با گذشت نزدیک به یک ماه از اعتراض‌های سراسری به جمهوری اسلامی که به دنبال کشته‌شدن مهسا امینی در بازداشت گشت ارشاد شعله‌ور شد، معترضان کماکان علیه حکومت و رهبر آن شعار می‌دهند و اظهارت اخیر علی خامنه‌ای که جمهوری اسلامی را به «درخت تنومند» تشبیه کرده به سخره گرفته‌اند.
شنبه ۲۳ مهر، بر اساس گزارش‌ها اعتراض و اعتصاب در بسیاری از دانشگاه‌ها و شهرها از سر گرفته شده است؛ هرچند که فرمانده یگان ویژه نیروی انتظامی کمی پیشتر مدعی «جمع شدن» اعتراض‌ها شده بود.
اختلال در اینترنت هم کماکان ادامه دارد و حکومت با هر شیوه‌ای می‌کوشد معترضان را ساکت کند؛ اقدامی ناموفق که تنها باعث مختل شدن زندگی و تعطیل شدن کسب و کارهای مجازی شده است.
همزمان، حمایت‌های جهانی از معترضان افزایش یافته است و مقامات آمریکا پشتیبانی تمام‌عیار خود از مردم ایران را اعلام کرده‌اند.
در تازه‌ترین واکنش، رابرت مالی، نماینده ویژه آمریکا در امور ایران، با بازنشر توییت وزیر امور خارجه آمریکا درباره دیدار روز جمعه با چند تن از کنشگران ایرانی گفت: «متاسفانه، اما جای شگفت نیست، دولت ایران به جای گوش دادن به معترضان مسالمت‌جو همچنان به سوی آنان شلیک می‌کند.» او افزود: «گفت‌وگوی ارزشمندی با فعالان حقوق بشری درباره ایران و گام‌هایی که ایالات متحده برای حمایت از حقوق بشر بنیادین مردم [ایران] می‌تواند بردارد، داشتیم.»
شنبه‌های اعتراض؛ از اردبیل تا مشهد، از کرج تا اصفهان
مخالفان و معترضان در شهرهای مختلف ایران روز شنبه ۲۳ مهر، مانند شنبه‌های گذشته و به دنبال فراخوان سراسری، اعتراض خود را از سر گرفته‌اند.
تصاویر منتشرشده در رسانه‌های اجتماعی حاکی از گسترش سریع اعتراضات در اردبیل است. معترضان از حمله روز پنجشنبه لباس شخصی‌ها به دبیرستان دخترانه شاهد که منجر به زخمی‌شدن ١٠ دانش‌آموز و بازداشت هفت تن دیگر شد، خشمگین هستند.
و ویدیوهایی دیگر از اردبیل:
همزمان با گسترش اعتراضات در اردبیل علی کریمی، ستاره سابق تیم ملی، با انتشار توییتی نوشته است: «برای دبیرستان شاهد اردبیل... یاشاسین آذربایجان»
در گوهردشت کرج، لباس شخصی‌ها به معترضان حمله کردند.
در رشت و اصفهان نیز معترضان به خیابان آمدند:
و در مشهد علیه حکومت روحانیون شعار سرداده شد:
دانشگاه‌ها علیه جمهوری اسلامی
دانشجویان هم روز شنبه بار دیگر علیه جمهوری اسلامی و علی خامنه‌ای شعار دادند. ده‌ها تن از دانشجویان دختر دانشکده فنی و حرفه‌ای شریعتی تهران روز شنبه ۲۳ مهر در تجمعی شعار «آزادی، آزادی، آزادی» سر دادند.
در دانشگاه الزهرا، دانشجویان امسال را سال سرنگونی خامنه‌ای توصیف کردند:
به گزارش شبکه حقوق بشر کردستان، جمعی از دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی کردستان نیز با سر دادن شعار «ژن، ژیان، آزادی» در مقابل درب ورودی این دانشگاه تجمع کرده‌اند.
بر اساس ویدیویی که در رسانه‌های اجتماعی همرسانی می‌شود، بهنیا شهبازی دانشجوی دانشگاه علم و فرهنگ تهران در مقابل این دانشگاه توسط نیروهای لباس شخصی جمهوری اسلامی دستگیر شده است.
