شی جین پینگ، رهبر حزب کمونیست چین، در بیستمین کنگره ملی این حزب که این هفته برگزار شد به ایالات متحده اشاره نکرد. اما پیام او روشن بود: پکن در مواجهه با تهدیدات غرب، از جمله تهدیدات مربوط به تایوان، جسورانهتر عمل خواهد کرد.
شی جین پینگ، با انتقاد از «تحریکات جدی نیروهای خارجی که در تایوان مداخله می کنند» گفت: «ما متعهد به کنار گذاشتن استفاده از زور نیستیم و گزینه استفاده از همه تدابیر لازم را برای خود محفوظ می داریم.»
کنگره آمریکا در حال بررسی طرح «قانون سیاست تایوان» است، که هدفش تقویت توانایی نظامی این جزیره خودگردان در برابر تهاجم احتمالی چین است. پکن، تایوان را یک استان چین میداند که به طور یکجانبه جدا شده است.
سخنرانی شی و گزارش کنگره حزب کمونیست چین حاوی هشدارهای جدی بود که چین با تهدیدهای خارجی فزاینده و ورود به دورهای مواجه است «که در آن فرصتها، خطرات و چالشهای استراتژیک همزمان هستند.»
کنگره حزب کمونیست چین در حالی سیاست خارجی جسورانهتری را تحت رهبری شی (که به طور شگفتآوری برای سومین دوره در قدرت باقی خواهد ماند) تثبیت میکند که پکن در صورت پیروزی جمهوریخواهان در انتخابات میان دورهای کنگره آمریکا در ماه نوامبر، در مسیر تقابل بیشتر با دولت بایدن قرار میگیرد چرا که جمهوریخواهان در کنگره آمریکا، دولت بایدن را تحت فشار قرار خواهند داد تا در برابر چین حتی سختگیرانهتر از شرایط کنونی عمل کند.
کوین مک کارتی، رهبر اقلیت جمهوریخواهان در مجلس نمایندگان آمریکا در ماه سپتامبر به خبرنگاران گفت: «۵۰ سال، حزب کمونیست چین به سبک زندگی آمریکایی، به اقتصاد ما، به مشاغل ما، به شرکتها، به فرهنگ ما، به نهادهای ما و به آینده ما حمله کرده است.»
اگر جمهوری خواهان اکثریت کرسیهای مجلس را به دست آورند، مک کارتی به احتمال زیاد رئیس مجلس نمایندگان آمریکا خواهد شد.
مایکل مک کال، نماینده جمهوریخواه کمیته امور خارجی مجلس نمایندگان، که «کارگروه ویژه چین» را رهبری می کند، قول داده است که اگر جمهوری خواهان دوباره کنترل امور را به دست بگیرند، ایالات متحده را در رقابت بزرگ خود با چین بر سر قدرت آماده می کند، آن هم از طریق قوانین سختگیرانهتر، نظیر قوانینی در مورد کنترل اقلام صادراتی به چین که صادرات برخی کالاها به چین را محدود خواهد کرد.
او در همان کنفرانس مطبوعاتی گفت: «اولویت من متوقف کردن صادرات این فناوریها و فروش این فناوریها به چین خواهد بود که به آنها امکان میدهد ماشین جنگی خود را بسازند که سپس به سمت ما نشانه گرفته میشود.»
در اوایل ماه جاری، دولت بایدن اقدامات تخاصمی برای محدود کردن صادرات فناوری پیشرفته نیمه هادی از ایالات متحده به چین را اعلام کرد و گفت که این فناوری برای مدرن شدن ارتش چین مورد استفاده قرار میگیرد.
فراتر از تایوان
فراتر از موضوع تایوان، قانونگذاران مختلف جمهوریخواه قول دادهاند روی چین تمرکز بیشتری داشته باشند که از موضع سختتر ایالات متحده در مورد مسائلی نظیر تامین امنیت زنجیره محصولات گرفته تا بررسی منشأ ویروس کرونا را شامل میشود. آنها همچنین به این نکته اشاره دارند که خواهند گفت جو بایدن، رئیسجمهوری آمریکا، نسبت به پکن موضع «نرمی» دارد.
اما حتی اگر دموکراتها اکثریت اندک خود را در کنگره حفظ کنند، سیاست بایدن در مورد چین احتمالاً ستیزهجویانه باقی خواهد ماند و بسیاری از سیاستهای رئیس جمهوری پیشین ، دونالد ترامپ، از جمله تعرفه های سنگین بر کالاهای چینی و مهار نفوذ پکن در اقیانوس هند و اقیانوس آرام را حفظ میکند.
یون سون، مدیر «برنامه چین» در مرکز استیمسون گفت: «در دولت ترامپ، چینیها واقعاً امیدوار بودند که دموکراتها پیروز شوند. اما پس از گذشت تقریباً دو سال از دولت بایدن، فکر میکنم چینیها به این درک رسیدهاند که هر دو (حزب) نمیخواهند اجماع در مورد چین را تغییر دهند.»
یون به صدای آمریکا گفت: « برخی در چین حتی استدلال میکنند که سیاست بایدن برای چین سختگیرانهتر است، چرا که بایدن موضع خود را [با دیگران] تنظیم میکند و متحدان و شرکا را برای مقابله مشترک با نفوذ فزاینده چین بسیج میکند.»
یون گفت، اگر جمهوریخواهان کنترل کنگره را بازپس گیرند، نسبت به رویکرد چندبعدی سیاست بایدن برای رقابت استراتژیک با چین که از جمله شامل همکاری در چالشهای فراملی مانند تغییرات آب و هوایی و پیشگیری از بیماری همهگیر میشود، تردید بیشتری به وجود میآید.
یون گفت که این رویکرد مشکل ساز است، زیرا پکن روابط خود با واشنگتن را معاملهای میداند به این معنی که برای تضمین همکاری چین، ایالات متحده باید مسائلی را که رقابتی میداند بپذیرد، زیرا برای پکن، «همه چیز به هر چیز دیگری مرتبط است.»
او گفت، از دیدگاه پکن، هر اتفاقی که در آینده نزدیک در عرصه سیاست آمریکا بیفتد (از جمله انتخابات کنگره)، هیچ نتیجه خوبی برای چین ندارد.
به گفته یون صرف نظر از اینکه چه کسی در این انتخابات میاندورهای آمریکا پیروز میشود یا چه کسی در انتخابات ریاستجمهوری بعدی آمریکا در سال ۲۰۲۴ پیروز شود، سیاست کنونی آمریکا در خصوص چین باقی میماند.