابراز نگرانی پیش‌بینی کرده که برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی در حال پیشروی است. از این رو، چشم‌انداز کوتاه‌مدت روشنی برای بازگشت جمهوری اسلامی ایران به تعهدات برجام وجود ندارد.
او تأکید می‌کند: «اگر یک توافق نیم‌بندی هم صورت بگیرد که معلوم نیست به چه شکلی خواهد بود، اجرایی بودن آن و فواید اقتصادی آن اگر بخواهد به جمهوری اسلامی برسد، قطعا باید لوایح پالرمو و سی‌اف‌تی تصویب بشود که این کار را هم بعید است اتفاق بیافتد. چرا که این لوایح در مجمع تشخیص مصلحت نظام دارد آب می‌خورد. مجمعی که دبیرش محسن رضایی بود که الان هم معاون اقتصادی ابراهیم رئیسی شده است.»
سردبیر وب‌سایت تحلیلی آسیانیوز، با تبیین مناسبات اقتصادی ایران و کشورهای همسایه، می‌گوید جمهوری اسلامی با کشورهای ثروتمند همسایه در حاشیه جنوبی خلیج فارس روابط ندارد و افغانستان نیز، که همیشه جزو اهداف بزرگ صادراتی ایران بوده، با توجه به تصرف آن توسط طالبان «شرایط مناسبی ندارد.» درباره عراق هم که از اهداف تجاری و اقتصادی همیشگی ایران بوده، «منافع ایدئولوژیک و سیاسی جمهوری اسلامی» در اولویت است. چنان‌چه «از صادرات برق پولی دریافت نمی‌کنیم» و «طلب‌های زیادی داریم که نمی‌توانیم بگیریم.» مراودات جمهوری اسلامی با «ترکیه هم مراودات بیشتر شبیه به مراودات غیرسالم است.»
او همچنین درباره نقش قاچاق در مناسبات اقتصادی جمهوری اسلامی ایران در منطقه، با یادآوری عبارت «برادران قاچاقچی» که محمود احمدی‌نژاد، رئیس‌جمهوری اسبق ایران به کار برد، می‌گوید: «قاچاق‌هایی که در سطح کلان انجام می‌شود، چه وارد کشور می‌شود چه از کشور خارج می‌شود، قطعا کار قاچاقچی‌های عادی نیست.»
به گفته آقای جمشیدی، در زمینه قاچاق دارو «سودجویانی هستند که به دستگاه‌های مبهم و مخوفی که گهگاه امنیتی نام گذاره می‌شوند، متصل هستند.»
او توضیح می‌دهد که به ویژه در مورد دارو و تجهیزات پزشکی، آن هم در این زمان سیاه بحران کرونا در ایران هم داروهای بیمارستانی، مثل رمدیسیور، از بازار سیاه سر در‌می‌آورند و قیمتشان «از یک میلیون تومان شروع شد تا به ۲۰ میلیون تومان رسید و الان به سختی حدود ۱۵ تا ۱۶ میلیون تومان پیدا می‌شود.» او می‌افزاید: «در واقع این‌ها هم قاچاق‌های وارداتی است و هر از گاهی موارد دیگری هم دچار قاچاق صادراتی می‌شوند.»
نوید جمشیدی، با اشاره به بازدید یک نماینده مشهد در مجلس شورای اسلامی از گمرک، عنوان می‌کند: «حجم زیادی از سرم‌هایی که ظاهرا از آلمان وارد شده، در آن جا احتکار شده و پنج سال است که آن جا مانده و چند ماه دیگر تاریخ مصرفشان تمام می‌شود که این یکی از دلایل عمده بحران سرم است.
به گفته آقای جمشیدی، «احتکارهای هدفمند به همراه قاچاق هدفمند صرفا برای سود و نفع کلان اقتصادی فرد یا افراد مرتبط با ساختار قدرت در جمهوری اسلامی» است و بازنده مردم هستند که جانشان را بابت این سوءمدیریت و فساد از دست می‌دهند.
بخشی از ویدئوی گفت‌وگوی نوید جمشیدی، روزنامه‌نگار و تحلیلگر مسائل ایران، با صدای آمریکا:
