خبرگزاری آسوشیتدپرس در گزارشی به بررسی تأثیر قرار داشتن نام سپاه پاسداران جمهوری اسلامی در فهرست نهادهای تروریستی خارجی آمریکا بر روی امکان سفر بسیاری از مردان ایرانی که به خدمت اجباری سربازی رفتهاند، پرداخته است.
آسوشیتدپرس مینویسد دو سال پیش، لیلی قاضی تحصیلاتش در رشته مهندسی پزشکی در ایران را رها کرد و برای داشتن زندگی جدید راهی آمریکا شد. لیلی ۲۲ ساله حالا نمیداند چه زمان پدرش را خواهد دید چرا که پدر او بیش از دو دهه پیش به عنوان سرباز وظیفه برای شاخهای از نیروهای مسلح ایران خدمت میکرد که دولت آمریکا آن را تروریستی میداند و افرادی را که با آن مرتبط هستند را از سفر به ایالات متحده بازمیدارد.
خبرگزاری آسوشیتدپرس مینویسد سفر به ایالات متحده آمریکا برای ایرانیها از دیرباز چالشبرانگیز بوده است و متقاضیان ویزا اغلب ماهها یا سالها منتظر بررسی سوابق خود میمانند. از زمانی که دولت دونالد ترامپ در سال ۲۰۱۹ میلادی، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران را در فهرست سازمانهای تروریستی قرار داد، افرادی که حتی به عنوان سرباز وظیفه در سپاه خدمت کرده بودند از دریافت ویزای آمریکا محروم شدهاند.
بسیاری از آمریکاییهای ایرانیتبار و خانوادههایشان امیدوار بودند که دولت بایدن این روند را تغییر دهد تا کسانی که به عنوان سرباز وظیفه در سپاه پاسداران خدمت میکردند همچنان بتوانند به آمریکا سفر کنند. آنها میگویند مردان ایرانی برای خروج از کشور باید خدمت کنند و عمدتاً وظایف معمولی مانند نقاشی یا کارهای اداری انجام میدهند.
آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا در ماه آوریل اعلام کرد که دولت بایدن برنامهای برای حذف سپاه پاسداران از فهرست سازمانهای تروریستی ندارد. او در اظهاراتی در برابر قانونگذاران آمریکایی اما اذعان کرد که بیشترین آسیب را سربازان وظیفه میبینند. او گفت افرادی که (نسبت به آمریکا) نیت بد دارند، قصد سفر به این کشور را ندارند.
چندی پیش، دولت آمریکا، در رهنمودی جدید، مراحل صدور ویزا برای افرادی که خطری برای امنیت ملی و امنیت شهروندان آمریکایی ندارند را تسهیل کرد. بر این اساس، اگر افراد بتوانند ثابت کنند که فعالیت آنها در سازمانی که هم اینک در فهرست گروههای تروریستی قرار دارد، «غیرداوطلبانه» بوده و حمایت مادی از این سازمانها نداشتهاند، صدور ویزا برای آنها پس از تکمیل تحقیقات امنیتی و سوابق آنها بلامانع خواهد بود. ند پرایس، سخنگوی وزارت خارجه ایالات متحده آمریکا اما تاکید کرده است که این تصمیم شامل سپاه پاسداران نمیشود.
علی بلور، وکیل مهاجرت در لسآنجلس به خبرگزاری آسوشیتدپرس گفت: «باید استثناهایی وجود داشته باشد و در حال حاضر استثنایی وجود ندارد و بیانصافی است که دولت آمریکا همه را زیر یک چتر قرار داده است.»
ایالات متحده آمریکا فهرستی طولانی از سازمانهای تروریستی خارجی دارد که قدمتش به دهه ۱۹۹۰ میلادی بازمیگردد. جنبش حماس و «راه درخشان» در پرو از جمله سازمانهایی هستند که نامشان در این لیست قرار دارد اما این گروهها شبهنظامیان خصوصی هستند و بر خلاف سپاه پاسداران ایران، نهادی دولتی نیستند که بتوانند با استناد به قانون، سرباز وظیفه را به خدمت گیرند.
وزیر امور خارجه آمریکا با مشورت دادستانکل و وزیر خزانهداری و پس از بررسی کنگره، گروههای مختلفی را در فهرست سازمانهای تروریستی قرار میدهد و به همین شکل نیز میتواند آنها را از لیست خارج کند. به عنوان مثال نیروهای مسلح انقلابی کلمبیا موسوم به فارک که در سال ۱۹۹۷ در فهرست سازمانهای تروریستی خارجی قرار گرفته بود در سال ۲۰۲۱ از این فهرست خارج شد.
افرادی که از این سازمان های تروریستی خارجی حمایت کنند یا منابعی در اختیار آنها قرار دهند اگر شهروند ایالات متحده آمریکا نباشند، نمیتوانند به طور قانونی وارد آمریکا شوند و در صورت اقامت هم ممکن است با اخراج مواجه شوند.
علاوه بر این، مؤسسات مالی که اموالی از این گروهها را در اختیار دارند علاوه بر ضبط این اموال میبایست صورت وضعیت را به مقامات ایالات متحده آمریکا گزارش دهند.
یک سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا به خبرگزاری آسوشیتدپرس گفته است که درخواستها به صورت فردی بررسی میشوند و در برخی موارد میتوان معافیت هایی اعمال کرد. با این حال این سخنگو افزود که قرار گرفتن سازمانها در فهرست نهادهای تروریستی، « نقشمهمی در مبارزه با تروریسم» ایفا میکند و ابزار مؤثری برای کاهش حمایت از فعالیتهای تروریستی است.
آسوشیتدپرس در گزارش خود اشاره کرده است که وکلای مهاجرت میگویند هزاران تماس از سوی پاسداران وظیفه سابق دارند و استثنایی نمیبینند و چالشی که نامگذاری سپاه پاسداران در فهرست سازمانهای تروریستی خارجی ایجاد کرده برای ایرانیتبارهای کانادا و اروپا نیز مشکل ایجاد کرده است.
چندین شهروند کانادایی ایرانی تبار به این خبرگزاری گفتهاند که برای سفر به آمریکا با مشکلات بیشتری مواجه شدهاند. امیر ابوالحسنی، مهندس ۴۱ ساله گفته است که به عنوان یک شهروند کانادایی بارها بدون مشکل به ایالات متحده آمریکا سفر کرده است اما اخیراً در سفری که برای شغل جدید خود به کارولینای شمالی داشت به دلیل خدمت سربازی دوماههاش در بیش از یک دهه پیش، توسط مقامات آمریکایی متوقف شد.
او میگوید خدمتش شامل دو ماه آموزش مقدماتی و طراحی خطوط لوله آب بود و برای گرفتن پاسپورت و ادامه تحصیل در خارج از کشور مجبور بوده است که خدمت کند. اما حالا او و همسرش در بلاتکلیفی به سر میبرند چرا که آماده نقل مکان به آمریکا بودند و حالا به مشکل برخوردهاند.
ابوالحسنی به آسوشیتدپرس گفت: «بدترین قسمت ماجرا این است که به شما میگویند تروریست هستید. ما از [ایران] خارج شدیم چون مخالف سیاستهای آنها و رفتارشان بودیم اما حالا میگویند شما متعلق به آن نظام هستید، متعلق به آن رژیم هستید و بخشی از سازمانی هستید که ما در فهرست تروریستی قرار دادهایم.»
او این روند را «ناعادلانه» و «غیرقابل تحمل» توصیف کرده است.