روزنامه بریتانیائی گاردین در مقاله ای به قلم سعید کمالی دهقان تحت عنوان «چرا کانادا در برابر ایران رویکردی اشتباه در پیش گرفته است؟» می نویسد در حالی که غرب در مسیر آشتی و تفاهم با ایران گام بر می دارد، اتاوا سیاستی غلط اتخاذ کرده است که به انزوای ایران و رنجش ایرانی ها منجر می شود.
از زمانی که کانادا روابط دیپلماتیک خود را با ایران قطع کرده است، اتاوا موضع خود را نسبت به تهران سخت تر کرده و رویکردی شبیه به رویکرد اسرائیل در پیش گرفته است.
در حالی که غرب از فرصت پیش آمده برای تعامل با حسن روحانی رییس جمهوری ایران استفاده می کند، به نظر می رسد کانادا در مسیری خلاف جهان غرب گام بر می دارد که نه تنها نادیده انگاشتن دعوت جامعه جهانی برای گفتگو با ایران است، بلکه بی توجهی به خواسته ایرانیان ناراضی است که کانادا ادعای حمایت از آنان را می کند.
در واقع کانادا با جانب داری از تندروهایی چون گروه راستگرایان اسرائیلی، از واقعیت های دنیای حاضر فاصله می گیرد.
جان بیرد، وزیر امور خارجه کانادا، در سال ۲۰۱۲ ایران را به عنوان «عمده ترین تهدید برای صلح و امنیت جهانی» توصیف کرد و بطور یکجانبه سفارت خود در تهران را بست و دیپلمات های ایرانی را از کانادا اخراج کرد.
سال بعد ، آقای روحانی به نیو یورک سفر کرد تا روابط غرب با ایران را بهبود بخشد که از حمایت عمومی در تهران برخوردار بود. بیرد نسبت به «کلمات مهرآمیز، لبخند و ظاهر فریبنده ای که جایگزین یک رفتار واقعی نیست» هشدار داد.
بعد ها، وقتی ایران و گروه موسوم به ۱+۵ در ژنو به توافقی تاریخی بر سر برنامه هسته ای ایران در آذر ماه سال ۱۳۹۲ رسیدند تا بتوانند تهدیدشعله ور شدن آتش جنگی دیگر در خاورمیانه را خاموش کنند؛ کانادا اما با شک و تردید با آن برخورد کرد.
عمده ترین بهانه کانادا، نقض حقوق بشر در ایران است. کارنامه وحشتناک نقض حقوق بشر در ایران، از جمله آمار بالای اعدام ها و بازداشت های خودسرانه فعالان سیاسی، به عنوان یک نگرانی عمده کماکان باقی است.
ولی سیاست به انزوا کشاندن ایران از سوی کانادا، در زمانی که آقای روحانی تحت فشار شدید رقبای تندرو، اصولگرا و بنیادگرای داخلی است، تنها می تواند به آینده صلح جهان و رفاه ملت ایران آسیب برساند. با رد تعامل با ایران، کانادا همچنین چشمان خود را به روی در خواست های مکرر چهره های شاخص مخالفان دولت - که معتقدند انتخاب روحانی یک موقعیت بی نظیر آفریده - می بندد و توجهی به چنین خواسته هایی ندارد.
مراسم این هفته حقوق بشر در پارلمان کانادا تجسم رویکرد غلط کانادا است. یکی از سخنرانان اصلی این برنامه که درباره نقض حقوق بشر در ایران بود، مریم رجوی است. خانم رجوی رهبر گروه تبعیدی مجاهدین است که تا چندی پیش به عنوان یک گروه تروریستی از سوی آمریکا و بریتانیا محسوب می شد.
بسیاری از ناظران، سازمان مجاهدین را شبیه یک گروه فرقه ای می دانند که بارها از سوی سازمان ملل متحد به خاطر بدرفتاری حتی با اعضای خودش، مورد انتقاد قرار گرفته است.
بر اساس گزارش ها، حضور مجاهدین در برنامه حقوق بشری پارلمان کانادا باعث انصراف احمد شهید، بازرس ویژه سازمان ملل متحد درباره وضعیت حقوق بشر از شرکت در این مراسم شده است.
به گفته گلناز اسفندیاری، روزنامه نگار، «اگر می خواهید وضعیت حقوق بشر در ایران بهبود یابد، رهبر مجاهدین را دعوت نکنید. مجاهدین گروهی است که متهم به نقض شدید حقوق بشر در ایران است. مجاهدین که در جنگ ۸ ساله بین ایران و عراق در دهه ۱۹۸۰ با حمایت از صدام حسین، رهبر پیشین عراق، به نفع عراقی ها علیه هموطنان ایرانی شان جنگیدند، هنوز در ایران به شدت نامحبوب هستند.»
در اوایل سال جاری، الدر ممدوف به جزئیات شیوه مجاهدین - که با استفاده از حقوق بشر به مثابه انگیزه و هدفشان به توضیح پیچیدگی های سیاست های داخلی ایران به خارجیان می پردازند - پرداخت تا نشان دهد چگونه مجاهدین با چنین روشی در پی خدشه وارد کردن بر روند مذاکرات بین ایران و گروه ۱+۵ هستند.
