علی بیتاللهی؛ مدیر بخش زلزله و خطرپذیری مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی هشدار داد که «نقش رستم» با خطر تخریب کامل روبهرو است و آثار تاریخی اصفهان، یزد، سمنان و کرمان به دلیل «فرونشست زمین» در معرض تهدید قرار گرفتهاند.
به گزارش روزنامه اعتماد، بیتاللهی با در معرض خطر دانستن آثار تاریخی مانند نقش رستم و شهر پارسه و تخت جمشید و میدان نقش جهان گفت که «بهرهبرداری بیرویه از سفرههای آب زیرزمینی » نقش رستم و تخت جمشید را در خطر فرونشست زمین قرار داده است.»
این کارشناس حکومتی شهرسازی گفت که «ترکخوردگیها در میدان نقش جهان مشهود است» و طی بازدید که از میدان نقش جهان و مسجد جامع داشته است «پشت مسجد و در قسمتی که ورود بازدیدکنندگان ممنوع است، ترکخوردگی در کاشیکاریها و ترکخوردگی و اعوجاج در ستونها» دیده میشود.
او با اظهار نگرانی از اینکه بعضی از پلهای اصفهان دچار آسیبهای ناشی از فرونشست شدهاند، افزود «حدود ۳۵۰ مسجد در پهنههای فرونشستی است» در حالی که «تعدادی از این مساجد، بناهای تاریخی محسوب میشوند.»
بیت الهی، آثار تاریخی یزد و سمنان و کرمان را هم در معرض فرونشست دانسته و گفت که این آثار تاریخی «سازههای فاقد اسکلت مهندسی هستند» و با خشت و آجر ساخته شدهاند «این مصالح هم گسستگی دارند و بر اثر کشش، به راحتی ترک میخورند.»
او یادآور شد که فرونشست زمین یک عامل انسانی است و «مصرف بیرویه آب، با آبیاریهای هدرده و کشت محصولات پر آببر، با حفر بیرویه چاههای مجاز و غیرمجاز و استخراج آب زیر سطحی» از دلایل بالا رفتن خطر تخریب بناهای تاریخی است.
سالها است کنشگران مدنی و زیست محیطی، چه در داخل و چه در خارج از ایران، نسبت به برداشت بیرویه از سفرههای آب زیرزمینی و فرونشست زمین هشدار میدهند.
در دی ماه سال ۱۴۰۲، رئیس سازمان نقشهبرداری متوسط نرخ فرونشست ایران را پنج برابر میانگین جهانی عنوان کرد و گفت که متوسط فرونشست در ایران به ۱۵ سانتیمتر رسیده است.
با این حال به نظر میرسد در این سالها هیچگونه اقدام جدی در این رابطه صورت نگرفته است.
وزارت نیرو کمیتهای را تحت عنوان «سازگاری با کم آبی» تشکیل داده است ولی کارشناسان میگویند این کمیته کوچکترین اقدامی در رابطه با برداشت از آبخوانها، کسری آبخوانها و فرونشست زمین انجام نداده است.