همزمان، و در حالی که یک شاهد عینی به صدای آمریکا از نیمه‌تعطیل بودن فروشگاه‌ها در تهران خبر داده، مقامات ایران بار دیگر اینترنت را مختل کرده‌اند.
درختی که میوه نمی‌دهد
علیرضا گودرزی کشتی‌گیر ملی‌پوش با انتشار استوری نسبت به صحبت‌های اخیر علی خامنه‌ای واکنش نشان داد. او در یکی از استوری‌های اینستاگرام خود با اشاره به «درخت تنومند» نامیدن جمهوری اسلامی توسط خامنه‌ای نوشت: درختی که ۴۳ سال است میوه نداده، قطعش می‌کنند.
مهرداد پولادی، بازیکن پیشین پرسپولیس هم در واکنش به ادعای علی خامنه‌ای، جمهوری اسلامی را به «علف هرز» تشبیه کرد.
خبرنگار صدای آمریکا هم در این مورد واکنش کاربران شبکه‌های اجتماعی را بررسی کرده است:
ادامه پشتیبانی جهانی از معترضان
شماری از فعالان حقوق بشری در داکا، پایتخت بنگلادش، روز شنبه ٢٣ مهر به منظور همبستگی با معترضان ضدحکومتی در ایران گرد هم آمدند.
همچنین، در میدان مرکزی استکهلم، پایتخت سوئد، تجمع بزرگی در حمایت از اعتراضات سراسری ایران در حال برگزاری است. کارولا و دکتر آلبان، دو خواننده مشهور سوئدی، با شرکت در این تجمع، چند ترانه خود را اجرا کردند.
بازداشت و سرکوب ادامه دارد
شبکه حقوق بشر کردستان از بازداشت افشین غلامی، روزنامه‌نگار، مدیر مسئول و سردبیر ماهنامه کُردی-فارسی «تفکر انتقادی» در بوکان خبر داد. با تشدید سرکوب‌های دولتی، شمار فزاینده‌ای از روزنامه‌نگاران توسط جمهوری اسلامی بازداشت شده‌اند.
عزیز ویسی، هنرمند نامدار کُرد نیز روز شنبه ٢٣ مهرماه پس از احضار به دادگاه شهر جوانرود بازداشت شد. به گزارش هه‌نگاو، پس از انتشار آهنگی کُردی از آقای ویسی به یاد جانباختگان اعتراضات جاری در ایران، او به تبلیغ علیه نظام متهم شده است.
شبکه حقوق بشر کردستان تصویری از خاکسپاری کمال فقیهی، شهروند ۵۲ ساله اهل بوکان، منتشر کرده است. به گفته این سازمان، آقای فقیهی روز چهارشنبه در حالی که روی پشت بام خانه بود، هدف تیراندازی نیروهای جمهوری اسلامی قرار گرفت و کشته شد.
کودکان افغانستانی در میان کشته‌شدگان
دومین کودک افغانستانی در جریان سرکوب اعتراضات سراسری در تهران کشته شد. محمد رضا سروری چهارده ساله بود و به گفته وکیل خانواده اش، گواهی پزشکی قانونی نشان می دهد که «خونریزی و له شدگی بافت مغز بر اثر اصابت جسم پرتابه ای پرشتاب» علت کشته شدنش بوده.
سی و یکم شهریور ماه نیز، کودک افغانستانی دیگری به نام ستاره تاجیک در اعتراضات تهران کشته شد. در گواهی پزشکی قانونی او، «ضربات متواتر جسم سخت بر سر و صورت»، علت مرگ قید شده بود. خانواده ستاره زیر فشار نیروهای امنیتی انتظامی، مجبور شدند بگویند دخترشان خودکشی کرده است. ستاره هفده ساله بود.
حمایت تمام‌عیار آمریکا از معترضان؛ از بایدن تا وزرات خارجه
جو بایدن، رئیس جمهوری آمریکا، که غروب روز جمعه برای سفری یک روزه وارد کالیفرنیا شده بود، در واکنش به حضور پرشور ایرانیانی که خواهان حمایت کامل آمریکا از معترضان در ایران و توقف مذاکره با جمهوری اسلامی بودند، گفت: « آنجا پلاکارد «ایران آزاد» را می‌بینم. می‌خواهم بدانید که ما واقعاً در کنار شهروندان و زنان شجاع ایران هستیم.»