به نظر می رسد کانادا، همان اشتباهی را مرتکب می شود که آمریکا و اروپا برای دهه ها به منظور آگاهی از اوضاع داخل ایران، با اتکا به گروههای تندرویی چون مجاهدین یا برخی گروه های سلطنت طلب، مرتکب شدند.
علاوه بر این، کانادا اغلب ایران را به بهانه دفاع از فعالان حقوق بشر و چهره های مخالفی که در ایران زندانی هستند، سرزنش می کند. ولی وقتی همان شخصیت ها از جمله ۵۰ نفر از زندانیان سیاسی به تحریم های فلج کننده اقتصادی که به زندگی روزانه مردم ایران آسیب می رساند اعتراض کردند و از باراک اوباما (رییس جمهوری آمریکا) خواشتند از آخرین فرصت موجود برای گفتگو با تهران تحت رهبری روحانی به مذاکره بپردازد، گوشهایش را بست و این درخواست ناراضیان ایرانی را ناشنیده گرفت.
به جای چنین سیاستی، کانادا باید به نداهای منطقی تری همچون نظرات جان ماندی، سفیر پیشین کانادا در ایران، توجه کند که گفته است اقدام کشور متبوعش در قطع رابطه با تهران اشتباه بوده است.
بگذارید روشن بگویم هیچ کسی منکر نقض شنیع حقوق بشر در ایران یا چالش های پیش رو در یافتن راه حلی جامع و نهایی برای توافق بر سر برنامه هسته ای با ایران نیست، ولی حقوق بشر در ایران فقط می تواند از راه گفتگو بهبود یابد.
به همین دلیل است که سفر اخیر کاترین اشتون، سرپرست سیاست خارجی اتحادیه اروپا، به ایران و دیدار با تنی چند از رهبران فعالان حقوق زن، بسیار مؤثرتر از بسیاری از اعلامیه های کانادا در حمایت از وضعیت حقوق بشر در ایران بوده است.
کانادا و ایران از زمان وقوع انقلاب اسلامی روابط سردی داشتند. این رابطه در سال ۲۰۰۳ در پی مرگ مشکوک زهرا کاظمی، عکاس-خبرنگار کانادایی ایرانی تبار در زندان اوین ایران به وخامت گرایید.
اگر کانادا واقعا نگران وضعیت حقوق بشر در ایران است و بهبود شرایط زندگی شهروندان ایرانی، از جمله آنهایی که تحت پیگیرد در کشور قرار گرفته اند، است باید در سیاست خود در برابر ایران بازنگری کند. در حال حاضر، کانادا در رویکرد با ایران در مسیر اشتباه گام بر می دارد.
از زمانی که کانادا روابط دیپلماتیک خود را با ایران قطع کرده است، اتاوا موضع خود را نسبت به تهران سخت تر کرده و رویکردی شبیه به رویکرد اسرائیل در پیش گرفته است.
در حالی که غرب از فرصت پیش آمده برای تعامل با حسن روحانی رییس جمهوری ایران استفاده می کند، به نظر می رسد کانادا در مسیری خلاف جهان غرب گام بر می دارد که نه تنها نادیده انگاشتن دعوت جامعه جهانی برای گفتگو با ایران است، بلکه بی توجهی به خواسته ایرانیان ناراضی است که کانادا ادعای حمایت از آنان را می کند.
در واقع کانادا با جانب داری از تندروهایی چون گروه راستگرایان اسرائیلی، از واقعیت های دنیای حاضر فاصله می گیرد.
جان بیرد، وزیر امور خارجه کانادا، در سال ۲۰۱۲ ایران را به عنوان «عمده ترین تهدید برای صلح و امنیت جهانی» توصیف کرد و بطور یکجانبه سفارت خود در تهران را بست و دیپلمات های ایرانی را از کانادا اخراج کرد.
سال بعد ، آقای روحانی به نیو یورک سفر کرد تا روابط غرب با ایران را بهبود بخشد که از حمایت عمومی در تهران برخوردار بود. بیرد نسبت به «کلمات مهرآمیز، لبخند و ظاهر فریبنده ای که جایگزین یک رفتار واقعی نیست» هشدار داد.
بعد ها، وقتی ایران و گروه موسوم به ۱+۵ در ژنو به توافقی تاریخی بر سر برنامه هسته ای ایران در آذر ماه سال ۱۳۹۲ رسیدند تا بتوانند تهدیدشعله ور شدن آتش جنگی دیگر در خاورمیانه را خاموش کنند؛ کانادا اما با شک و تردید با آن برخورد کرد.
عمده ترین بهانه کانادا، نقض حقوق بشر در ایران است. کارنامه وحشتناک نقض حقوق بشر در ایران، از جمله آمار بالای اعدام ها و بازداشت های خودسرانه فعالان سیاسی، به عنوان یک نگرانی عمده کماکان باقی است.
