چین روز پنجشنبه، سوم خرداد، رزمایش دو روزه‌ای را در اطراف تایوان آغاز کرد که آن را رزمایش «مجازات» در واکنش به «اقدامات جدایی‌طلبانه» رئیس جمهوری منتخب تایوان خوانده است.
پکن این رزمایش را با اعزام جنگنده‌های هوایی، ناوهای جنگی و شبیه‌سازی حملات نظامی در اطراف جزایر تحت کنترل تایوان که در کنار سواحل چین قرار دارند، تنها سه روز پس از روی کار آمدن لای چینگ ته، رئیس جمهوری جدید تایوان برگزار می‌کند.
لای روز دوشنبه در مراسم تحلیف خود از چین خواست ضمن به رسمیت شناختن حاکمیت تایوان تهدیدات علیه این کشور را متوقف کند. او که بارها پیشنهاد مذاکره با چین را داده است می‌گوید فقط مردم تایوان می‌توانند برای آینده خود تصمیم بگیرند.
وزارت دفاع تایوان این رزمایش را محکوم کرد و گفت که نیروهایش را به مناطق اطراف این کشور اعزام کرده است، پدافند هوایی و نیروهای موشکی اهداف را ردیابی می‌کند و مطمئن است که می‌تواند از قلمرو خود محافظت کند.
دفتر ریاست‌جمهوری تایوان ضمن ابراز تأسف از اقدام چین برای برگزاری این رزمایش گفت پکن با «اقدامات نظامی یک‌جانبه» آزادی‌های دموکراتیک تایوان و صلح و ثبات منطقه‌ای را تهدید می‌کند و به مردم این جزیره اطمینان داد که تایوان می‌تواند امنیت خود را تضمین کند.
یک مقام ارشد تایوان که با توجه به حساسیت موضوع نخواست نامش اعلام شود به رویترز گفت که این رزمایش بخشی از سناریویی است که تایوان پیش‌بینی کرده بود و دولت تایوان «درک جامعی» از تحرکات نظامی چین دارد.
مقامات تایوانی در آستانه مراسم تحلیف لای گفته بودند که تحرکات نظامی چین را از نزدیک زیر نظر دارند. چین در دو سال گذشته چند مانور نظامی در اطراف تایوان برگزار کرده است.
یکی از این مقامات تایوانی گفت چین هیچ منطقه پرواز ممنوعی را اعلام نکرده است و تایوان نیز هیچ گونه تحرکات گسترده نیروهای زمینی و موشکی چین را مشاهده نکرده است.
لای چینگ-ته از حزب حاکم دموکراتیک مترقی تایوان و معاون رئیس جمهوری پیشین پس از پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری گفت امیدوار است ایالات متحده «بتواند به حمایت قاطع» از تایوان ادامه دهد. او در دیدار با اولین گروه از قانونگذاران آمریکایی که پس از پیروزی او به تایپه سفر کرده بودند گفت دموکراسی و آزادی ارزش‌های اصلی مشترک با ایالات متحده است.
لای گفت: «تایوان در خط مقدم توسعه‌طلبی اقتدارگرایانه چین قرار دارد. این امر تایوان را در یک موقعیت استراتژیک مهم قرار داده است. ثبات در سراسر تنگه تایوان برای صلح و رفاه منطقه و جهان بسیار مهم است.»
آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا، نیز پس از پیروزی لای در بیانیه‌ای خطاب به مردم تایوان برای نشان دادن «قدرت یک سیستم دموکراتیک» تبریک گفت و بر تعهد آمریکا به حفظ صلح و ثبات در سراسر تنگه تایوان و حل مسالمت‌آمیز اختلافات فارغ از هر «فشار و اجباری» تأکید کرد.
دولت تایوان با ادعای حق حاکمیت چین مخالف است و می گوید جمهوری خلق چین هرگز بر این جزیره حکومت نکرده است و حق ندارد در مورد سرنوشت آن دخالت یا آن را کنترل کند و تنها مردم تایوان می‌توانند این کار را انجام دهند.