همچنین، نازنین بنیادی بازیگر سرشناس ایرانی بریتانیایی و فعال سیاسی روز جمعه با حضور در کاخ سفید با مقامات ارشد ایالات متحده از جمعه کاملا هریس «معاون رییس جمهور» آنتونی بلینکن «وزیر امور خارجه» و جیک سالیوان«مشاور امنیت ملی کاخ سفید» دیدار و گفتگو کرد.
کاملا هریس در این ملاقات، ضمن اعلام حمایت خود از زنان و دختران شجاع ایرانی که تظاهرات مسالمت‌آمیز را برای تامین حقوق برابر و کرامت اولیه انسانی رهبری می کنند تاکید کرد:« دولت ایالات متحده در کنار این زنان و سایر مبارزان خواهد بود تا جهان، صدای آنها را بشنود و ضمن تسهیل دسترسی ایرانیان به اینترنت آزاد مقامات جمهوری اسلامی را نسبت به اقدامات وحشیگرانه در سرکوب معترضان پاسخگو کند.»
جیک سالیوان مشاور امنیت ملی کاخ سفید هم درباره دیدارش با نازنین بنیادی در توئیتی نوشت:« آمریکا بار دیگر تأکید می‌کند که دولت بایدن در کنار زنان شجاع و همه شهروندان ایران است که در حال حاضر برای تأمین حقوق اولیه خود و در برابر خشونت و سرکوب، به خیابان ها آمده‌اند.»
آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا، و جان کربی، هماهنگ‌کننده راهبردی شورای امنیت ملی کاخ سفید، نیز به تحولات ایران واکنش نشان دادند.
آنتونی بلینکن صبح روز جمعه در دیدار با چند تن از کنشگران ایرانی گفت که «شاهد نمایش شجاعت خارق‌العاده در سراسر ایران هستیم.»
در این دیدار که وندی شرمن، رابرت مالی، و شماری دیگر از مقامات ارشد وزارت امور خارجه آمریکا نیز حضور داشتند، آقای بلینکن گفت: «زنان، جوانان، و بسیاری دیگر برای حقوق بنیادینی که رژیم ایران کماکان از آنها دریغ می‌کند، به پاخاسته‌اند.»
وزیر امور خارجه آمریکا با اشاره به سال‌ها و دهه‌ها اعتراض مردم ایران علیه جمهوری اسلامی، افزود: «پس از مرگ مهسا امینی و نمایش خودجوش خشم ناشی از آن، ما شاهد رویدادی خارق‌العاده در سراسر کشور هستیم که رهبری آن عمدتاً در دست زنان و جوانان است.»
آنتونی بلینکن گفت علیرغم تلاش‌های جمهوری اسلامی برای جلوگیری از برگزاری تجمعات، آزادی بیان، و ارتباط آزادانه ایرانیان با یکدیگر، ایالات متحده به حمایت از معترضان ادامه خواهد داد.
جان کربی نیز در مصاحبه‌ای اختصاصی با صدای آمریکا با اشاره به این که «در حال حاضر هیچ‌گونه دیپلماسی در رابطه با برجام جریان ندارد» تصریح کرد: «تمرکزمان هم بر این موضوع نیست.»
هماهنگ‌کننده راهبردی شورای امنیت ملی کاخ سفید افزود: «در حال حاضر تمرکز ما این است که روشن کنیم رژیم را به دلیل نحوه رفتارش با مردم ایران - مردمی که می‌‌خواهند به طور مسالمت‌آمیز اعتراض کنند و صدای‌شان را به گوش دیگران برسانند - پاسخگو خواهیم کرد. ما قبلا با استفاده از تحریم همین کار را کرده‌ایم و در آینده هم خواهیم کرد. تمرکز ما بر این است.»
کمیسیون ایالات متحده آمریکا در امور آزادی مذهبی بین‌المللی روز جمعه با انتشار بیانیه‌ای خواستار تشکیل یک کمیسیون تحقیق در سازمان ملل متحد به پیشگامی دولت جو بایدن برای بررسی سرکوب، بازداشت، و کشتن زنان ایرانی معترض به حجاب اجباری توسط جمهوری اسلامی شد.
