دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا، اعلام کرد که رهبران ارمنستان و جمهوری آذربایجان روز جمعه طی مراسمی در کاخ سفید، توافق‌نامه صلح امضا خواهند کرد.
ترامپ این نشست سه‌جانبه را «تاریخی» خواند و گفت این دستاورد در پی ماه‌ها تلاش دولت او برای میانجی‌گری میان دو طرف حاصل شده است. او الهام علی‌اف، رئیس‌جمهوری آذربایجان، و نیکول پاشینیان، نخست‌وزیر ارمنستان، را «رهبرانی شجاع» توصیف کرد که به گفته او «در مسیر درست برای ملت‌های خود» گام برمی‌دارند.
رئیس‌جمهوری آمریکا در شبکه اجتماعی خود، «تروت‌سوشال»، نوشت: «ایالات متحده همچنین توافق‌نامه‌های دوجانبه‌ای را با هر دو کشور برای پیگیری فرصت‌های اقتصادی امضا خواهد کرد تا بتوانیم ظرفیت کامل منطقه قفقاز جنوبی را بالفعل کنیم.»
ترامپ افزود: «این روزی تاریخی برای ارمنستان، جمهوری آذربایجان، ایالات متحده، و جهان خواهد بود.»
ارمنستان و جمهوری آذربایجان دهه‌ها بر سر منطقه مورد مناقشه قره‌باغ درگیر بوده‌اند؛ منطقه‌ای که به لحاظ بین‌المللی بخشی از خاک جمهوری آذربایجان شناخته می‌شود اما عمدتاً ساکنان آن را ارمنی‌ها تشکیل می‌دهند.
اوایل امسال، دو کشور متن توافق‌نامه صلح را نهایی کردند؛ اقدامی که مورد استقبال ایالات متحده قرار گرفت.
الهام علی‌اف روز پنجشنبه در واشنگتن با استیو ویتکاف، فرستاده ویژه ترامپ در مأموریت صلح، دیدار کرد.
دفتر ریاست‌جمهوری آذربایجان در بیانیه‌ای گفت: «طرفین درباره چشم‌انداز همکاری‌های راهبردی میان جمهوری آذربایجان و ایالات متحده، روند عادی‌سازی روابط میان ارمنستان و جمهوری آذربایجان و دستور کار صلح منطقه‌ای تبادل نظر کردند.»
در جریان این دیدار، علی‌اف و ویتکاف شاهد امضای یک «یادداشت همکاری» میان شرکت دولتی نفت جمهوری آذربایجان (سوکار) و شرکت آمریکایی اکسون‌موبیل بودند. این توافق‌نامه را میکائیل جباروف، وزیر اقتصاد جمهوری آذربایجان، و جان آردیل، معاون رئیس اکسون‌موبیل، امضا کردند.
از سوی دیگر، پاشینیان در سفر خود به واشینگتن از موزه «کتاب مقدس» بازدید کرد و گفت که یک نسخه بازسازی‌شده از انگشتر مصور متعلق به گریگور نارکاتسی، شاعر ارمنی قرون وسطی، را اهدا کرده است.
او در صفحه فیس‌بوک خود نوشت: «خوشا به حال صلح‌طلبان، زیرا آنان فرزندان خدا خوانده خواهند شد.»
شماری از چهره‌های سیاسی در هر دو کشور از سفر رهبرانشان به واشنگتن استقبال کردند و آن را گامی مثبت در مسیر تعامل دوباره با ایالات متحده خواندند.
آرسن توروسیان، عضو پارلمان ارمنستان، در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «به صلح در منطقه قفقاز جنوبی نزدیک‌تر می‌شویم، به لطف تلاش‌های دوجانبه میان ارمنستان و آذربایجان با میانجی‌گری و حمایت آمریکا!»
نگار آرپادارای، نماینده پارلمان جمهوری آذربایجان، نیز در پستی نوشت که این نشست «می‌تواند گامی مهم به‌سوی صلح پایدار در قفقاز جنوبی باشد.»
منطقه قره‌باغ بیش از ۳۰ سال در کنترل ارمنی‌ها بود، اما نیروهای جمهوری آذربایجان در سال ۲۰۲۳ طی یک عملیات برق‌آسا این منطقه را بازپس گرفتند. این اقدام علیه جمهوری خودخوانده «آرتساخ» صورت گرفت.
جمهوری آذربایجان اعلام کرد هدف این عملیات، خلع سلاح کامل و تسلیم بی‌قیدوشرط آرتساخ و نیز خروج نیروهای ارمنی از منطقه بود. این حمله بحران انسانی بزرگی به بار آورد و ده‌ها هزار ارمنی را ناچار به فرار کرد.
از آن زمان، رهبران دو کشور تمایل خود را برای گفت‌وگوهای دیپلماتیک ابراز کرده‌اند. ماه گذشته، شیخ محمد بن زاید آل‌نهیان، رئیس امارات متحده عربی، میزبان نشست علی‌اف و پاشینیان در ابوظبی بود؛ نشستی با هدف اعتمادسازی و کمک به ثبات منطقه قفقاز جنوبی.