ولی سیاست به انزوا کشاندن ایران از سوی کانادا، در زمانی که آقای روحانی تحت فشار شدید رقبای تندرو، اصولگرا و بنیادگرای داخلی است، تنها می تواند به آینده صلح جهان و رفاه ملت ایران آسیب برساند. با رد تعامل با ایران، کانادا همچنین چشمان خود را به روی در خواست های مکرر چهره های شاخص مخالفان دولت - که معتقدند انتخاب روحانی یک موقعیت بی نظیر آفریده - می بندد و توجهی به چنین خواسته هایی ندارد.
مراسم این هفته حقوق بشر در پارلمان کانادا تجسم رویکرد غلط کانادا است. یکی از سخنرانان اصلی این برنامه که درباره نقض حقوق بشر در ایران بود، مریم رجوی است. خانم رجوی رهبر گروه تبعیدی مجاهدین است که تا چندی پیش به عنوان یک گروه تروریستی از سوی آمریکا و بریتانیا محسوب می شد.
بسیاری از ناظران، سازمان مجاهدین را شبیه یک گروه فرقه ای می دانند که بارها از سوی سازمان ملل متحد به خاطر بدرفتاری حتی با اعضای خودش، مورد انتقاد قرار گرفته است.
بر اساس گزارش ها، حضور مجاهدین در برنامه حقوق بشری پارلمان کانادا باعث انصراف احمد شهید، بازرس ویژه سازمان ملل متحد درباره وضعیت حقوق بشر از شرکت در این مراسم شده است.
به گفته گلناز اسفندیاری، روزنامه نگار، «اگر می خواهید وضعیت حقوق بشر در ایران بهبود یابد، رهبر مجاهدین را دعوت نکنید. مجاهدین گروهی است که متهم به نقض شدید حقوق بشر در ایران است. مجاهدین که در جنگ ۸ ساله بین ایران و عراق در دهه ۱۹۸۰ با حمایت از صدام حسین، رهبر پیشین عراق، به نفع عراقی ها علیه هموطنان ایرانی شان جنگیدند، هنوز در ایران به شدت نامحبوب هستند.»
در اوایل سال جاری، الدر ممدوف به جزئیات شیوه مجاهدین - که با استفاده از حقوق بشر به مثابه انگیزه و هدفشان به توضیح پیچیدگی های سیاست های داخلی ایران به خارجیان می پردازند - پرداخت تا نشان دهد چگونه مجاهدین با چنین روشی در پی خدشه وارد کردن بر روند مذاکرات بین ایران و گروه ۱+۵ هستند.
به نظر می رسد کانادا، همان اشتباهی را مرتکب می شود که آمریکا و اروپا برای دهه ها به منظور آگاهی از اوضاع داخل ایران، با اتکا به گروههای تندرویی چون مجاهدین یا برخی گروه های سلطنت طلب، مرتکب شدند.
علاوه بر این، کانادا اغلب ایران را به بهانه دفاع از فعالان حقوق بشر و چهره های مخالفی که در ایران زندانی هستند، سرزنش می کند. ولی وقتی همان شخصیت ها از جمله ۵۰ نفر از زندانیان سیاسی به تحریم های فلج کننده اقتصادی که به زندگی روزانه مردم ایران آسیب می رساند اعتراض کردند و از باراک اوباما (رییس جمهوری آمریکا) خواشتند از آخرین فرصت موجود برای گفتگو با تهران تحت رهبری روحانی به مذاکره بپردازد، گوشهایش را بست و این درخواست ناراضیان ایرانی را ناشنیده گرفت.
به جای چنین سیاستی، کانادا باید به نداهای منطقی تری همچون نظرات جان ماندی، سفیر پیشین کانادا در ایران، توجه کند که گفته است اقدام کشور متبوعش در قطع رابطه با تهران اشتباه بوده است.
بگذارید روشن بگویم هیچ کسی منکر نقض شنیع حقوق بشر در ایران یا چالش های پیش رو در یافتن راه حلی جامع و نهایی برای توافق بر سر برنامه هسته ای با ایران نیست، ولی حقوق بشر در ایران فقط می تواند از راه گفتگو بهبود یابد.
به همین دلیل است که سفر اخیر کاترین اشتون، سرپرست سیاست خارجی اتحادیه اروپا، به ایران و دیدار با تنی چند از رهبران فعالان حقوق زن، بسیار مؤثرتر از بسیاری از اعلامیه های کانادا در حمایت از وضعیت حقوق بشر در ایران بوده است.
کانادا و ایران از زمان وقوع انقلاب اسلامی روابط سردی داشتند. این رابطه در سال ۲۰۰۳ در پی مرگ مشکوک زهرا کاظمی، عکاس-خبرنگار کانادایی ایرانی تبار در زندان اوین ایران به وخامت گرایید.
اگر کانادا واقعا نگران وضعیت حقوق بشر در ایران است و بهبود شرایط زندگی شهروندان ایرانی، از جمله آنهایی که تحت پیگیرد در کشور قرار گرفته اند، است باید در سیاست خود در برابر ایران بازنگری کند. در حال حاضر، کانادا در رویکرد با ایران در مسیر اشتباه گام بر می دارد.