ایران ناآرام در روز جمعه
روز جمعه ۲۲ مهر حسن رونقی، برادر حسین رونقی فعال حقوق بشر، با انتشار توییتی اعلام کرد که حال برادر زندانی‌اش وخیم و جانش در خطر است.
از سویی دیگر علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، در دیدار با اعضای کنفرانس بین‌المللی وحدت اسلامی و در تازه‌ترین موضع‌گیری نسبت به اعتراضات سراسری ایرانیان گفت: «غلط می‌کند کسی فکر کَندَن درخت تناور جمهوری اسلامی را بُکُنَد.»
همزمان با خط و نشان جدید رهبر ایران غلامرضا منتظری، نماینده مجلس ایران، از ایجاد یک «سازوکار» جدید برای شنیدن اعتراضات مردم، در جلسه سران نظام خبر داد. در روزهای اخیر، تصمیمات متناقضی از سوی مقامات جمهوری اسلامی مطرح شده است. برای مثال، محسنی اژه‌ای، رئیس قوه قضائیه، یک روز از گفتوگو با معترضان سخن گفت و روز بعد خواستار احکام شدید علیه آنها شد.
پس از حذف عارف غلامی از تیم استقلال به دلیل همراهی‌اش با اعتراضات سراسری، سیاوش یزدانی نیز از تمرین این تیم کنار گذاشته شد.
سعید افکاری، برادر نوید افکاری، با انتشار عکس آخرین استوری امین بذرگر گفت: «بارها تهدیدش کردند ولی سکوت نکرد.» حساب کاربری «۱۵۰۰ تصویر» روز جمعه اعلام کرد جسد امین بذرگر، کشتی‌گیر و دوست نوید، که از بهمن‌ماه ۱۴۰۰ ناپدید شده بود، در کوهی در شیراز پیدا شده است.
شورای هماهنگی تشکل‌های صنفی فرهنگیان ایران روز جمعه به نقل از شاهدان عینی اعلام کرد نزدیک به ١٠ دانش‌آموز دختر دبیرستان شاهد در اردبیل بر اثر حمله نیروهای لباس شخصی زخمی و به بیمارستان فاطمی این شهر منتقل شده‌اند. این نهاد صنفی افزوده که هفت دانش‌آموز دیگر نیز با همکاری مدیر این مدرسه به نیروهای امنیتی تحویل داده شده‌اند.
- تداوم اعتراضات
بر اساس تصاویری که در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده، جمعی از مردم زاهدان روز جمعه شعارهای ضدحکومتی از جمله «مرگ بر جمهوری اسلامی» سر دادند.
جمعی از مردم اهواز نیز پنجشنبه شب با شعارهایی همچون «مرگ بر دیکتاتور» و «چشم و چراغ ایران، سنندج زاهدان» به اعتراضات ضدحکومتی علیه جمهوری اسلامی ادامه دادند.
جمعی از ایرانیان ساکن تورنتو روز جمعه ۲۱ مهر مقابل ساختمان رادیو و تلویزیون سی‌بی‌اس کانادا جمع شده و خواستار پوشش بیشتر اعتراضات ایران شدند. به گفته آنها سکوت رسانه‌های غربی باعث خشونت بیشتر جمهوری اسلامی در سرکوب می‌شود.
به گزارش سازمان حقوق بشری هه‌نگاو، علیرغم پیگیری‌های مکرر خانواده پردیس جاوید، دانشجوی ٢٠ ساله رشته تربیت بدنی، هنوز هیچ اطلاعی درباره وضعیت او وجود ندارد.
در این گزارش آمده است که این دختر دانشجو شنبه ۱۶ مهر در جریان اعتراضات مردم سنندج به کشته‌شدن مهسا امینی با شلیک مستقیم نیروهای حکومتی زخمی و سپس توسط آنها دستگیر شد.
- واکنش‌های جهانی
جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، روز جمعه در توییتی نوشت که بار دیگر درباره «موضع آشکار و یکصدای» اتحادیه اروپا مبنی بر حق مردم ایران برای برگزاری «تجمع مسالمت‌آمیز» و دفاع از حقوق بنیادین‌شان با حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران، صحبت کرده است.
مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا با تاکید بر ضرورت دسترسی مردم به اینترنت و لزوم پاسخگویی، گفت که سرکوب خشونت‌آمیز باید بی‌درنگ متوقف شود و معترضان باید آزاد شوند.
هشت نماینده زن مجلس نمایندگان استرالیا در نامه‌ای به وزیر خارجه این کشور، از او خواسته‌اند که نهاد سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را در فهرست سازمان‌های تروریستی این کشور قرار دهد و زمینه مسدود کردن دارایی‌ها و ممنوعیت سفر اعضای این نهاد نظامی را فراهم کند.
- مطبوعات بین‌المللی
نیویورک تایمز روز جمعه مقاله‌ای منتشر کرد که در آن نوشته شده جوانان در کانون گسترده‌ترین اعتراض‌ها علیه روحانیان حاکم بر این ایران قرار دارند. در این مقاله آمده که حضور زنان و دختران، در صف اول تظاهرات چشمگیر است و علی رغم سرکوب‌های پیاپی نیروهای امنیتی، جوانان و حتی دختران دبیرستانی نیز شجاعانه به این اعتراضات پیوسته‌اند.
برخی رسانه‌های آمریکایی نامه‌ای از مسیح علی‌نژاد، روزنامه‌نگار و فعال مدنی، را منتشر کرده‌اند که از جو بایدن، رئيس جمهوری آمریکا، خواسته با توانمندسازی معترضان ایرانی، به آنها برای تحقق خواسته‌های دموکراتیک‌شان کمک کند. وی در این نامه خواسته که جمهوری اسلامی منزوی‌تر شود.
هیات تحریریه روزنامه واشنگتن پست در سرمقاله‌ای با اشاره به برخورد شدید حکومت جمهوری اسلامی با معترضان و مرگ حدود دویست نفر توسط ماموران، نوشت اعتراضات نشان می‌دهد ایرانیان عمیقا و به‌طور گسترده‌ای خواستار رهایی از روحانیون دیکتاتور هستند و این روحیه آنها را نمی‌توان دستگیر کرد.
نشریه هفتگی گاردین هم این هفته طرحی از زنان معترض ایرانی را روی جلد خود منتشر کرده است. طراح آن روشنک روزبهانی هنرمند مقیم لندن است.
دور جدید اعتراضات سراسری ایران از ۲۵ شهریور آغاز شده و در همه استان‌های کشور جریان داشته است.
در جریان این دور اعتراضات که پس از کشته شدن مهسا (ژینا) امینی در بازداشت از سر گرفته شده است، تا کنون شعارهایی از جمله «مرگ بر خامنه‌ای»، «مرگ بر دیکتاتور»، «زن، زندگی، آزادی»، «خامنه‌ای قاتله، حکومتش باطله»، «فتنه ۵۷، عامل هر فلاکت»، «این آخرین پیامه، هدف خود نظامه»، «آذربایجان بیدار است، حامی کردستان است»، «کردستان، چشم و چراغ ایران»، «کشتن برای روسری، تا کی چنین خاک بر سری»، «نه روسری، نه توسری، آزادی و برابری»، «فکر نکنید امروزه، قرار ما هرروزه»، «وای به روزی که مسلح شویم»، «رضا شاه، روحت شاد»، «توپ تانک مسلسل دیگر اثر ندارد، به مادرم بگویید دیگر دختر ندارد»، «هر یه نفر کشته شه، هزار نفر پشتشه»، و «کردستان، زاهدان، خونین تمام ایران» سر داده شده است.
مهسا امینی ۲۲ ساله که به همراه خانواده‌اش از سقز به تهران سفر کرده بود، ۲۲ شهریور توسط گشت ارشاد بازداشت و به مرکز پلیس امنیت اخلاقی، مشهور به بازداشتگاه وزرا منتقل شد. او ساعاتی بعد با آمبولانس به بیمارستان کسری برده شد و در بخش مراقبت‌های ویژه بستری شد و ۲۵ شهریور جان باخت.
* صدای آمریکا در حال حاضر نمی‌تواند صحت همه ویدیوها و گزارش‌ها را به طور مستقل تأیید کند.
